Behiye Selin Taner/ Ekonomist Yıllardır yazılan teknik zararlar ile sektörü zorlayan trafik sigortalarında sorunlar sürüyor. Sigorta şirketlerinin başını ağrıtan son gelişme ise trafik kazalarında oluşan, geçmişte Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödenen tedavi masraflarının sigorta şirketlerinden talep edilmesi. Bu durum ise geçmişe dönük bir maliyet çıkaracak olması nedeniyle sektörde rahatsızlık yaratmış durumda. Sektör, “Zamanında SGK’nın yaptığı hatanın bedelini şimdi biz ödüyoruz” diyerek şikayet ediyor. Üstelik bu maliyetin gecikme cezaları ile daha da artma ihtimali de söz konusu. Bugüne kadar yükümlülüklerini hep yerine getirdiklerini vurgulayan sigortacılar, iki noktaya işaret ediyor: Birincisi SGK taleplerini zamanında yapmadı, hasar boyutu artmış olabilir. İkincisi ise sektör bu durumdan habersiz, dolayısıyla zamanında talep edilseydi istatistiklere ve tarifeye yansıtılmış olacaktı. Konunun çözümü için Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği (TSRŞB), yılbaşından bu yana Sağlık Bakanlığı ile temas halinde. Sağlık Bakanlığı geçmiş beş yılın masraflarını talep ederken sektör, zamanaşımı unsuru nedeniyle en fazla son iki yılın masraflarının talep edilmesi gerektiği görüşünde. Bir uzlaşmaya varmak için sürdürülen görüşmelerin yıl sonuna kadar sonuçlanması bekleniyor. Birlik bu görüşmelerde önümüzdeki yıllara ilişkin uygulamaların netleşmesi için ilgili kanunlarda da değişiklik yapılması gerektiğine dikkat çekiyor. SGK ödüyordu Trafik sigortası bilindiği üzere araç sahipleri tarafından yaptırılması zorunlu olan bir sigorta. Halihazırda Türkiye’deki araçların yüzde 80’inde trafik sigortası mevcut. Bu ürün, araç ile bir kimsenin ölümü veya yaralanması ya da bir şeyin zarara uğraması sonucunda oluşan zararları kapsıyor. Trafik kazalarına ilişkin tedavi masrafları geçmişte Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödeniyordu. Ancak SGK’nın hesaplarını denetleyen Sayıştay, 1996 yılında yapılan bir değişikliğe istinaden geçmişte trafik kazaları sonucu oluşan ve SGK tarafından ödenen tedavi masraflarının sigorta şirketlerinden alınması yönünde mahkemeye bir rapor sundu. Zamanaşımı tartışması Ancak bu noktada ise sektör temsilcileri zamanaşımı süresine dikkat çekiyor. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği (TSRŞB) Genel Sekreteri Erhan Tunçay, Sağlık Bakanlığı’nın geçmiş beş yıla yönelik talepte bulunduğunu ancak sigortacılık mevzuatında zamanaşımının hasarın ve tazminat yükümlüsünün öğrenilmesini takiben iki yılla, her halükarda ise 10 yılla sınırlandırıldığına dikkat çekiyor. Oysa kamu, beş yıllık bir süreci talep ediyor. Tunçay, “Kanunda zarar, suç teşkil eden bir eylemden kaynaklanırsa oradaki zamanaşımı dikkate alınır deniyor; bu da TCK’ya göre beş yıl, ama bizimki sigortacılık ilişkisi. Sağlık Bakanlığı zarar gören, biz zarar veren taraf değiliz. Sağlık Bakanlığı vermiş olduğu hizmetin bedelini talep ediyor, bu durumda süre iki yıldır” diyor. Yaklaşık 1 milyar TL Sektörü zor durumda bırakan bir diğer unsur ise oluşacak maliyetin büyüklüğü. Sigortacılar söz konusu maliyetin boyutları konusunda bir yorum yapamıyor. Aviva Sigorta Genel Müdürü Ertan Fırat, “Bugün zarar gören kim geliyorsa, zaten ödemeyi yapıyoruz. SGK bize geldiğinde de gereken ödemeyi yapıyoruz. SGK zamanında bize gelmemiş olabilir. Ama yükü bizim sektör olarak ölçmemiz ve bilmemiz mümkün değil, onların yönettiği bir alan bu” diyor. Fırat ayrıca talep edilecek tutarın, sadece zamanında verilecek hizmetin bedeli mi olacağı yoksa cezai faiz yükü eklenecek mi konusunda henüz bir netlik olmadığı için bir tutar vermenin mümkün olamayacağını söylüyor. Ancak biz Emniyet