Noyan Doğan/ Referans Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği (TSRŞB), Avrupa Sigorta ve Reasürans Federasyonu'nun (CEA) "2008 Yılında Rakamlarla Avrupa Sigorta Piyasası" raporunu yayımladı. Rapor, Avrupa sigorta piyasasının 2008 yılındaki durumunu mercek altına alıyor. Buna göre Avrupa sigorta piyasasındaki toplam prim gelirleri önceki iki yılda yüzde 7 oranında artmasına karşılık, 2008 yılında nominal bazda yüzde 6 oranında azalarak 1.060 milyar euro olarak kaydedildi. Buna karşın, 2000-2001 yılındaki finansal krizde toplam prim gelirlerindeki azalma yüzde 1 oranında gerçekleşti. Raporda, 2008 yılında prim gelirlerindeki azalmanın nedeni ise tüm prim gelirlerinin yüzde 60'ından fazlasını oluşturan hayat sigortalarından kaynaklandığına değinildi. Hayat dışı branşın prim oranlarına bakıldığında ise motorlu taşıt sigortası ile sağlık ve kaza sigortasının yüzde 12'şerlik prim oranı ile prim dağılımında en büyük paya sahip oldukları görüldü. Toplam prim gelirleri içerisinde mal sigortalarının payı yüzde 7, genel sorumluluk sigortalarının payı ise yüzde 3 olarak kaydedildi. Üretim artışında azalma Sigorta piyasaları incelendiğinde, finansal krizin dünya genelinde sigorta şirketlerinin faaliyetlerini etkilediğine dikkat çekilen raporda, Swiss Re verilerine göre 2007 yılında yüzde 11,2 oranında büyüme gösteren dünya genelindeki prim hacmi, 2008 yılında yalnızca yüzde 3,4 oranında büyüme kaydederek 4.270 milyar dolara (2.903 milyar euro) ulaştığı vurgulandı. Dünyadaki toplam prim dağılımına bakıldığında ise primlerin Avrupa dışındaki her bölgede artış gösterdiği dikkat çekildi. 2002 ile 2007 arasında Avrupa sigorta piyasasının dünya sigorta piyasasındaki payının yüzde 32'den yüzde 43'e ulaşması, Avrupa'daki prim hacminin dünya genelindeki prim hacminden daha hızlı büyüme kaydettiğini gösterdi. Buna karşın, 2008 yılında Avrupa sigorta piyasasının dünya sigorta piyasasındaki payının yüzde 41'e gerilediği görüldü. Raporda, Avrupa sigorta piyasasının dünya sigorta piyasasındaki payının küçülmesinin Asya ve diğer piyasalara fayda sağladığı, Amerikan pazarının da dünya sigorta piyasası içerisinde düşüş trendini sürdürdüğü belirtildi. Yüzde 2'lik nominal büyüme Avrupa'da hayat dışı sigorta branşı ekonomik krizden en az etkilenen branş olarak göze çarpıyor. Buna göre, 2008 yılında Avrupa'da hayat dışı sigorta prim büyüklüğünün 415 milyar euroya ulaşması beklenmektedir. Bu rakam yüzde 2'lik nominal büyüme oranına karşılık gelmektedir. 2006 yılında Avrupa hayat dışı sigorta prim büyüklüğünde görülen artış, Hollanda'da sağlık sisteminin özelleştirilmesi ile açıklanmaktadır. Avrupa'da hayat dışı sigorta branşında elde edilen primlerde, motorlu taşıt sigortaları ile sağlık ve kaza sigortalarının her birinden gelen pay yüzde 31 olarak kaydedilmiştir. Böylece, hayat dışı sigorta branşında elde edilen primlerin esas olarak bu iki sigorta branşından temin edildiği anlaşılmaktadır. Merkez ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında en büyük hayat dışı sigorta piyasasına sahip Polonya'da sigortalı taşıt sayısındaki artış ile mal piyasalarındaki yükseliş, hayat dışı sigorta primlerinin yüzde 10'un üzerinde artmasına neden olmuştur. Batı Avrupa'ya bakıldığında ise hayat dışı sigorta primlerinin 5 ülkede azaldığı görülmektedir. Buna göre hayat dışı sigorta primlerindeki azalmanın İtalya, Birleşik Krallık, Portekiz ve İsveç gibi ülkelerde ufak çaplı olmasına karşın, İrlanda'daki hayat dışı sigorta branşının finansal krizden olumsuz etkilendiği gözlenmiştir. İtalya ve Portekiz'deki hayat dışı sigorta primleri ise motorlu taşıt sigortası nedeniyle azalma göstermiştir. Birleşik Krallık'ta da motorlu taşıt sigortalarında hasar sıklığının azaldığı mal hasarlarının ise 2007 yılındaki sellerin ardından arttığı görülmektedir. Kişi başına düşen prim 1.803 euro 2008 yılında CEA üyesi ülkelerde kişi başına sigortaya harcanan ortalama miktar 1.803 eurodur. Bu miktar içinde 1.096 euro hayat sigortasına, geriye kalan 708 euro ise hayat dışı sigortaya harcanmıştır. Bu miktar 2007 yılında sigortaya harcanan toplam miktarın 223 euro gerisinde kalmıştır. Sigorta yoğunluğu, 2008 yılında kişi başına düşen primlerin 100 bin euroyu geçtiği Lihtenştayn dışında, ülkeden ülkeye büyük farklılık göstermiştir. Kişi başına düşen prim miktarı Türkiye'de 87 euro iken Hollanda'da 