Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın “Tamamen değiştirdik” dediği Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki (BES) değişikliğin temelinde hükümet, vergi avantajını genele yayıp sistemden kısmi çıkışa ‘cezasız’ izin vererek BES’i ve dip yapan Türkiye’nin tasarruf oranını büyütmeyi planlıyor.
Kredi kartları sayesinde özellikle son on yılda sürekli borç içinde yüzen Türkiye’de tasarruf oranları 1980’den bu yana en düşük seviyeyi görünce, hükümet finansal krizle karşılaşmamak için soruna el atmaya karar verdi ve gözünü Bireysel Emeklilik Sistemi’ne çevirdi. Dünya Bankası geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada, 2010 sonu itibariyle milli gelire oranı yüzde 12’ye kadar gerileyen Türkiye’nin tasarruf oranına dikkat çekerken, hükümet tasarrufu artırmak için bireysel emekliliği de içeren bir dizi düzenlemeye gidiyor. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan tarafından açıklanan Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki değişiklik sinyalleri henüz netlik kazanmasa da, düzenlemelerin bireysel emeklilikte ikinci dönemi başlatıp sistemin büyümesine katkı sağlaması bekleniyor.
Babacan, Bireysel Emeklilik Sistemi’nin uzun vadeli tasarrufların oluşması için ve ülkenin genel tasarruflarının artması için son derece kritik olduğunu belirterek, “Bununla ilgili sistemi tamamen değiştirecek şekilde kararımızı aldık” dedi.
ZORUNLU BİREYSEL EMEKLİLİK GELEBİLİR
Türkiye’de de öncelikle bazı mesleklere ‘zorunlu bireysel emeklilik’ planı getirilebileceği, daha sonra bunun yaygınlaştırılabileceği ifade ediliyor. Şu anda 15 milyona yakın ücretli ve memur çalışan bulunuyor. Yapılacak yeni düzenlemeyle yeni bir fon oluşturulması planlanıyor. Cari açığın azaltılmasında tasarruf oranlarının artırılmasının öneminden yola çıkan hükümet, vergi avantajını bir fona çeviriyor. Şimdiki uygulamada katılımcılar ödedikleri primlerin makbuzlarını çalıştıkları kurumların insan kaynaklarına veriyor. Yapılan ödeme miktarı ve kişilerin vergi dilimlerine göre vergi avantajı maaşa ekleniyor. Yeni uygulamada ise, vergi avantajı için ayrı bir fon oluşturulacak ve avantaj maaş hesabına değil bu fona yatırılacak.
Bu ikinci fonda stopaj olmayacak. 10 yıldan önce sistemden ayrılma halinde kişiler vergi avantajının yatırıldığı fondaki paralarını alamayacak gibi görünüyor. Mevcut uygulamada katılımcı 10 yıl içinde sistemden çıkarsa, toplam birikim üzerinden yüzde 15, 56 yaşını doldurmadan 10 yıl sonunda çıkması durumundaysa yüzde 10 stopaj ödemek zorunda. Beklenen uygulamaya göreyse tasarruf sahibi, yeni dönemde mazeret göstererek birikiminin yüzde 30-40 gibi bir kısmını ‘cezasız’ olarak çekebilecek.
Ekonominin ihtiyaç duyduğu uzun vadeli kaynağı en iyi sağlayabilecek sistemin bireysel emeklilik sistemi olduğunu belirten Ergo Emeklilik ve Hayat Genel Müdürü Recep Akkaya’ya göre, anaparadan vergi alınması haksız bir uygulama değil.
ING Emeklilik Genel Müdürü Jetse de Vries ise Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi’nin istenen yerlere gelmesi için kurumsal katılımların artması gerektiğini ve basit yasal düzenlemelerle bu konuda büyük yol alınabileceğini söyleyerek, hükümetin uygulayacağı yeni düzenlemeleri desteklediğini belirtti.
Öte yandan Axa Sigorta Başkan (Hayat ve Emeklilik) ve İcra Kurulu Üyesi Olgun Küntay’a göre, vergi indirim oranlarının artırılması ve oluşan tutarların ayrı bir fon altında takip edilmesine yönelik düzenlemeler pozitif bir etki sağlayacak. Ancak ‘kısmi ayrılma’ konusunun beklenen faydayı sağlamayacağı görüşünde olan Küntay, olası düzenlemenin devamlılık oranlarını olumlu yönde etkilese dahi sistemin fon yaratma kapasitesini düşüreceğine inanıyor.
BNP Paribas Cardif Türkiye Genel Müdürü Cemal Kişmir ise Bireysel Emeklilik Sistemi’nde yapılacak yapılandırma çalışmalarının, sistemin tüm kesimlere hitap edecek şekilde oluşturulmasının sistemi büyüterek hem devlete hem katılımcılara katkı sağlayacağını belirtti.
Değişiklikle vergi istisnasının, açılan ikinci hesapta birikerek daha somut hale geleceğini ve hak ediş süresi sonunda birikimin alınmasının kolay olacağını söyleyen Garanti Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı Ömer Mert, sisteme girişlerin önemli ölçüde artacağını düşündüğünü vurguladı.
Yazdır