Bankacılık sektörü karı, Eylül 2012 itibarıyla %50,6’sı özel bankalar, %28,1’i kamu bankaları, %11,9’u yabancı bankalar, %5’i kalkınma ve yatırım bankaları ve %4,2’si katılım bankaları tarafından elde edildi. Son bir yıllık dönemde, bütün banka gruplarının net dönem karları arttı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetelem Kurumu'nun açıkladığı verilere göre Eylül 2011 döneminde, 7.560 milyon TL olan özel bankaların dönem net karı, %14,5 oranında (1.097 milyon TL) artarak Eylül 2012 itibarıyla 8.657 milyon TL’ye ulaştı. Söz konusu artısta, aktif satıs kazançları, temettü gelirleri ve diğer faiz dısı gelirlerdeki azalış kaynaklı gerileyen faiz dısı gelirlere, zarara dönen sermaye piyasası islem karlarına, artan takipteki alacaklar özel provizyonu ile esas olarak diğer faiz dısı giderler, diğer provizyonlar, verilen ücret ve komisyonlar ile personel giderlerindeki artıs nedeniyle yüksek gerçeklesen faiz dısı giderlere karsın, kara dönen kambiyo zararlarının yanı sıra, esas olarak net faiz gelirlerindeki yüksek tutarlı artıs etkili oldu. Özel bankalarda, faiz gelirlerinin faiz giderlerini karsılama oranı, diğer banka gruplarının aksine 0,1 puan azalısla Eylül 2012’de, %175,2’ye faiz dısı gelir/gider dengesi ise 9,4 puan azalısla %67,9’a geriledi.
BDDK'tan yapılan Türk Bankacılık Sektörü Genel Görünüm açıklamasında şu bilgilere yer verildi:
"Kamu bankalarının net dönem karı ise incelenen dönemde, %20,1 oranında (804 milyon TL) artarak Eylül 2012’de 4.799 milyon TL düzeyinde gerçeklesmistir. Kamu bankalarının net dönem karındaki artısta, diğer provizyonlar ile diğer faiz dısı giderlerdeki artısa bağlı olarak yükselen faiz dısı giderlere, diğer faiz dısı gelirlerdeki azalıs nedeniyle gerileyen faiz dısı gelirlere, zarara dönen sermaye piyasası islem karlarına ve artan özel provizyonlara karsın, kara dönen kambiyo zararları ve esas olarak yüksek tutarda artan net faiz gelirleri etkili olmustur. Kamu bankalarında, faiz gelirlerinin faiz giderlerini karşılama oranı, 11,9 puan artısla Eylül 2012’de, %178,4’e yükselirken faiz dısı gelir/gider dengesi ise 14,4 puan azalısla %49,5’e gerilemistir.
Artan sermaye piyasası islem zararlarına, faiz dısı giderlere ve aktif satıs kazançları azalısı kaynaklı gerileyen faiz dısı gelirlere karsın, kambiyo zararının kara dönmesinin yanı sıra, esas olarak yüksek tutarda artan net faiz gelirleri nedeniyle yabancı bankaların net dönem karı, önceki yılın aynı dönemine göre, %15,1 (268 milyon TL) artarak Eylül 2012 itibarıyla 2.044 milyon TL’ye yükselmistir. Yabancı bankalarda, faiz gelirlerinin faiz giderlerini karsılama oranı, 5,6 puan artısla Eylül 2012’de, %204,5’e yükselirken, faiz dışı gelir gider dengesi 9 puan azalısla %57,3’e gerilemistir.
Kalkınma ve yatırım bankalarında bankacılık hizmet gelirlerindeki azalıs nedeniyle kayda değer bir değisim olmayan faiz dısı gelirlere, personel gideri ve genel karşılık provizyonu artısı kaynaklı artan faiz dısı giderlere ve sermaye piyasası islem kar/zararı ile kambiyo kar/zararı toplamının dönem net karını artırıcı katkısının azalarak dönem net karına azalıs yönlü etki yapmasına karsın, artan net faiz gelirleri nedeniyle net dönem karı, önceki yılın aynı dönemine göre %27,2 (183 milyon TL) artarak Eylül 2012 itibarıyla 858 milyon TL’ye yükselmistir. Kalkınma ve yatırım bankalarının faiz dısı gelirlerinin faiz dısı giderlerini karsılama oranı, Eylül 2012’de önceki yılın aynı dönemine göre 23,8 puan azalısla %47,5’e gerilemistir.
