Yazdır
TEBERNÜŞ KİREÇCİ /MİLLİYET
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) ve Teknik Yapı Holding Başkanı Nazmi Durbakayım, müteahhitlerin ihale iptallerinden hukuki destek problemlerine, KDV’den vergi yüküne çok sayıda sorunla boğuştuğunu söyledi. Bu zamana kadarki sorunlara ek olarak son 3-4 yıldan beri ihale iptallerinin de eklendiğini dile getiren Durbakayım, bu sorunun son örnek olarak Ayazma ihalesini gösterdi.
Sektörde vergi, yasal boşluklar, arsa üretimi gibi bir dizi sorun ile boğuştuklarının altını çizen Durbakayım, ihale iptallerine dikkat çekerek bu durumun birden fazla tarafı zorda bıraktığını belirtti. Emlak Konut GYO’nun Ayazağa ihalesinden aralarında Yeşil İnşaat ve Metal Yapı Konut gibi firmalarında bulunduğu altılı konsorsiyumun çekildiğine değinen Durbakayım, “İhaleyi kazanan firmalarımız, ihalenin iptali için açılan dava nedeniyle projeyi gerçekleştiremeyeceklerini açıklayarak ihaleden çekildiler. Benzeri durumu, Seyrantepe konut ihalesinde, Suudi Prens Şeyh Maktum’un İETT arazisi ihalesinde, Ali Sami Yen’de ve diğerlerinde de yaşadık” dedi.
Sorun ihale öncesi çözülmeli
Bu sorunun ihale sürecinden önce bitirilmesi gerektiğine değinen Durbakayım, “İnşaat firmaları olarak gerçekleştireceğimiz projelerde sonradan ortaya çıkan imar sorunlarıyla veya ruhsat aldıktan sonra uğraşmak istemiyoruz. Daha da vahimi projeyi tamamladıktan sonra bile benzeri sıkıntılarla karşı karşıya kalmak istemiyoruz. Çünkü burada sadece inşaat firmaları mağdur olmuyor. Projeden daire alan insanlar da zoorda kalıyor” diye konuştu.
Bunların yaşanmaması için devletin acil olarak çözüm üretmesi gerektiğini dile getiren Durbakayım, “Mesela devlet satın alınan, üstünde haciz olmayan, yasal izinleri alınmış arsalara garanti vermeli. Sonradan bu tür sorunlar çıkarsa, inşaatçının ve nihai tüketicinin zararını tazmin etmeli. Eğer devlet böyle bir garanti verirse, o zaman bugüne kadar yaşanan yürütmeyi durdurma kararlarının bundan sonra bu kadar kolay olmayacağını düşünüyorum” şeklinde konuştu.
‘Vergi yükü azaltılmalı’
İhale yasasının yanı sıra vergilendirme hukukunun da acilen ele alınması gerektiğini belirten Durbakayım, İNDER ve Teknik Yapı Holding Başkanı olarak farklı iki şapka ile sorulara verdiği cevapta KDV iadelerini de kısa zamanda ödenmesi gerektiğini ifade etti. Böyle bir düzenlemenin sektörde büyük bir yükü ortadan kaldıracağına değinen Durbakayım, “Bunun akabinde 150 metrekarenin altı ve üstü olarak yüzde 1 ile yüzde 18 olarak belirlenen KDV’nin kademeli olarak tahsil edilmesi maliye açısından da rahatlatıcı olacaktır” diye düşündüğünü açıkladı. Ayrıca alım satım harçlarının inşaatın yapılma aşamasında belirli parçalar halinde alınması gerektiğini söyleyen Durbakayım, “Arsa halindeyken arsa alım vergisi, daireye dönüştüğünde cins değişikliği adı altında bakiye vergi şeklinde alınması haksız vergilendirmeyi ortadan kaldırır.
Zaten kısa vadede yapılması gerekenler arasında alım satım vergisinin aşağıya çekilmesi geliyor. Vergi azaltılarak, sektördeki el değişimlerine ivme kazandırılmalı. Bu vergi gelirlerini artırır ve gayrimenkullerin değerinin ortaya çıkmasını sağlar” diye konuştu.
‘Yeni arsa üretimi şart’
Durbakayım, “Orta vadede arsa üretiminde devlet daha baskın rol oynayıp düşük maliyetle kaynak temin etmeli. Çünkü özelleştirme hamlesi yapan Türkiye’de TOKİ yine tek yüklenici olarak rol alıyor. Gelinen noktada görüyoruz ki, TOKİ özel sektörde faaliyet gösteren müteahhidin rolünü de üzerine alıyor” diyor.
