Türkiye ile Rusya asındaki enerji bağlarını güçlendiren anlaşmalar, Ankara’nın Ortadoğu, Kafkaslar ve Doğu Avrupa’yı kapsayan bölgede petrol ve doğalgaz piyasasının lideri olma amacını gerçekleştirmesini sağladı ancak analistler, bu gelişmelerin bedelinin hem Türkiye hem de müşterileri için yüksek olabileceği konusunda uyarıyor. Geçtiğimiz yıl, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin, Ankara’nın Kremlin’in liderliğinde inşa edilen doğalgaz hattına destek vermesi karşılığında bir dizi petrol, doğalgaz ve nükleer enerji teknolojisi anlaşması imzaladı. Yapılan anlaşmalarla Türkiye 2010 yılı için öngörülen hızlı ekonomik büyüme dolayısıyla ihtiyaç duyacağı enerji kaynaklarını garantiye almanın yanı sıra Basra Körfezi’yle Avrupalı tüketiciler arasında köprü olma hedefine de ulaştı. Ancak Türkiye’nin planlanan enerji projeleri için Rus ve Türk şirketlerini ön plana çıkarması ve Ankara’nın Türkiye’deki ilk nükleer santralin inşa yetkisini ihale yapmaksızın Rusya’ya verme ihtimali tedirginlik yarattı. Enerji piyasaları analisti Necdet Pamir, hükümete yakın bazı şirketlere projelerde öncelik verilmesinin piyasalara ve rekabete zarar vereceğini savundu. Türkiye hızla büyüyen doğalgaz piyasası ve enerji üretim ve dağıtım sektörleriyle, santral inşaatı projelerinden pay almak isteyen şirketlerin hedefi haline geldi. Geçtiğimiz yıl, Avusturya’nın OMV şirketi, Avrupa Birliği (AB) adayı Türkiye’nin Avusturya ve Romanya ardından üçüncü stratejik merkezi haline gelmesini istediğini belirtti. Ancak hükümetin bu projelerde Çalık Holding gibi şirketlere öncelik tanıması durumunda rekabet bir sorun haline gelebilir. Avrasya Grubu’ndan analist Irmak Bademli, “Enerji üretiminde Rusya’nın rolü artarsa rekabetle ilgili kaygılar doğabilir. Bu da hem tedarikçilerin hem de müşterilerin piyasadan kaçmasına neden olabilir” dedi. BATILI MÜTTEFİKLER Çarşamba günü ABD’nin Türkiye büyükelçisi, Enerji Bakanı Taner Yıldız’la görüşerek Türkiye’nin ilk nükleer santralini ABD’li şirketlerin inşa etmesini istediğini belirtti. Hükümet kaynaklarıysa, fiyat ve diğer teknik konular üzerinde anlaşılması halinde, Türkiye’nin doğalgaz ihtiyacının yüzde 60’ını karşılayan Rusya’ya nükleer santral lisansının teslim edilebileceğini ifade etti. Hükümetin böyle bir adım atması, NATO üyesi Türkiye’nin politikalarının geleneksel Batılı müttefiklerinden kaymakta olduğu yönündeki endişelere yenisini ekleyebilir. Türkiye’nin Avrupa ve diğer bölgesel enerji kaynakları için bir merkez haline gelme isteği enerji anlaşmalarındaki ortaklarını uzun zamandır öfkelendiriyordu. Ankara, özellikle Nabucco Boru Kattı Konsorsiyum’u ile anlaşmalarda baskın taraf olmayı amaçlıyor. Nabucco Boru Hattı üzerinden Avrupa’ya 31 milyar metreküplük gaz pompalanması planlanıyor. Geçtiğimiz yıl Türkiye Nabucco’dan gaz çekmek ve yeniden satmak için özel haklar elde etmişti. Belirli sektörlerdeki hisselerin tamamen elden çıkarılmasıyla analistler Ankara’nın bazı Türk ve Rus şirketlerine verilen imtiyazlar konusunda ne kadar ileri gidebileceğini merak ediyor. Diplomatik bir kaynak, “Türkiye’nin özellikle doğalgaz konusunda gittiği yönden kaygılıyız. Şirketler Ankara’nın yeni politikalarını anlamak istiyor: Türkiye’nin piyasası şeffaflığını koruyacak mı?” dedi. Piyasa özellikle geçtiğimiz yılın sonuna kadar elden çıkarılacak gözüyle bakılan kamu kurumu Botaş’ın elindeki 34 milyar metreküplük doğal gaz ithalatı lisansının ileride ne olacağıyla da yakından ilgileniyor. Gazprom’un ortağı olan Aksa Doğalgaz’ın gaz dağıtımı konusundaki etkinliğini artırması da kaygıları güçlendiriyor. Pamir ise anlaşmalar sonucunda Türkiye’nin doğalgaz tedariki alanında Rusya’ya yüzde 63 bağımlı olmasının yanı sıra dağıtımda da Gazprom’un Aksa üzerinden söz sahibi olmasının tehlikeli bir durum olduğuna işaret ederek, “Bu ulusal enerji güvenliğimiz açısından tehlikeli bir oyun” diyor.