Katılım bankalarının net dönem karı, bir yıllık dönemde, %20,7 (123 milyon TL) oranında artarak Eylül 2012 itibarıyla 718 milyon TL’ye yükselmistir. Bu artısta, kar payı dışı gelirlerden fazla artan kar payı dısı giderlere, artan özel provizyonlara ve sermaye piyasası islem kar/zararı ile kambiyo kar/zararı toplamının dönem net karını artırıcı etkisindeki azalışa karsın, kredi/toplanan fon kar payı gelir/gider farkındaki artıs kaynaklı artan net kar payı gelirleri etkili olmustur. Katılım bankalarının kar payı gelirlerinin kar payı giderlerini karsılama oranı, 0,7 puan artısla Eylül 2012’de, %197’ye yükselmis, kar payı dısı gelir/gider dengesi ise 5,3 puan azalısla %62’ye gerilemistir.
İzleyen dönemde, bankacılık sektörü kar artısının devam edeceği öngörülmekle birlikte, karlılık performansında aktif kalitesindeki gelisimin belirleyici olacağı değerlendirilmektedir.
Son bir yıllık dönemde, sektörün özkaynak karlılığı 0,8 puan, artarken aktif karlılığı değismemis ve Eylül 2012’de sırasıyla %15,7 ve %1,8 düzeyinde gerçeklesmistir. Bir yıllık dönemde, kalkınma ve yatırım bankaları ile katılım bankaların aktif karlılığı, yabancı bankaların ise özkaynak karlılığı gerilemistir. Eylül 2012 itibarıyla en yüksek özkaynak karlılığı olan banka grubu, %20,3 ile kamu bankaları iken, en yüksek aktif karlılığı olan banka grubu %2,4 ile kalkınma ve yatırım bankalarıdır. En fazla özkaynak karlılığı artısı 1,1 puan ve 0,8 puanla sırasıyla kalkınma ve yatırım bankaları ile katılım bankalarında gerçeklesirken, en fazla aktif karlılığı artısı 0,2 puanla kamu bankalarında gerçeklesmistir. Öte yandan Eylül 2012’de, önceki çeyreğe göre aktif ve özkaynak karlılığı sırasıyla 0,1 puan ve 0,7 puan gerilemistir.
Türk Bankacılık Sektörü Eylül 2012 itibarıyla1 48 banka2, 10.892 sube ve 199.230 personel ile faaliyetini sürdürmektedir. 2012 yılının dokuz aylık döneminde personel sayısı 3.959 kisi, sube sayısı 375 adet artmıstır. Off-shore subeler dahil 79 adet yurtdısı sube ve 11 adet temsilcilikle toplamda 17 ülkede faaliyet gösteren sektörün, istirakler de dahil edildiğinde faaliyet gösterdiği yabancı ülke sayısı 31’e yükselmektedir.
Bankacılık sektörünün aktif toplamı 2012 yılının dokuz aylık döneminde %7,5 artarak 1.309 milyar TL seviyesine ulasmıstır. 2011 yılının ikinci yarısında gerçeklestirilen kredi maliyetini arttırıcı düzenleme değisiklikleri ile son çeyrekte Merkez Bankası tarafından parasal sıkılastırma önlemleri çerçevesinde faiz koridorunun genisletilmesi ve repo ihaleleri yoluyla yapılan fonlamanın azaltılması 2012 yılının ilk yarısına kadar etkili olmus, bu dönemde fonlama maliyetlerinde artıs, kredi artısında ve sektörün büyüme trendinde yavaşlama görülmüstür. 2012 yılı ortasından itibaren ise cari açık ve ekonomideki olumlu gelişmelere paralel olarak Merkez Bankası’nın piyasalardaki likiditeyi artırıcı ve fonlama maliyetlerini düsürücü yaklasımı etkili olmustur. Buna rağmen, iç ve dıs talepteki zayıflama bankacılık sektörü üzerinde sınırlayıcı bir etki yaratmıstır.