Türkmenistan 30 milyar dolarlık yeni Türk yatırımlarını bekliyor
Son yıllarda geçekleştirdiği inşaat projeleriyle dikkat çeken Türkmenistan, Türk müteahhitlerin Orta Asya’daki en büyük pazarı oldu. Türk müteahhitlik firmaları için özel bir önem taşıyan Orta Asya’daki Türki Cumhuriyetlerde 1980’den 2009 yılına kadar 36 milyar dolar tutarında 1.255 proje uygulaması yapılırken bu rakamın yaklaşık yarısını oluşturan 18.2 milyar dolarlık 650 proje Türkmenistan’da gerçekleştirildi. Türk müteahhitleri bu ülkede turizm, santral, otoyol, demiryolları başta olmak üzere değişik alanlarda 30 milyar dolarlık yatırım öngörüyor.
Ülkede Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un çabalarıyla kalkınma programı uygulanırken Türkiye ile ilişkilere özel bir önem veriliyor. İnşaat ihalelerinin tayin edilmesinde projelerini zamanında sonuçlandıran Türk şirketleri tercih edilirken Türkmenistan’daki yıllık 3.5-4 milyar dolarlık yatırımın yüzde 70’i Türk firmaları tarafından inşa ediliyor.
Özellikle son 5 yılda Türkmenistan ile ticari faaliyetlerini artıran Türkiye, 2007 yılında, otoyol, elektrik santrali, doğalgaz çevrim santrali, asfalt tesisi, köprü, çimento fabrikası, havalimanı ve konut inşaatları gibi 99 proje üstlenilerek 3.2 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi. 2008’de de 5.3 milyar dolarlık 97 proje üstlenilirken dikkat çeken bir başka nokta inşaatlarda büyük oranda Türk kökenli malzemelerin kullanılması oldu. İnşaat malzemelerinin bu ülkede tercih edilmesi diğer sektörleri de tetikleyerek Türkiye’den yapılan ihracatı artırdı.
Ev sahibi olma isteği en çok TOKİ’yi ‘TIK’lattı
Adını yurt dışına kadar duyuran TOKİ, en fazla haber yapılan kamu kuruluşu olurken öte yandan Türkiye’deki vatandaşların ev sahibi olma merakı da Toplu Konut İdaresi’ni (TOKİ), internette en çok “tık’lanan” kamu kurumu haline getirdi.
Gerçekleştirdiği konut projeleriyle gündeme gelen Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ), yazılı ve görsel basın ile yazışmalarda adı en fazla geçen kamu kuruluşu oldu. TOKİ’yle birlikte Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM), Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve PTT de internet ortamında 10 milyon indeksin üzerine çıkarak projelerini kamuoyuna başarıyla aktaran kuruluşlar arasına girdi.
İnternet arama motoru Google’de yapılan taramada ’Toplu Konut İdaresi’ ifadesi, 18 milyon 700 bin kez indekslenerek birinci olurken, DTM ve TSE 14 milyon 600 bin indeksle ikinci, DPT ise 12 milyon 800 bin indeksle üçüncü sırada yer aldı.
‘İyi yetişmiş uzmanlara sahibiz, işi ehline verelim‘
İstanbul’da kentsel dönüşüm kavramının gerçekten karşılığını bulması için ilk yapılması gerekenin işi ehline bırakmak olduğunu söyleyen Efektif Gayrimenkul Satış ve Pazarlama Müdürü Ayşegül Çakıcı, Türkiye’de yetişmiş çok başarılı, vizyonu geniş şehir plancıları, mimar ve kentsel tasarım uzmanı olduğunu söyledi.
Bu konuda senelerdir akademisyenlerin fikir birliğine vardığı konular dikkate alındığında ortaya çıkan fikirleri kısa başlıklar altında toplayan Çakıcı, işi teslim alan ehil insanların başlangıç noktası olarak gecekondu sorununu ele almalarını tavsiye etti.
İstanbul’a yapılacak düzenlemeler ile sorunun çözülemeyeceğinin altını çizen Çakıcı, İstanbul’a göçü azaltmak için diğer illere, daha doğrusu Türkiye’nin her bölgesine yatırım yapılarak insanların kendi kentlerinde tutulması gerektiğini ifade etti.
İstanbul’a yapılacak işlerin bir diğer önemli ara başlığında ulaşım olduğunu söyleyen Çakıcı, “Ulaşım çözümlerini toplu taşıma ile çözüme kavuşturmak gerekiyor. Kent ulaşımını yer altından sağlayacak, örümcek ağı gibi bir metro ağını yerleştirmek gerek. Sadece özel araçlara yönelik otoyol yapmak çözüm anlamına gelmez” diye konuştu.
İnşaatın yanı sıra koruma planlaması adı altında da kentin tarihi dokusu için çözümler üretilmesi gerektiğini belirten Çakıcı, “Tarihi mirasımıza sahip çıkmak ve bu bölgelerin çöküntü bölgesi olmasını önlemek gerekiyor. Kent merkezinde atıl kalan alanlara rekreasyon, spor ve eğitim alanları kurarak yeşil doku ile bütünleştirmek gerek. Ayrıca kentin MİA (merkezi iş alanları) aksı boyunca ve merkez konumundaki noktalarda doğaya saygılı yüksek yapılaşmayı gerçekleştirmek gerekiyor. Burada bir diğer önemli sorun alt yapı desteğinin tam olarak sağlamak gerek” şeklinde konuştu.
