Yapılan onca kampanyaya karşın tüketici, konut almanın cazip olup olmadığına karar veremiyor. Fakat yaptığımız araştırma ve sektör uzmanlarının görüşü; zamanın alıma çok uygun olduğunu gösteriyor. Uzmanlar fiyatların yeteri kadar gerilediğini ve önümüzdeki günlerde yeni bir çıkışın başlayabileceğini ileri sürüyor. Bu nedenle konut alacakların bir an önce kararlarını realize etmeleri öneriliyor. Gayrimenkul sektörü, 2004 yılında iyileşme yoluna giren ekonomi ile birlikte büyüme sinyalleri vermeye başlamıştı. 2005 ve 2006 yıllarında ise altın çağını yaşayan inşaat sektöründe dev konut projeleri ardı ardına yükselmiş ve özellikle yelpazenin üst gelir grubuna yönelik olan projelerde dudak uçuklatan fiyatlara rağmen satışlar hiç de fena gitmemişti. Bu rüzgarla 2005 yılında yüzde 21.5, 2006 yılında yüzde 19.4 büyüyen inşaat sektörü için artık rüzgar tersten esiyor. Aslında bu rüzgar hafiften bir esinti gibi 2007 yılı başında hissedilmeye başlanmıştı. Çünkü Mart 2007’de çıkarılan Mortgage Yasası’nın, sektör açısından tam bir hayal kırıklığı yaratmış olmasıydı. Çünkü altyapısı hazırlanmadan çıkarılan bu yasa olarak görüldü bu yasa ve kimse sektörün yarasına merhem olacak gözüyle bakmadı. Satışlar dörtte bir düştü Öyle de oldu. 2008 yılında ABD'deki mortgage krizi ile başlayan küresel dalgalanmadan Türk ekonomisi de olumsuz yönde etkilendi çıkarılan yasa neredeyse daha doğmadan öldü. Bu durum, yeni konut satışlarına da yansıdı. Bu yansımayla birlikte yeni ev satışları 2008’de yüzde 28 oranında düşüş gösterdi. Yükselen inşaat maliyetleri, düşük iç talep, yüksek seyreden faizler, ekonomik belirsizlikler, 2009’un da gayrimenkul sektörü için parlak bir yıl olmayacağına işaret ediyor. Bu yıl konut kredisi faizlerinin yükselmesiyle birlikte konut talebi adeta bıçak gibi kesildi. Satış olmayınca irili ufaklı yüzlerce şantiyede işler durdu. Kriz, dev projeleri bile etkiledi. Yatırım maliyeti 50 milyon dolar ile 150 milyon dolar arasında değişen projeler dahi askıya alındı. Birçok projede satış sıkıntısı olmasına karşın batan şirket sayısında ise korkulan olmadı. Piyasa iyiyken maketten satışlar, inşaat sektöründeki batıkların artmasına karşı emniyet supabı oldu. Yüzde 10-20 arasında artacak Bugün ev alma hayalini 2009’a erteleyenler, konut fiyatlarının bundan sonra ne tür bir seyir izleyeceğini merak ediyor. Yani ev fiyatları daha düşer mi? Ev almak için beklemeli mi, yoksa hemen harekete mi geçmeli? Gerçi ekonomistler ve gayrimenkul sektörünün önde gelen isimleri, “Bugün konut alınır mı?” sorusuna birbirlerinden farklı yanıtlar veriyor. Fakat buluştukları ortak bir nokta var. O da ev almak isteyen ve biraz nakit parası olanlar için bu dönemin son derece uygun olduğu şeklinde. İnşaatçılar, emlakçılar ve konut kredisi veren bankaların yöneticilerine göre şu an ev almanın tam sırası. Yaşanan durgunluktan dolayı fiyatların yeterince düştüğünü belirten sektör temsilcileri, "Fiyatlar bundan sonra daha fazla düşmez, ev alacaksanız elinizi çabuk tutun" uyarısında bulunuyor. İnşaatçılar ise özellikle artan inşaat maliyetleri ve yüksek arsa fiyatları nedeniyle fiyatlarda bundan sonra ciddi bir düşüş olmayacağı görüşünü öne sürüyor. Birçok şirket yeni konut projeleri ile sektöre iddialı bir şekilde giriş yaparken, mevcut olan projelerde cazip ödeme koşullarıyla tüketicilerin ilgisini üzerlerine çekiyor. Uzmanlar da yavaş yavaş hareketliliğin başladığı sektörde, konut kredi faizlerinin yüzde 1 seviyesine inmesi durumunda talebin 2010’un ilk çeyreğinden canlanacağı konusunda hemfikir. Öte yandan sektörün önde gelen isimleri önümüzdeki dönemde konut fiyatlarında bir artış olacağı görüşünde birleşiyor. Markalı konut üreticilerinin bazıları, önümüzdeki dönemde konut fiyatlarında kademeli olarak yüzde 20’lere varan oranlarda bir artış olacağı yönünde öngörüde bulunuyor. Yetkililer, buna gerekçe olarak özellikle arsa maliyetlerindeki