Bankacılık sektörü, 2012 yılında da temel olarak krediler ve zorunlu karşılıklardan kaynaklanan aktif büyümesini, mevduat, ihraç edilen menkul kıymetler ve bankalara borçlardaki artıs ile fonlamıstır. 2012 yılında menkul kıymet ihracı yoluyla yaratılan kaynak miktarı 15 milyar TL (%81,4) artıs göstermis ve 42,5 milyar TL’lik mevduat artısından sonra yıl içinde basvurulan ikinci önemli yabancı kaynak olmustur.
Bankacılık sektörünün toplam kredileri ağırlıklı olarak bireysel krediler ve kurumsal/ticari kredilerdeki artısların etkisi ile yılın üçüncü çeyreğinde %2,5 artıs göstermistir. 2011 yılsonuna göre toplam 72,7 milyar TL (%10,7) artan krediler Eylül 2012 itibarıyla 755,6 milyar TL seviyesine ulasmıstır. Toplam aktifler içindeki payı 2011 yılsonuna göre 1,6 puan yükselerek %57,7’ye ulasan kredilerde enflasyondan arındırılmıs yıllık reel artıs %9,8 düzeyinde gerçeklesirken, kur etkisinden arındırılmıs yıllık artıs oranı ise %16,9 olarak hesaplanmaktadır.
KOBD kredileri 2012 yılının dokuz aylık döneminde %5,8 ile en yavas artan kredi türü olmustur. Anılan dönemde kurumsal/ticari krediler %11,6, bireysel krediler %13 artıs göstermistir.
Eylül 2012 itibarıyla 252,9 milyar TL seviyesine ulasan bireysel kredilerin 68,2 milyar TL’si (%26,9) kredi kartı alacaklarından, 184,8 milyar TL’si (%73,1) ise tüketici kredilerinden olusmaktadır. Özellikle 2011 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren kredi kartı alacakları tüketici kredilerinden daha hızlı artıs göstermektedir. Taksitli nakit avans kullanımındaki artısın yanı sıra hizmet, sigorta ve telekom gibi bazı sektörlerde taksitli ödemelerin daha yoğun kullanılmaya baslaması ile toplam kredi kartı alacakları içinde taksitli kredi kartlarının payında gözlenen artıs eğilimi halen devam etmekte olup, söz konusu oran Eylül 2012 itibarıyla %51,2’ye yükselmistir.
Sektörün takipteki alacaklarında 2010 yılında baslayan düsüs eğilimi, 2011 yılının son çeyreğinde3 artısa dönmüstür. Takipteki alacaklar, 2,8 milyar TL’si yılın üçüncü çeyreğinde olmak üzere, 2011 yılsonuna göre 4 milyar TL (%21) artarak Eylül 2012 itibarıyla 23 milyar TL seviyesine yükselmistir.
2011 yılsonu ile karsılastırıldığında takipteki kurumsal/ticari krediler %24,7, bireysel krediler %20,9, KOBD kredileri %16 artarken bireysel kredi kartı alacaklarındaki artıs %15,5, tüketici kredilerindeki artıs ise %26,7 olarak gerçeklesmistir. Anılan dönemde ihtiyaç ve diğer tüketici kredilerindeki 819 milyon TL’lik (%35,7) artıs takipteki tüketici kredilerindeki artışta belirleyici olmustur.
Ekim 2009’da %5,4’e kadar yükselen takibe dönüsüm oranında özellikle 2010 ve 2011 yıllarında yüksek kredi artısı, sorunlu kredi tahsilatları ve takipteki alacak oluşumunun yavaslaması ile azalma görülmüstür. 2011 yılının son çeyreğinden itibaren ise yatay bir seyir izlemeye baslayan oran, 2012 yılının üçüncü çeyreğinde yükselise geçmis ve Eylül 2012 itibarıyla %2,9 seviyesinde gerçeklesmistir.