Müdürlüğü’nün son beş yılda yapılan trafik kazaları sonucu yaralanan kişi sayısı verileri ve ortalama sağlık masraflarını dikkate alarak bir hesap yaptığımızda yaklaşık 1 milyar TL gibi bir rakama ulaşıyoruz. Bu ise sigorta sektörü için oldukça büyük bir maliyet anlamına geliyor. Prim artışları gündeme gelebilir Ergoİsviçre Genel Müdürü Thomas Baron, talebin zamanında yapılmamış olması nedeniyle sigorta sektörünün haberi olmaksızın (faiz ve cezası ile birlikte) hasar yükünün büyüdüğüne dikkat çekiyor. Baron, “Sigortacılık, oluşan hasarlara göre gereken rezervleri ayırarak maliyetlerini tespit eder ve gereken primleri alarak, kendini gelecek hasarlara karşı koruma altına alır. Ancak burada sorun, sigorta sektörünün haberi ve bilgisi dışında, herhangi bir finansal önlem alma imkanı olmaksızın, büyütülmüş ana para, gecikme faizleri hatta ceza tutarları gibi tartışmalı talepleri de kapsayan maliyetlerin, sektörün önüne konuluyor olması” diyor. Sektör, hasar miktarını kazanılan primle karşılaştırarak bir sonraki dönemin prim tarifelerini belirliyor. TRSŞB Genel Sekreteri Erhan Tunçay, SGK gibi bir kuruluşun alacağını zamanında talep etmemesi, devletin veya Temmuz 2008 tarihinden bu yana sigorta şirketlerinin tarifelerini gerçek hasar verileri üzerinden değerlendirememesine neden olduğuna dikkat çekiyor. Bu durum ise sigorta primleri değişmeden hasar tarafında artışa neden olacak. Dolayısıyla sektörün endişesi, aktüeryal dengelerinin bozulacak olması. “Yük artacak, primler yükselecek” Erhan Tunçay (TSRŞB Genel Sekreteri) “SGK’nın geçmişe dönük tahsilatı, zaman aşımına uğramamış dosyaları tamamladıkça talep edeceğini düşünüyoruz. Tazminatlar zamanında talep edilseydi, primler de bu hasarlara göre belirlenecekti. Ancak zararlar daha düşük hesap edildi ve prim artışı da ona göre yapıldı. Bugün itibariyle Sağlık Bakanlığı’nın aynı türden tahsilatları sektöre zaten önemli bir ilave yük getirdi. Şimdi buna SGK da eklenirse bu yük daha da artacak, buna paralel primler yükselecek. Dolayısıyla bugün yüzde 20’lerde olan sigortadan kaçınanların oranı da artacaktır. Bu kısırdöngü sonucunda zaten zarar eden trafik sigortası branşında faaliyette bulunma şartları daha da zorlaşacak. “Çözümsüzlüğe itiliyor” Thomas Baron (Ergoİsviçre Genel Müdürü) “Sigorta sektörü, haberi ve bilgisi dışında büyütülen böyle bir yükü, prim belirleme imkanının kendi elinde olmadığı, devletin yayınladığı zorunlu tarifelerle fiyatlandırma yapmak durumunda olduğu bir dönem için göğüslemek durumunda bırakılıyor. Trafik sigortası kendi teknik maliyetleri sürekli artan ve zarar üreten bir sigorta branşı. Fiyat serbestisi ile birlikte rekabetin yanı sıra yeni tutanak uygulaması, şirketler arası takas odası uygulaması, artan limitler gibi gelişmeler ile ciddi bir zarar baskısı altında. Bir de boyutları belli olmayan bu tür ilave talepler gündeme geldiğinde, bu branş çok daha ciddi boyutlarda bir çözümsüzlüğün içine itilmiş olacak.” “Adil bir yaklaşım değil” Ertan Fırat (Aviva Sigorta Genel Müdürü) “Biz sektör olarak yükümlülüklerimizi zaten yerine getiriyoruz. Bugün zarar gören kim geliyorsa zaten ödemeyi yapıyoruz. Sektör olarak eksik hizmet sunma, kimsenin hakkını yeme durumumuz yok. Geçmişte SGK söylenen bütün bu dosyaları bize göndermiş olsaydı bu bizim istatistiklerimize yansıyacak ve biz de buna göre tarifesi farklı belirlenmiş bir rayiç üzerinden poliçe satacaktık. ‘Sektör kamuyu zarara uğrattı’ gibi bir algı çıkıyor ki bu doğru ve adil bir yaklaşım değil. Oto sigortaları iyi yönetilebilecek alanlar, çünkü veri büyüklüğü fazla. Biz önümüzü doğru görebilirsek, ekstra yüklere ilişkin algımız doğru oturursa hesabımızı daha doğru yaparız.”