Yazdır
FINANSINGUNDEMI.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Yumurta fiyatları ABD’nin ekonomik refahındaki çatlakları temsil ediyor.
Finansingundemi.com’un derlediği bilgilere göre, ABD’de yumurta fiyatlarındaki artış tüketicileri tedirgin ediyor ve daha geniş ekonomik görünümün sorgulanmasına neden oluyor.
Adalet Bakanlığı devrede
MarketWatch’tan Quentin Fottrell’in analizine göre, yumurta hırsızlıkları, yumurta kıtlığı ve şimdi de sert (hard-boiled - çok pişmiş yumurta) bir hükümet soruşturması. 'Eggonomi' Amerikalılar'ı sarsıyor.
Cuma günü Wall Street Journal'ın bildirdiğine göre ABD Adalet Bakanlığı yumurta fiyatlarındaki artışın nedenlerini araştırıyor. Antitröst uygulayıcıları, üreticilerin yumurta fiyatlarını artırmak için komplo kurup kurmadıklarına odaklanacak.
Yumurta fiyatları ABD’de geçen yıl yüzde 50 oranında arttı. Bir düzine A sınıfı büyük yumurtanın ortalama maliyeti, beş yıl öncesine göre yüzde 240 oranında artarak 4,95 dolarda seyrediyor. Bunu bağlamına oturtmak gerekirse: Yıllık enflasyon Ocak ayında yüzde 3 seviyesine ulaştı. Gayrimenkuldeki fiyat artışları gönülsüzce de olsa kabul ediliyor. Peki ya yumurtalar? Bu noktada insanların gönülsüz oldukları görülüyor.
Ekonomik manzara sorgulanıyor
Yumurta fiyatlarındaki artış, ekonomik kaygıları hatırlatıyor. Yumurta fiyatlarındaki artış tüketicileri tedirgin ediyor ve daha geniş ekonomik manzaranın sorgulanmasına neden oluyor. S&P 500, Dow Jones ve Nasdaq… Üç endeksin de dün resesyon korkusuyla düşmesi de bunu doğruluyor.
Pazar günü Fox News'da yayınlanan bir röportajda Başkan Trump, tarifelerle ilgili bir durgunluk olasılığını dışlamayı reddetti. Trump, “Böyle şeyleri tahmin etmekten nefret ediyorum. Yaptığımız şey çok büyük olduğu için bir geçiş dönemi olarak görmek gerekiyor. Zenginliği Amerika'ya geri getiriyoruz” dedi.
Bir Wall Street boğası olan Yardeni Research Başkanı Ed Yardeni ise gergin. Yardeni, “Trump’ın tarife kargaşasının, durgunluk olmasa da, nadir bir tür ani çöküşü tetikleyip tetiklemeyeceğini merak ediyoruz” diyor.
Zihinsel bir kısayol
Yumurta fiyatlarındaki artış ve tedarikteki kıtlık, insanların ekonomik manzarayı sorgulamasına neden oluyor. Yumurtalar ‘esnek olmayan’ bir meta olarak kabul ediliyor: Fiyatlar arttıkça müşteriler onları satın almayı bırakmıyor çünkü çok az alternatif var. Ekonomist Jason Lusk, fiyatlardaki yüzde 1'lik bir artışın talebi yalnızca yüzde 0,15 oranında azalttığını ve arz yüzde 1 oranında düşerse fiyatların yaklaşık yüzde 6,67 oranında artacağını söylüyor.
Yumurta fiyatlarına olan hayranlık öyle bir boyuta ulaşmış durumda ki bazı insanlar yumurta fiyatlarına bahse giriyor. Diğerleri ise yumurtalara yatırım yapıyor veya daha spesifik olarak Cal-Maine Foods ve Vital Farms gibi yumurta üreticilerine fiyatların artmaya devam etmesi umuduyla yatırım yapıyor.
Waffle, omlet ve kreplere kadar birçok diğer gıdanın temel gıdası olan yumurtanın fiyatı artmaya devam ederse, diğer tüm tariflerin maliyeti de artıyor. Psikolojik olarak, insanlar yumurta konusunda Starbucks kahvesinden daha fazla üzülüyor gibi görünüyor.