aşırı artışın konut fiyatları üzerinde yaratacağı zam baskısını gösteriyor. Kampanyalar can simidi oldu Ekonomik kriz, konut almak isteyenler için çok cazip fırsat ortamı yarattı. Alım satımların iyi olduğu 2005 ve 2006’da inşaat şirketleri haftada bir zam yaparken durgunluğun iyice hissedilmeye başlandığı 2008 başından bu yana konut fiyatlarına zam yapılmadı. Konut talebini canlandırmak isteyen şirketler daire satışında peşinatları yüzde 1’e kadar çekti, hatta bazı şirketler peşinatsız satışa başladı. Konut bedelinin yüzde 92’si kadar kredi kullanmak mümkün hale geldi. İnşaat şirketleri ellerindeki bitmiş konutları satabilmek için peşin ödemelere yüzde 25-40 oranında indirimler yaparken, satışa yeni çıkarılan konutlarda metrekare birim fiyatları 3 bin liradan 2 bin 500 liraya kadar geriledi. Bunun dışında bazı konut üretici şirketler, peşin alımlarla uyguladıkları indirime ek olarak, satış ofisindeki satış temsilcilerine pazarlık yetkisi de veriyor. Kısaca şu günlerde cebinde nakit parası olanlar, indirim oranlarını bir yerde kendi lehlerine çevirebiliyor. GÖRÜŞLER “2009 gayrimenkul alımı yapmak için kutsal bir yıl” Serdar İnan(İnanlar İnşaat Yönetim kurulu Başkanı) “Şu an konut almak için uygun bir zaman. Öncelikli olarak fiyat konusunda çok cazip bir ortam mevcuttur. Geçen yıllarda yapılan talep fazlası arzın neticesinde, müteahhitlerin elinde stok mal vardır. İkinci el fiyatlarda piyasa koşulları hasebiyle oldukça caziptir. Bu anlamda elini çabuk tutanlar daha merkezi konumda olan bu projelerden alım yapabileceklerdir. Global iyileşme, ülkemizdeki talep fazlası konut stokunun azalma dönemi hep 2010 Mayıs ayını gösteriyor. 2010 gayrimenkulün yukarı trende tırmanmaya başladığı yıl olacak. Fiyatlar eski seviyesinin üstüne 2012 yılına kadar çıkacak. Hep beraber ülkemizin değerinin dünya sıralamasında ilk beşlere girdiğini göreceğimiz yıllar ise çok uzak değil. Konut kredi faiz oranları, şu an zaten hemen hemen en düşük seviyesinde. Bundan sonra biraz daha belki aşağıya doğru iniş sergiler ancak bu çok anlamlı ve uzun sürecek gibi gözükmüyor. Enflasyon baskısı hemen ardından faiz oranlarında yükselme talebini beraberinde getirecektir. Kısaca her zaman dediğim gibi 2009 gayrimenkul alımı yapmak için kutsal bir yıl.” “Fiyatlar 2010’da tırmanır” Murat Ergin(Kuzey Batı Gayrimenkul Genel Müdürü) “Konut alımı için bence uygun bir ortam bulunuyor. Fiyatlar en dipten yavaş yavaş yükselme eğilimine girdi.Ayrıca konut kredisi faizleri de hemen hemen tarihi diplerde.Zaman geçtikçe talepten ve maliyet kaynaklanan zamlar kaçınılmazdır. Bu nedenle alım zamanı diyoruz. Ancak biz bu öneriyi zaten 2009 başından beri yapıyoruz. Konut fiyatları şu anda tedrici başlayan düzelmeye paralel, 2010 yılı içerisinde tırmanma eğilimine girecektir. Bununla birlikte faizler yatay bir seyide devam eder.” “Yükseliş hızlı olacak” Cemal Onaran (Garanti Mortgage Genel Müdürü) "Artan ya da azalan faiz oranları, konut fiyatlarında da ters yönde hareketlere sebebiyet vermektedir. Ancak burada altını çizmemiz gereken önemli bir konu, faizlerin düşüş hızının son dönemdeki konut fiyatları artış hızına aynı ivme ile henüz yansımamasıdır. Yani konut alımı için gerçekten çok uygun bir zaman. Faizlerin düşmesi ile birlikte konut alımı tarafında talep de eş zamanlı arttığı için yakın bir dönemde konut fiyatlarındaki yükseliş, oldukça hızlı olacaktır. Kredi faiz oranlarında son dönemlerde gelinebilecek son noktalara gelindiğini düşünüyoruz. Bundan sonra yılsonuna doğru bir takım ufak ayarlamalar olabilir ama bu hareketler dramatik olmayacaktır. Bu seviyelerin daha da altına gelebilmemiz için önümüzdeki dönemde, yurt içi ve yurt dışında iyileşme sürecinin devam etmesi ve yurtdışı uzun vadeli fonlama imkanlarının düşük maliyetlerle sürmesi gerekmektedir." “Bu ortamı yakalamak bir daha zor” Emre Çamlıbel (Soyak Holding CEO Vekili) “İçinde