Finansal Yenilik Etüt Merkezi (Centre for the Study of Financial Innovation: CSFI) tarafından PricewaterhouseCoopers'ın (PwC) iştiraki ile Türkiye'nin yer almadığı 39 ülkede gerçekleştirilen Sigortacılıkta Öngörülen Riskler Anketi araştırmasına göre; finansal krizin etkisindeki sigortacılık sektörünün önündeki temel zorlukların başında yatırım performansı gelmekte. Sigortacılıkta Öngörülen Riskler Anketi 2009 araştırmasına göre, yatırım getirilerinin istikrarsızlığı nedeniyle sigorta şirketleri, belirsiz bir gelecekle karşı karşıya. 2007 yılında yapılan bir önceki ankette sektör temsilcileri bugünkü durumun tersine, en önemli zorluk olarak "aşırı mevzuat" gibi operasyonel riskleri işaret etmişti. Bir önceki araştırmada en ciddi 10 risk arasına zorlukla girebilen piyasa risklerinin yeni araştırmada üst sırada yer alması krizin risk algılarında önemli bir farklılaşmaya yol açtığını gösteriyor. Finansal Yenilik Etüt Merkezi'nin (Centre for the Study of Financial Innovation: CSFI) PricewaterhouseCoopers'ın (PwC) iştiraki ile yapmış olduğu ve 400'ü aşkın sektör temsilcisinin katıldığı araştırma, katılımcıların sektörü bekleyen riskleri nasıl derecelendirdiğini ortaya koyuyor. Listenin başında makroekonomik durum ve bunun sigortacılık sektörüne etkisi var. Dünyanın birçok yerinde düşük iş hacimlerinin sigorta şirketlerinin karlılığı ve sermaye yapıları üzerinde olumsuz etki yaratacağı bekleniyor. Makroekonomik gelişmelere bağlı olarak risk sıralamasında bir önceki araştırmaya göre bir hayli öne çıkan diğer konular arasında; (6. sırada) sektörün risk yönetim kalitesi ve (8. sırada) kredi türev enstrümanları gibi karmaşık risk araçlarından etkilenme düzeyine yönelik endişeler yer aldı. Araştırma katılımcıları arasında, sektörün bu tür pazarlara girecek donanımda olmadığı ve "temel alanlarına" dönmesi gerekeceği yönünde bir görüşün hakim olduğu görüldü. Sektör risklere karşı hazırlıksız Araştırmada ayrıca, sektörün risklere karşı 2007 yılına nazaran daha hazırlıksız olduğunun altı çiziliyor. Katılımcıların sadece yüzde 4'ü sigorta şirketlerinin risklere karşı gerektiği kadar hazır olduğunu düşünürken, bir önceki araştırmada bu oran yüzde 21'di. 2009 araştırmasında aşırı mevzuat konusundaki endişeler alt sıralara gerilemiş olsa da, kredi darlığını takip eden katı düzenleyici önlemlerden ötürü söz konusu durum belli başlı piyasalarda önemini koruyor. Sektör yöneticileri, temelde bankacılık krizi olan bu krizden sigortacılık sektörünün de payını alacağı konusunda endişeliler. Daha acil risklerin ön sıralara geçmesiyle birlikte 2007'de oldukça belirgin olan sigortacılık sektörünün yönetim kalitesiyle ilgili kaygılar, 3. sıradan 13. sıraya gerilemiş durumda. Bununla birlikte, bu kaygılar tamamen ortadan kalkmış değil. Çevreye ilişkin risklerin sıralamadaki gerilemesi de dikkat çekici boyutlarda. Örneğin, 2007'de en büyük 10 risk arasında yer alan doğal felaketler ve iklim değişikliği artık 20'li sıralarda yer alıyor. Bu durum, hem büyük felaket sayısındaki azalmadan, hem de sektörün bu alandaki riskleri daha rahat yönetilebilinir görmesinden