İçinde bulunulan konjonktüre bağlı olarak bankaların plasman tercihini krediden yana kullanması, menkul değerlerinin toplam aktifler içindeki payını azaltmaya devam etmektedir. Bu kapsamda menkul değerler portföyündeki nominal azalısla birlikte toplam aktiflerdeki büyüme sonucu Eylül 2012 itibarıyla menkul değerlerin toplam aktifler içindeki payı %21,2’ye gerilemistir. Aynı tarihte kamu brüt borç stokunun 530,5 milyar TL’ye4 yükselmesine karşılık menkul değerler portföyündeki azalıs sonucu kamu borç stokunun bankalarca finanse edilen kısmı %50,9’a gerilemistir.
Eylül 2012 itibarıyla Türk bankacılık sektörünün toplam mevduat tutarı 738 milyar milyar TL düzeyine ulasmıstır. Ekonomideki yavaslamaya paralel olarak, bankacılık sektörü toplam pasifleri 2012 yılının dokuz ayında %7,5 ile sınırlı artıs gösterirken, mevduat artıs hızı aynı dönemde %6,1 düzeyinde kalmıs ve mevduatın pasif toplamı içerisindeki payı 0,7 puan azalarak %56,4 düzeyine gerilemis, ancak önceki çeyrekteki ağırlığını korumustur. Mevduatın payının azalmasında yurtiçi tasarruf artıs hızının azalmasının yanı sıra, bankaların yurtdışı piyasalar ve repo imkânlarını kullanması ve menkul kıymet ihraçları gibi alternatif kaynaklara basvurması da etkili olmustur.
Sektörün en önemli fon kaynağı ve aktif pasif vade uyumsuzluğunun temel sebebi olan mevduatın vadesinin 2010 yılına kıyasla uzamasına rağmen, mevduatın vadesinin halen kısa olduğu ve 2012 yılının üçüncü çeyreğinde, üç aya kadar vadede artıs görülmek suretiyle bir miktar daha kısaldığı görülmektedir.
Sektörün yurtdısı bankalardan temin ettiği borçların toplamı, yılsonuna göre %10,6 oranında (10,3 milyar USD) artıs göstererek Eylül 2012 itibarıyla 108 milyar USD’ye yükselmistir. Euro Alanı’nda yer alan ülke ekonomilerinde yasanan olumsuz gelismelerin
etkisi sonucu bu bölgeden sağlanan fonların toplam yurtdısı borçlar içindeki payı Eylül 2011 dönemine kıyasla 4,1 puan gerileyerek %45 düzeyinde olusmustur. Öte yandan, Orta Doğu ve Asya ülkeleri merkezli finans kuruluslarından sağlanan fonların toplam yurtdısı borçlar içindeki payının artıs gösterdiği gözlenmektedir.
Yılın dokuz aylık döneminde sektörün özkaynakları %16,3 (23,5 milyar TL) artarak 168,2 milyar TL’ye ulasmıstır. Sektörün kar dağıtımının sınırlandırılması ve karların bünyede bırakılmasının tesvik edilmesi yönünde Kurumumuzca sürdürülen uygulama sayesinde bankaların bilançolarında toplam ödenmis sermayelerinin yaklasık iki katı kadar yedek akçe olusumu sağlanarak sektörün güçlü özkaynak yapısı korunmustur. Sektörün sermaye yeterliliği rasyosu (SYR) Eylül 2012 itibarıyla %16,5 düzeyinde gerçeklesmistir.
Bankacılık sektörü dönem net karı önceki yılın aynı dönemine kıyasla 2.484 milyon TL (%17) artarak Eylül 2012’de 17.104 milyon TL’ye yükselmistir. Sektörde faaliyet gösteren 48 bankadan 35’inin kârında son bir yıllık dönemde artıs gerçeklesmistir. Sektör karının artısında, faiz dısı gelir gider dengesindeki gerilemeye karsın, yükselen net faiz marjı belirleyicidir.
Temmuz 2012 tarihinden itibaren Basel II düzenlemelerine göre faaliyet gösteren Türk Bankacılık Sektörü inceleme döneminde temel göstergelerdeki sağlıklı konumunu muhafaza etmektedir. Sektörün takipteki alacakları 2012 yılında bir miktar ivme kazanmakla birlikte, sektör Kurumumuzca yürütülen mikro ve makro tedbirler çerçevesinde yeterli rezervlere sahip bulunmaktadır."
Yazdır