bulunduğumuz dönem, konut almak isteyenlere çok önemli fırsatlar sunuyor. Hem gayrimenkul alanında faaliyet gösteren şirketlerin tüketiciye yönelik ödeme kolaylıkları; hem de bankaların kredilerindeki faiz oranlarını indirmesi, bu dönemde her zaman elde edilemeyecek önemli bir fırsat oluşturdu. İçinde bulunduğumuz dönemde, fiyatların alım için uygun olduğunu, konut faizlerinin de alımı destekler nitelikte olduğunu söyleyebiliriz. Önümüzdeki birkaç ay içinde ise, hareketlenen piyasa ile birlikte fiyatların da yükselebileceğini söylemek mümkün olabilir. Merkez Bankası’nın faiz politikası, konut ve tüketici kredilerinde faiz oranı düşüşü, vergi ve harç teşvikleri piyasaya olumlu yansıdı. Tüketici güven endeksindeki artış ile faiz oranlarındaki düşüş, konut piyasaları da dahil bütün piyasaları etkiledi. Konut sektöründe tüketiciye yönelik indirimler sürmekle beraber firmalar, mümkün olan en iyi kampanyaları yapıyor. Konut almak için oluşan iyi ortamın bir daha yakalanması zor görünüyor.” “Yeni projelere yansımadı” Teoman Metehan(Teknik Yapı CEO’su) “Şu anki ortam konut almak için çok uygun. Çünkü; zaten faiz oranları aşağıya indi. Piyasadaki hareketlilik henüz arsa fiyatlarına ve yeni projelere pek yansımadı. Özellikle iyi dönemlerde gerçekleştirilen projelerden hemen sonraki projelerin arsa maliyeti yüksek oluyor. Alternatif yatırım araçlarının getirisine göre gayrimenkul yatırımının ve getirisinin daha iyi olması. Konut kredi faiz oranlarının da son yılların en düşük seviyeye gerilemiş olması da diğer önemli gerekçeler olarak sıralanabilir. Mevcut projelerde zaten fiyat artışı gerçekleşir. Bunun dışındaki fiyat artışları ise mevcut stokların tükenip yeni projelerin gündeme gelmesiyle mümkündür. Çünkü ana hammadde olan arsa giderek değer kazanmaktadır. Konjonktür böyle devam ettiği sürece faiz oranlarında küçük küçük iniş olabilir ama büyük oranda düşüş beklemek yanlış olur. “ “Yüzde 10’luk artış sözkonusu” Bilge Özdemir(Emlakci Genel Müdürü) “Şu andaki ve önümüzdeki üç ay gayrimenkul alımı için çok uygundur. Bu dönemin özelliği nakdi varlık sahiplerinin gayrimenkulde ilk dalgayı başlatacak olmalarıdır. 2009 yılı ikinci yarından itibaren oluşan talebe bağlı olarak piyasalarda yüzde 5'ler seviyesinde kazanım gözlenmekte ancak bundan sonra satış fiyatlarının yukarı yönünü tetikleyecek unsur; gelecek, iş kaygısının ortadan kalkması olacaktır. Ön görüm yıl sonuna kadar gayrimenkul fiyatlarının yüzde 10'lar seviyesinde yükselmesidir. Bundan sonraki yükseliş dalgası talep ve artacak inşaatlarla birlikte, inşaat malları talebinin malzeme fiyatlarını yükseltmesi ile yaşanacaktır. Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinin mortage faizleri üzerindeki etkisi direk gerçekleşmemektedir. Bankalar ağırlıklı " hazine bonolarına " göre hareket etmektedir. Yıl sonuna kadar benim öngörüm; faiz oranlarının 5 yıl vadeli yüzde 0.87-0.92, 10 yıl vadelide yüzde 0.97-1.02 olması yönündedir.” “6 ay içinde fiyat artışları başlar” Erdinç Varlıbaş (Varyap CEO’su) “Gayrimenkul, bir yatırım aracı olarak da her zaman cazibesini koruyor. Özel lokasyonlarda farklılık arz eden projeler her zaman alıcısına fazlasıyla kazandıracaktır. Banka faizleri düşmüş olmasına rağmen mevcut konut stoku nedeniyle konut fiyatlarında bir artış yaşanmadı. Ancak merkezi konumda ve farklılaşmayı başarmış projelerde fiyat artışı olacaktır ki bu da doğaldır. Önümüzdeki 6 ay içinde fiyat artışları başlayacağını düşünüyoruz. Bu artışlar da miktar olarak çok yüksek olmayacaktır, zaten müşterilerimize uygun fiyatlar sunuyoruz. Bankalar konut kredilerinde yüzde 1’in altında rakamlara geldiler. Bu oran bildiğiniz gibi 2005 yılında konut satışlarında yaşanan patlama döneminde gelinen bir seviyeydi. Ancak bu oranın altına düşüleceğini de öngörmüyoruz. Konut kredileri faizlerinde cazip seviyelerdeyiz, değerlendirilmesinde fayda görüyoruz.” Hürriyet/Emlak