Yazlık fiyatları diplerde EKONOMİST / MORTGAGE MARKET Türkiye’de ‘yazlık konut’ denilince sadece deniz kenarında tatil amaçlı konut akla geliyor Ancak deniz kenarında olan ve sadece tatil amaçlı kullanılan konutların yoğunlaştığı veya popüler olduğu bölgeler zaman içerisinde değişim gösterebiliyor. Örneğin; İstanbul’a yakın olmasından dolayı başta Adalar olmak üzere, Kumburgaz, Bayramoğlu, Çınarcık ve Erdek bir dönemin en popüler yazlık bölgeleri olarak ünlerdiler. Zaman içerisinde bu bölgelerin yerini günümüzde Bodrum, Çeşme, Kuşadası, Didim, Marmaris ve Datça gibi Ege Bölgesi’nin kıyı şeridindeki ilçeleri almış durumda. Bunlara ilave olarak, Mudanya, Göcek, Kalkan, Kaş ve Antalya yazlık konut potansiyeli açısından bir diğer bölgeleri oluşturuyor. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün 2008 yılı içerisinde açıkladığı bilgilere göre Türkiye’de yaklaşık 550 bin adet mevsimlik konut bulunuyor. Bu rakam, yayla evlerini kapsıyor. Mevsimlik konut açısından Karadeniz Bölgesi; 170 bin konutla başı çekiyor. Karadeniz Bölgesi’ni sırasıyla 110 bin konutla Marmara, 87 bin konutla Ege, 80 bin konutla Akdeniz Bölgesi izliyor. Mevsimlik konutların en az olduğu bölge ise Güneydoğu Anadolu. Bu bölgede 5 bin konut bulunuyor. Yabancılar yazlıklarını satıyor Öte yandan yaşanan küresel krizin yazlık konutları da olumsuz etkilediği gözleniyor. Özellikle de yabancıların yazlık yörelere olan ilgisinin azalması nedeniyle, yazlık fiyatlarında önemli düşüşler yaşandığı ifade ediliyor. Hemen hemen tüm projeler durma noktasına geldiği de belirtiliyor. 2009 yılının ikinci çeyreğinde özellikle güney bölgelerdeki yazlık konutların fiyatlarının yüzde 35‘e kadar gerilediği öne sürülüyor. RE/MAX Avantaj Gayrimenkul Broker’ı Kemal Özlen, ABD ve Avrupa’daki mortgage piyasasında yaşanan tıkanıklık nedeniyle yabancıların Türkiye‘ye olan ilgisinin de azaldığına işaret ediyor. Fethiye ve çevresindeki yazlık konut piyasası uzmanı olan Özlen, bu konuda şu bilgileri veriyor: “Yabancılar Fethiye’de 2004 yılında 4 bin, 2005 yılında 2 bin 500, 2006 ile 2007‘nin sonuna kadar ise ortalama bin 500 daire veya villa edindiler. 2009‘un ilk ve ikinci çeyreğinde ise 2 bin 500 yabancı mülkünü sattı. Buna karşın 350 yabancı ise mülk edindi. Bu rakamlar arasındaki uçurum gitgide yatırımcıların sahadan çekildiğine küçük bir işarettir. Aynı şekilde krizi fırsat olarak değerlendiren kişiler ise üçüncü hatta dördüncü mülklerini edinmek için sıraya girmiş durumdadır.” Yabancılar, Akdeniz sahiline dağıldı Piyasa açısından fiyat analizi yapıldığında Fethiye‘de 2006 yılında 150 bin Euro’ya satılan bir villanın bugünkü fiyatının 80 ile 90 Euro’ya kadar düştüğünün altını çizen Özlen, Fethiye’de ve Bodrum’da halen emsallerine göre 50 ile 75 kat daha pahalı yerlerin bulunduğunu belirtiyor. Göcek’te bir milyon Euro’ya, Türkbükü’nde 800 bin Euro’ya satılık villa ve dairelerin göze çarptığına vurgu yapan Özlen, “Aslında yaşanan düşüş, sadece Bodrum, Marmaris, Fethiye, Gökova, Alanya