Danıştay'da "kanun yararına temyiz" ile idari yargıda yeni dönem

İdari yargıda büyük değişim yaşanıyor. İstinaf mahkemelerinin kesinleştirdiği idari davalar artık Danıştay tarafından “kanun yararına temyiz” yoluyla incelemeye alınabilecek. Önceki uygulamada, temyiz sınırının altında kalan ve Danıştay’ın denetiminden çıkmış sayılan dosyaların gözden geçirilmesi mümkün değildi. Ancak yeni düzenlemeyle bu dosyalar tekrar gündeme taşınacak.

Yürürlüğe giren bu sistem sayesinde, hem vatandaşlar hem de idare, istinaf kararının hukuk kurallarını ihlal ettiğini düşünmeleri halinde Danıştay Başsavcılığı’na başvurup “kanun yararına temyiz” talebiyle kararlara itiraz edebilecek. Başsavcılık, yapılan başvuruları inceledikten sonra haklı bulursa dosyayı Danıştay’ın ilgili dairesine gönderecek. Üstelik başsavcılık, tarafların başvurusu olmasa bile, hukuka aykırılık tespit ederse resen konuyu Danıştay gündemine taşıyabilecek.

Kanun yararına temyiz mekanizmasının asıl amacı, Türkiye genelinde hukuk kurallarının uygulanmasında bütünlük elde edilmesini sağlamak. Bu değişiklikle, benzer davalarda verilen aynı nitelikteki kararlar arasındaki farklılıkların ve temyiz sınırı nedeniyle oluşan adaletsizliklerin önüne geçilmesi planlanıyor. Uzmanlar, uzun süredir adalet sisteminin önemli sorunlarından biri olan içtihat birliği eksikliğine bu yolla çare bulunabileceği görüşünde.

Yeni düzenleme, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi’nin “mahkemeye erişim hakkı” ile “adil yargılanma hakkı”nın ihlal edildiğine yönelik kararlarına da yanıt niteliği taşıyor. Artık, temyiz mekanizması daha geniş kitlelere açılırken, istinaf mahkemelerinin bağlayıcı niteliğindeki kesin kararları denetim altına alınabilecek. Böylece, bireylerin hukuki korunma yollarına erişimi güçlenecek.
Sonuçta, artık istinaf kararlarıyla kesinleşen idare ve vergi mahkemesi kararlarının da tekrar yargılanması mümkün olacak.

Bu mekanizma, Yargıtay ve Danıştay’a erişimi kolaylaştırırken, tarafların hak ihlali iddialarını daha etkili şekilde ortaya koymasının önünü açacak. Nihai hedef, yargı organları arasındaki hüküm farklılıklarının giderilerek adaletli ve tutarlı bir sistem kurulması.

10. Yargı Paketi'nde 'mahkum' düzenlemesi