kaynaklanıyor. Araştırmanın editörü David Lascelles konuyla ilgili şu değerlendirmede bulundu: "Bu araştırmanın temel mesajı kriz yönetimidir. Sektör, krizi aşabilecek şekilde karlılığını ve sermaye düzeyini koruyabilecek mi? Önümüzdeki zorluklar benzeri görülmemiş seviyede." PricewaterhouseCoopers Küresel Sigortacılık Sektörü Lideri Ian Dilks ise şunları söyledi: "Araştırmada tespit edilen riskler temelde şaşırtıcı değil, bununla birlikte 2007'den bu yana temel risklerin algılanma biçiminin belirgin olarak değişimini ve dünya genelinde en temel risklerle ilgili görüşlerin tutarlılığını olumlu karşılıyoruz. Sigorta şirketleri son dönemlerin en kötü ekonomik krizinde faaliyetini sürdürmeye çalışıyor. Bu kriz kilit risklerin temel olarak yeniden değerlendirilmesine yol açarken sektörün riskleri ele almada düşünüldüğü kadar hazırlıklı olmadığı kaygısıyla risk üstlenme iştahını değiştirdi. Sektör bu krizi iyi bir konumda atlatmak istiyorsa, önündeki zorluklarla nasıl başa çıkacağı sorusu ve şirketlerde iyi risk yönetimi uygulamalarının yerleştirilmesi kritik önem taşıyor." Hayat sigortası sektörü açısından özellikle uzun süreli düşük faiz döneminin devam ettiği takdirde ekonomik yavaşlamanın tasarruf ürünlerini etkilemesi mümkün. Hayat dışı ürünlere ilişkin olarak ise sektörün temel endişesi primlerin geleceği ve hasarların suiistimal kaynaklılar da dahil olmak üzere artması olacaktır. Reasürans sektöründeki endişeler ise temel olarak zorlu bir piyasada verilen kapasite güvenilirliğinin sürdürülmesini kapsıyor. PricewaterhouseCoopers Türkiye Denetim Hizmetleri Ortağı ve Sigortacılık Sektörü Lideri Talar Gül ise şu değerlendirmede bulundu: "2009 yılı sigorta sektöründe büyümenin hız kesmesi ve karlılığın azalması gibi endişelerin arttığı bir dönem. Bu dönemle ilgili önemli bir husus da; bu araştırmada da ciddi olarak vurgu yapıldığı gibi yatırım gelirlerinin göreceli olarak düşmesi olacaktır. Sektör her dönemde olduğu gibi bu dönemde "ekonomik sermaye" yapısını doğru belirlemeye ve risk yönetim modellerini güçlendirmeye yönelik hassasiyetini artıracaktır." Tablo: Sigortacılıkta Öngörülen Riskler 2009 / 2007 sıralaması 1. Yatırım Performansı 11 2. Hisse senetleri piyasası 13 3. Sermaye varlığı 26 4. Makro-ekonomik eğilimler - 5. Aşırı mevzuat 1 6. Risk yönetimi teknikleri 14 7. Reasürans güvenilirliği 27 8. Karmaşık enstrümanlar 19 9. Aktüeryal varsayımlar 8 10. Uzun vadeli yükümlülükler 7 11. Faiz oranları 22 12. Fiyatlandırma yönetimi 5 13. Yönetim kalitesi 3 14. Maliyet yönetimi - 15. Sigortacılık Sektörünün İtibarı (Reputation) - 16. Dağıtım kanalları 6 17. Kurumsal yönetim 23 18. Siyasi riskler 16 19. Yeni risklerin fiyatlandırılması 17 20. Reasüransın bulunabilirliği 28 21.Teknoloji yönetimi 12 22. Doğal afetler 2 23. Yolsuzluk 30 24. Operasyon 15 25. Perakende satış uygulamaları 20 26. Terörizm 18 27. İşlerin sürdürülebilirliği 29 28. İklim değişikliği 4 29. Ürün geliştirme - 30. Nüfus eğilimleri 24 31. Şirket birleşmeleri yönetimi 31 32. Farklı/yeni tipte rakipler 10 33. Sözleşme yazımları 25 34. Kirlilik 21 35. Yetersiz mevzuat 32