ve Antalya‘yı değil tüm Türkiye’yi ciddi olarak etkilemiştir. Yine geçen yılların verileri ile bu günkü verileri kıyasladığımızda daha bariz bir şekilde karşımıza çıkmaktadır” diyor. Fethiye’de İngilizler, Alanya’da Almanlar, Antalya’da Ruslar ve İngilizler, Marmaris’te de Hollandalılar ve Almanlar’ın yazlık konut edindikleri kaydeden Özlen; şu bilgileri aktarıyor: ”Fethiye’de 12 Alman 27 Rus, 15 İskoç’un mülkü var. Keza 6 bin 650 İngiliz buradan resmen mülk edinmiş durumunda. Fethiye’ye yerleşen İngilizlerin yaş ortalaması 42. Bunların yüzde 78‘i emeklidir. 700 Paund emekli maaşı ile yaşayacakları için doğal olarak Türkiye gibi bir alternatifi değerlendirmekteler.” Fethiye’de 6 bin konut satılmayı bekliyor Fethiye Emlakçılar Derneği Başkanı Nevzat Tilkici de ABD ve Avrupa’da mortgage piyasasında yaşanan tıkanıklığın yabancı yatırımcının Türkiye’ye ilgisini azalttığını söylüyor. Bazı müteahhit ve emlakçıların yaptığı hatalar nedeniyle yabancıların konut almak için Güney Kıbrıs ve Yunanistan ile Balkan ülkelerine yöneldiğine işaret eden Tilkici, yabancıların talebinin azalması üzerine, yazlık konut satışının durma noktasına geldiğini kaydediyor. Fethiye’de yaklaşık 6 bin konutun satışa hazır beklediğini ifade eden Tilkici, şöyle konuşuyor: "Fiyatlarımız taban noktaya düştü. Yazlık konut piyasasında 2-3 yılda bir böyle durgunluklar yaşanır. Durgunluğun aşılacağını düşünüyoruz. Sektörde, 2005 ve 2006 yıllarına kadar yabancıların yatırımlarından kaynaklı canlılık vardı. Şu anda Bodrum Türkbükü’nde 100 bin Euro’ya satılan 100 metrekare müstakil bir yazlık, iki yıl önce 130-135 bin Euro’ya satılıyordu. Ancak mortgage piyasasında yaşanan tıkanıklık ile bazı müteahhit ve emlakçıların mesleki hatalarından dolayı, yabancılardan gelen talebin azalması üzerine ilçede yazlık fiyatları yüzde 35, arsa fiyatları ise yüzde 20 oranında düştü.” 2006’da 100-110 bin sterline satılan ortalama bir yazlığın artık 65-70 bin Sterlin’e ancak alıcı bulduğunu söyleyen Tilkici, “2006 ve öncesinde Fethiye’de yabancılara yıllık ortalama bin 500 villa satıyorduk. Fakat geçen yıl en fazla 500 villa satıldı" diyor. Bodrum’da fiyatlar yüzde 25 düştü Bodrum Emlakçılar Derneği Başkanı Ömer Yetkin de sektördeki durgunluk nedeniyle ilçede yazlık fiyatlarının yüzde 25 oranında düştüğünü söylüyor. İlçede satışa hazır çok sayıda yazlığın müşteri beklediğini belirten Yetkin, bu konuda şu bilgileri veriyor: "Mortgage piyasasındaki kriz ve yabancılara mülk satışını düzenleyen yasalardaki değişiklikler nedeniyle yabancılar, Balkan ülkelerine yöneldiler. 2006’ya göre Bodrum’da yazlık konut fiyatları yaklaşık yüzde 25 oranında düşüştü. Yerine ve niteliğine göre değişmekle beraber daha önce 125-130 bin dolara satılan yazlıkların fiyatı şimdi 100 bin dolarlar civarında. İlçede sadece sıcak paraya dönüştürebilmek için maliyetinin daha altında fiyatla konut satan müteahhitler var. Bu dönemde Bodrum’dan yazlık alan ileride kazanır. Çünkü Bodrum’un marka değeri var."