4.637 euroya ulaşmıştır. Hollanda'daki sigorta yoğunluğu özellikle sağlık sigortalarından kaynaklanmaktadır. Büyük finans merkezlerinde sigorta yoğunluğunun oldukça yüksek olmasına karşın hayat sigortası ürünlerine yönelik harcamanın Hollanda'nın aksine daha önde olduğu görülmektedir. Buna karşın, Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinde sigorta harcamalarında hayat dışı ürünler daha öncelikli yer tutmaktadır. Bu ülkeler arasında Slovenya 934 euroluk kişi başına düşen prim miktarı ile en yüksek sigorta yoğunluğuna sahip ülkedir. Kriz en çok hayat sigortasını vurdu CEA'nın "2008 Yılında Rakamlarla Avrupa Sigorta Piyasası" Raporunda, hayat sigortası ile ilgili şu bilgiler yer alıyor: Hayat sigortası branşındaki primler incelendiğinde, Birleşik Krallık'ın toplam prim gelirlerinin üçte birine, Fransa'nın ise beşte birine sahip olduğu görülmektedir. CEA verileri, 2007 yılında hayat branşında 766 milyar euro olan toplam prim üretimi büyüklüğünün 2008 yılında yüzde 11 oranında azalarak, 643 milyar euroya gerilediğini ortaya koymaktadır. Hayat sigortası branşında toplam prim üretimi büyüklüğünde kaydedilen rekor düzeydeki gerileme, reel ekonomiyi ağır şekilde etkileyen küresel finansal krizden kaynaklanmaktadır. 2000-2001 finansal krizinde ise aynı branşta toplam prim üretimi büyüklüğündeki gerileme oranı yüzde 4 olarak kaydedilmiştir. Finansal krizin hayat sigortası piyasasında yarattığı en önemli etki, hisse senedi piyasalarındaki düşüşün birime dayalı sigorta ürünlerine yatırımı azaltması olmuştur. 2007 yılında primlerin Avrupa hayat sigortası piyasasında yüzde 11, Birleşik Krallık'ta ise nominal bazda yüzde 30'dan fazla artış göstermesi, 2007 yılının Avrupa hayat sigortası açısından istisnai bir yıl olduğunu ortaya koymaktadır. Avrupa hayat sigortası piyasası incelendiğinde; Merkez ve Doğu Avrupa ile Batı Avrupa'daki piyasalarda farklı gelişmeler kaydedildiği görülmektedir. Buna göre hayat primleri, Batı Avrupa ülkeleri arasında ekonomik krizin etkisinin en sert olduğu İrlanda ve Birleşik Krallık'ta yüzde 25'in üzerinde azalma göstermiştir. Fransa, Belçika ve İtalya'da da hayat primleri yüzde 10 oranında azalmıştır. Sigortacıların yatırım portföyü yüzde 2 azaldı Avrupa'da sigorta sektörü en büyük kurumsal yatırımcılardan biri olmasına karşın, 2008 yılında borsada meydana gelen düşüş ve alım satım fiyatları arasındaki farklılıklar, yatırım portföyleri üzerinde baskı unsuru yaratmıştır. 2007 yılında Avrupa genelinde 7.200 milyar euronun üzerinde olan sigortacıların yatırım portföyü, 2008 yılında 6.800 milyar euroya gerilemiştir. Buna göre, 2007 yılında yüzde 4 oranında artan yatırım portföyleri, 2008 yılında yüzde 2 oranında azalmıştır. Hayat sigortası piyasasındaki yatırım varlıklarının toplam yatırım varlıklarında yüzde 80'den fazla pay sahibi olması ile yatırım portföyünün gelişimi temel olarak hayat branşına bağlıdır. Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya, Avrupa piyasasının en önde gelen üç ülkesi olup yalnızca bu ülkelerin toplam yatırım portföyü miktarı, Avrupa toplamının yüzde 65'ine tekabül etmektedir. 2008 yılında yatırım portföylerindeki azalma şüphesiz ki tüm finansal sektörler ve yatırım varlıklarını etkileyen ekonomik krizden kaynaklanmaktadır. Sigorta şirketi sayısı arttı Avrupa'da sigorta şirketi sayısının geçen on yıl içinde azaldığı görülmektedir. Şirket sayılarındaki azalma, 1990'lı yılların sonlarında Avrupa Birliği'nde gerçekleşen serbestleşme ve de-regülasyonun ardından meydana gelen birleşme ve devralma dalgasından kaynaklanmıştır. 2007 yılında CEA üyesi 33 ülkede sigorta sektöründe faaliyet gösteren şirket sayısı 5 bin 120 iken bu sayı 2008 yılında 5 bin 170'i aşmıştır. Bu nedenle 2008 yılı sigorta şirketi sayısı açısından iyileşme kaydedilen bir yıl olmuştur. Sigorta şirketi sayısındaki artış, Avrupa'daki toplam sigorta şirketi sayısının yüzde 20'sine sahip Birleşik Krallık'ta görülen şirket sayısındaki artıştan kaynaklanmaktadır. Birleşik Krallık'ta artış gösteren şirket sayısı, Avrupa'da en fazla şirket sayısına sahip 4. ülke olan İsveç ile 5. ülke olan Hollanda'da görülen şirket sayısındakini azalmayı dengelemiştir. İsveç'in yalnızca yüzde 2 oranında prim gelirine sahip olduğu dikkat çekerken, geride kalan CEA üyesi ülkelerdeki sigorta şirketi sayısının 2008 yılında da değişmediği görülmektedir.