Forbes’ın sorusu gerçekten yerinde; yakın zamanda kolektivist ekonomiden aşırı liberal bir kapitalizme geçen Çin’de çok sayıda ve çok genç milyarder iş kadını var. Mesela Wu Yajun, serveti 4 milyar dolara yaklaşan bir gayrimenkul kraliçesi. Xiu Li Hawmen alışveriş merkezlerinden 2,4 milyar dolarlık bir servet edindi. Chu Lam Yiu, sigara üretiminde kullanılan aromalardan 2,1 milyar dolar kazandı. Zhang Xin emlak yatırımından 2 milyar dolar; Yan Cheung kağıt sanayiinden 1,7 milyar dolar; Chan Laiwa gayrimenkul piyasasından, Lei Jufang ise paramedikal sektöründen 1,1 milyar dolar kazanmış başarılı iş kadınları. Forbes’ın sorusuna cevap veren Çinli veya Çin kökenli uzmanlar, Çinli kadınların bu başarısını şöyle izah ediyor: 1- Kadınların iyi bir eğitim almasına ve iş hayatına atılmasına hem imkan sağlayan hem de bunu teşvik eden bir sosyal ortam; 2- Özellikle ihtiyar Avrupa’ya kıyasla, girişimciği çok daha az kısıtlayan mevzuatı ve kurallarıyla hızlı kalkınmakta olan bir ekonomi; 3- Çinli kadınların çok çalışkan, çok onurlu oluşu. Çin’de bankacılık, demir-çelik, telekomünikasyon, elektrik gibi kimi sektörler hálá devlet kontrolünde. Buna karşılık, devletin veya kamu şirketlerinin boşalttığı ya da hiç girmediği alanlarda büyük bir serbesti hatta ’göz yumma’ söz konusu. ’Yeni zenginler’ genellikle gayrimenkul, dağıtım ve pazarlama ile kitlesel tüketim sektörlerinden çıkıyor. Forbes’un verdiği rakamlara göre, Çin’de kadınlar çalışan nüfusun yüzde 36’ısını oluştururken, halehalkı gelirinin yarısını karşılıyor. Bu son oran, 1950’lerde sadece yüzde 20 civarındaydı. Perde arkasında birileri mi var? Katı kolektivizmden aşırı liberal bir kapitalizme geçen Rusya, eski SSCB ülkeleri ve bir anlamda da Çin gibi ülkelerde çok kısa sürede akılalmaz servetler elde eden az sayıda ’dolar milyarderleri’ ortaya çıktı. Bu ’anormal’ servetler, geniş halk kitlelerinin fakirliğiyle çelişiyor. Rusya’da, sıfırdan, hiç yoktan dolar milyarderi olan bu genç işadamlarına ’oligark’ adı veriliyor. Kamu tekellerinin ve stratejik sektörlerin, ’özelleştirme’ adı altında ’dağıtıldığı’ ama, herşeyini iktidara borçlu olan bu genç işadamlarının arkasında, Kremlin ve Kremlin’e yakın bir ’gerçek oligarşinin’ gizlendiği, yani bu genç dolar milyarderlerinin aslında birer ’maşa’ oldukları iddia ediliyor. Kısa sürede dolar milyarderi olan genç Çinli iş kadınları için de (kadınların iş hayatında en az erkekler kadar başarılı olduğunu asla yadsımaksızın) ’Acaba bu servetlerin gerçek sahipleri perde arkasındaki birileri mi?’ sorusu akla geliyor. Yenibiriş.com