Ziraat Bankası 2009 yılı net faaliyet karı 4.416.735 TL'nin yüzde 53 'i hakim ortağı Hazine Müsteşarlığı ile yaptığı işlemlerden,yüzde 31 'i ihtisas kredileri yani tarımsal kredilerden, yüzde 12'si ise perakende bankacılıktan kaynaklanırken yüzde 8'i de ticari kredi işlemlerinden geliyor. Bu durumda banka karının yüzde 31 'inin çiftçilere kullandırılan kredilerden kaynaklandığı görülüyor. Yaptığımız incelemelere göre ise Ziraat, kullandırdığı toplam 34.495.155 TL kredinin yüzde 53'ünü bireysel, yüzde 30'unu tarımsal, yüzde 9'unu ise hizmet sektörüne yüzde 5'ini sanayi ve yüzde 3'ünü ise inşaat sektörüne kullandırdığı ortaya çıkıyor. Bankanın toplam 29.215.070 TL maliyetsiz yani faizsiz kaynağı bulunuyor. Bunun yüzde 98'ini Hazine Müsteşarlığı ile kamu kuruluşlarının mevduatı oluşturuyor. Banka bu varlıkları 2009 yılında ortalama yüzde 21 faiz ile değerlendirildiğinde bankanın yalnız maliyetsiz kaynaktan yaklaşık 6.135.165 TL kar etmesi gerekiyor. Buna karşın Ziraat Bankası yılsonu itibariye vadesiz olarak 9.174.262 lirasını nakit kasasında ve 1.646.598 lirasını da bankalarda plase etmekte ve faiz kaybına uğramakta. Bankanın faaliyet gelir incelendiğinde de; Net faiz geliri 6.068.776 TL en büyük kalemi teşkil etmekte, 2. sırada 436.997 TL ile komisyon gelirleri gelmekte. Buna karşın faaliyet giderleri 1.895.059 TL nin 1.046.194 TL sı personel gideri ve 367.378 TL’sı işletme gideri. Bu durumda bankanın elde ettiği bankacılık geliri 436.997 TL bankanın personel ve işletme giderini bile karşılayamamakta. Sonuç olarak banka yüzyılın karını faiz gelirlerinden elde etmekte. Bu gelir de patronu olan Hazine Müsteşarlığı’nın bankada yarattığı faizsiz yani maliyetsiz kaynağın yine patronunun ihraç ettiği devlet tahvillerinde değerlendirilerek elde ettiği ortada. Gerçek bankacılık karı olan komisyon ve hizmet geliri bankanın faaliyet giderlerinin ancak %23'ünü karşılayabilmekte. Bankanın kuruluş yasası olan 4603 sayılı yasada çiftçilere bankanın kaynak maliyetinin altında kredi kullandırılması önerildiği halde, (kaynak maliyetinin altında kullandırılan kredinin faiz kaybı görev zararı olarak bütçeden ödenmektedir), bankanın tarımsal kredilerden 1.376.231 TL kar etmesi dikkat çekici. Yani banka tarım sektörünü kaynak maliyeti ile finanse etmesi gerekirken, gelirinin %31'ni bu sektörden temin etmekte. Oysa Hazine Müsteşarlığı bankanın kaynak maliyetini düşürmek için yukarıda belirtilen vadesiz mevduatı bankada bu nedenle plase etmekte. Banka bu durumda yüzyılın karını krizde olan çiftçilere sağlanan kaynaktan ve çiftçiden tahsil edilen faizden sağlamakta. Bu analiz yüzyılın karının gerçeklerini açıklamaya yetmekte. FİNANSGUNDEM