Ayşegül Çakıcı’nın dönüşüm reçetesi:
1- İstanbul’da kentsel dönüşüm kavramının hakkaniyetle karşılığını bulması için iş ehline bırakılmalıdır.
2- İstanbul’a göçü azaltmak için diğer illere, açıkçası Türkiye’nin her bölgesine yatırım yapmak, istihdam sağlamak ve sürekli iş olanağı yaratmak gerek.
3- Ulaşım çözümleri toplu taşıma ile çözüme kavuşturulmalı. Kent ulaşımını yeraltında örümcek ağı gibi saracak bir metro ağı gerekli. Sadece özel araçlara yönelik otoyol yapmak çözüm anlamına gelmez.
Geleceğin konsepti yeşil tasarım ele alınacak
Yapı-Endüstri Merkezi’nin 2005 yılından bu yana mimarlık ve yapı sektöründe ekoloji, sürdürülebilirlik, çevre dostu binalar ve uygulamaları konularındaki çalışmalarına Green Drinks Buluşmaları’nı da ekledi. Ulaşım, tasarım, finans, teknoloji, gelecek ve enerji konularında rutin toplantılar gerçekleştiren Yapı-Endüstri Merkezi 30 Kasım’da da ‘Yeşil Tasarım’a ev sahipliği yapacak.
Yapı Endütri Merkezi tarafından organize edilen toplantılar 2011 yılı Nisan ayına kadar, her ayın son Salı akşamı ele alınacak. Dünyanın tükenen kaynakları karşısında “ulaşım, tasarım, finans, network, gelecek ve enerji” alanlarında üretilen çözümlerin tartışılacağı toplantıda her defasında ayrı bir tema ile düzenlenecek.
Bu toplantılar, sürdürülebilirlik konusunda farklı alanlardaki duyarlı toplulukları buluşturarak başarı hikâyelerinin ve yeşil iş modellerinin tartışıldığı bir platform olmayı hedefliyor.
İHALELER
Çanakkale, Konya ve Şanlıurfa’da yatırım zamanı
Vakıflar Genel Müdürlüğü Çanakkale, Şanlıurfa ve Konya’daki üç taşınmaz için yapım karşılığı kiralama ihalesi düzenledi. İhaleleri alan kurum ya da kişilerin bu taşınmazları 20 ile 32 yıl arasında değişen zaman aralığında kullanabilecekleri açıklanırken yapılacak tesislerle yöredeki ekonominin canlandırılması hedefleniyor
Çanakkale’de otel yapacaklara
Balıkesir Vakıflar tarafından ihalesi yapılacak olan ilk taşınmaz Çanakkale Ayvacık Küçükkuyu’da bulunuyor. Yüzölçümü 3 bin 422 metrekare olan arsanın üzerinde bir ev bulunurken taşınmaz üzerine mevcut imar planına göre en az 3 yıldız lı bir otel yapılması isteniyor. Balıkesir Vakıflar, inşaat süresi de dahil olmak üzere 31 yıllığına kiralayacağı taşınmaz için 2 milyon 770 bin 945 TL tahmini bedel tayin ederken geçici teminatı 83 bin 128 TL olarak belirledi. İhale, 15 Aralık 2010 günü yapılacak.
Yöre ekonomisini canlandıracak
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ihaleye çıkarılan bir diğer taşınmaz ise Konya’da bulunuyor. Konya Meram’daki 489 metrekarelik taşınmaz için tahmini bedel olarak 374 bin 251 TL belirlenirken geçici teminat olarak 11 bin 227 TL istendi. İhale 23 Kasım 2010 günü gerçekleştirilecek. KonyaVakıflar, yaptığı açıklamada taşınmazın Meram Melihşah Mahallesi’ndeki Ekmekçi Camii Vakfına kayıtlı olduğunu belirterek 20 yıl kullanılabileceğini ifade etti.
Tesisi yapan 32 yıl kullanacak
Şanlıurfa Vakıflar tarafından ihalesi yapılacak olan son taşınmaz ise 2 bin 335 metrekare yüzölçümündeki arsa. Paşabağı’ndaki arsa üzerine ticari tesis yapan kurum, bu yapıyı 32 yıllığına kullanma hakkını elde edecek. Şanlıurfa Vakıflar, arsanın tahmini inşaat bedelini 3 milyon 316 bin 381 TL olarak tayin etti. Geçici teminatı da 198 bin 982 TL olarak belirleyen kurum, ihaleyi 20 Aralık 2010 günü gerçekleştirecek.