1990'larda resesyonu 10 yıl boyunca deneyimleyen Japonya'nın krizden çıktığı umutları cuma günü açıklanan işsizlik ve çekirdek enflasyon verileri ile buhar oldu. Temmuz ayı işsizlik oranı yüzde 5,7 ile tarihi rekorunu kırdı. Ekonomistlerin öngörüsü ise işsizliğin en fazla yüzde 5,5'e çıkacağı yönündeydi. Böylece Japonya'da işsiz sayısı 3 milyon 590 bin kişiye ulaştı. En son 2003 yılının eylül ayında yüzde 5,5'lik bir rekor işsizlik görülmüştü. Daha da kötüsü yine gün içinde Ekonomi Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre temmuz ayında enerji fiyatlarının dahil edilmediği çekirdek enflasyon oranı da yüzde 2,2 ile 7 yılın dibini boyladı. Üstüne hane halkı harcamaları da temmuz ayında yüzde 2 ile yüzde 0,5'lik beklentilerin hayli üzerinde bir gerileme yaşadı. Tüm bu verilerin çizdiği tablo ise açık; kriz yüzünden Japon şirketler maliyet kesintisine gidince işsizlik patladı. İşsiz kalan Japon vatandaş harcamalarını iyice kesti. Üretici elindeki malı satabilmek için indirime gidince tüketici fiyatları düşüşe geçti. Fiyatların daha da düşeceği beklentisiyle harcama yapılmayınca ise ekonomi "deflasyon" olarak nitelendirilen "düşük büyüme ve düşük enflasyon" sarmalına yeniden girdi. Bundan sonra Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) kolay kolay kriz politikalarından geri adım atamayacağı düşünülüyor. BoJ deflasyonun kontrolü dışına çıkacağına pek inanmıyor, hatta gevşetme politikasından hemen çıkmasa da zannedilenin aksine önümüzdeki aylarda çekirdek enflasyon iyice düşmeden yeni silahlarını kullanmak da gündeminde yok. Ekim ayında yayımlanacak olan raporunda ise şu an için 2 yıl olarak öngördüğü deflasyon beklentisini en fazla 3 yıla uzatacak. Uzmanlar ise Japonya'nın daha önce de benzer dönemlerden geçtiğini bildikleri için kötümser. İç talepteki zayıflık dolayısıyla deflasyonist baskıların daha da artacağı düşünülüyor. Fiyatlardaki düşüşe karşı oldukça hassas olduğu bilinen Japon ekonomisi 1990'ların başında varlık balonlarında patlama yaşayınca 10 yıl süren bir deflasyon sarmalına girmişti. Hatoyama'nın eli güçlendi Diğer taraftan ABD ve İngiltere gibi krizin ana direklerinden de gelen iyi verilere rağmen gerçek bir iyileşme için gerekli olan istihdam düzeyinde erime devam ediyor. Japonya da dahil olmak üzere üç büyük ekonominin de harcama çarkını döndürecek olan talepte artış sağlanamadığı sürece küresel krizde sona gelindiği umutları ancak piyasalarda kar realizasyonu yapmaya çalışan yatırımcılara yarayacak gibi görünüyor. BoJ şimdilik rahat ancak işin ucu pazar günü seçimlerde ter dökecek olan hükümete dokunuyor. Genel seçimlere iki gün kala açıklanan işsizlik rakamlarının hükümetteki Liberal Demokrat Parti (LPD) için darbe olduğu konuşuluyor. 54 yıldır iktidar koltuğunu kimseye kaptırmayan LDP'nin oy kaybetmesine muhtemel gözüyle bakılıyor. Bloomberg'e göre Yukio Hatoyama liderliğindeki DPJ, LDP'nin 54 yıllık iktidarını, son işsizlik verileri sayesinde iyice sarsacak. Hatoyama'nın vaatleri tüketiciden ve şu sıra tam da ihtiyacı duyulan talebi canlandırmaktan yana. Aso ise sanayiyi ayağa kaldırmak için harcadığı 267 milyar dolarlık teşvik programına rağmen ücretlerdeki düşüş sebebiyle canlandıramadığı talep yüzünden zaten bir süredir puan kaybediyor. Krizin sandığa yansıması sadece Japonya'ya has bir durum değil. Geçen kasım ayından ABD'de yapılan seçimlerde de halk iktidara uyarı vermişti. Türkiye'de bu sene yapılan yerel seçimlerde iktidardaki AK Parti kan kaybetmişti. VAATLER İÇİN PARA KALMADI Japonya'da 2005'in eylülünden sonra ilk kez gerçekleştirilecek olan parlamentonun alt kanadı seçimlerinde muhalefetteki Japonya Demokratik Partisi'nin (DPJ) 480 koltuğun 320'sini kapacağı düşünülüyor. DPJ ise ekonomik krizi kendi seçim propagandası olarak kullanıyor. İktidardaki LDP iş çevresini ve sanayiyi destekleyecek yönde adımlar atarken, DPJ deflasyonun gündeme geldiği bir ortamda yerel talebi canlandırma sözü veriyor. Hatta DPJ'nin vaatleri arasında yüzde 5'lik tüketim vergisini kaldırmak ve ailelere çocuk başına 3 bin dolar yardım yapmak da var. Muhalefet eğer seçimlerden galip çıkar ve iktidar koltuğuna oturursa, bir yanda çöken ekonomi diğer yanda da hızla yaşlanan nüfusla başetmek zorunda kalacak. IMF'nin tahminlerine göre Japonya'nın GSYİH'sı önümüzdeki 100 yıl içinde kümülatif olarak yüzde 20 gerileyecek. Sağlık Bakanlığı'nın son verilerine göre yaşlı nüfusun devlete getirdiği en büyük yük olan ve 2006'da 36 trilyon yen olan emekli maaşları 2015'te 56 trilyon yene fırlayacak. REFERANS