Yumurta kırılgandır, raf ömrü kısadır ve ithal edilmeleri zordur. Yumurta yumurtlayan tavuk yetiştirmek beş ayı bulabilir. Avustralyalı bir ekonomist olan Paul Harrison, yumurta kıtlığını Kovid sırasında tuvalet kağıdı paniğine benzetiyor. Bariz bir fark olarak ise “Tuvalet kağıdı stoklayabilirsiniz” diyor.
Harrison, “Yumurta kıtlığı, psikologların 'sezgisel' olarak adlandırdığı, daha geniş algılarımızı şekillendiren zihinsel bir kısayol görevi görüyor. Yumurta gibi sıradan bir şeyin elde edilmesi zorlaştığında bu, temelde bir şeylerin işe yaramadığı hissini tetikliyor" diye ekliyor.
Organize suç çetelerinin hedefinde
Yumurtalar artık o kadar değerli ki, organize suç çeteleri tarafından hedef alınıyor. Geçen ay, Pensilvanya'daki bir römorktan tahmini değeri 40 bin dolar olan 100.000 adet yumurta çalındı. Mevcut fiyatlarla, bu yaklaşık olarak bir Amerikan futbolu ağırlığınca altına eşdeğer.
Trump yönetimi geçen ay kuş gribiyle mücadele etmek, ABD kümes hayvancılığı endüstrisini ve en azından teoride yumurta fiyatlarını korumak için 1 milyar dolarlık bir plan duyurdu. Ancak yumurta kıtlığında ve fiyatlardaki artışta üreticilerin ve perakendecilerin rolü hakkında sorular devam ediyor.
Yumurta aynı zamanda haftalık alışveriş sepetinin ayrılmaz bir parçası ve bütçelere yönelik enflasyon tehdidini gösteren güçlü bir sembol. Gerçek çürük yumurtalardan daha fazlası olan yüksek fiyatlı yumurtalar, politikacıların birbirlerine gölge düşürmesinin de başlıca malzemesi.
Michigan'dan Demokrat Temsilci Kristen McDonald Rivet, AP'ye yumurta fiyatları hakkında şunları söylüyor: “Böylesine günlük bir endişeniz olduğunda, anayasal bir kriz veya demokrasi hakkındaki felsefi konuşmalar, katlanabileceğiniz bir lüks olmaktan çıkar.”
Yumurtanın besin değeri ve fiyatlar
Şimdiye kadar fiyatların yakın zamanda düşeceğine dair çok az umut var gibi görünüyor. Bir ticaret grubu olan United Egg Producers, durumu kuş gribi salgınına bağlıyor ve çiftçilerin bu ölümcül hastalığa karşı ellerinden geleni yaptıklarını söylüyor.
Amerika yumurta fiyatlarına takıntılı ancak neden bu kadar önemli olduklarını gerçekten biliyor muyuz? 52 gramlık bir yumurta 74 kilokalori, 5,2 gram yağ (sadece 1,7 gramı doymuş), 70 miligram sodyum ve 6,3 gram protein içeriyor.
Ortalama bir kadının günde yaklaşık 45 gram proteine ihtiyacı varken ortalama bir erkeğin yaklaşık 55 gram proteine ihtiyacı var. Dahası, ortalama bir yumurta kalsiyum, potasyum ve fosfor açısından zengin ve eser miktarda bakır, demir, manganez, magnezyum, selenyum ve çinko içeriyor.
Çalışmalar yumurtaların erkek cinsel işlevi ve doğurganlığıyla bağlantılı olduğunu ileri sürüyor ve British Medical Journal'da yakın zamanda yayınlanan bir çalışma, bunların depresif semptomlar riskinin daha düşük olmasıyla ilişkili olabileceğini bulguluyor. Yumurta ayrıca erken beyin gelişiminde rol oynayan kolin adı verilen bir besin maddesi açısından da zengin.
Healthline, yumurtaların ‘dünyadaki en besleyici yiyecekler arasında' olduğunu söylüyor ve büyük bir yumurtanın önerilen günlük alım miktarının yüzde 9 B12 vitamini, yüzde 15 B2 vitamini, yüzde 6 A vitamini ve yüzde 22 oranında da B5 vitamini ve selenyum içerdiğini belirtiyor.
Besin değerleri göz önüne alındığında, insanların yumurtaları toplu olarak satın almaları şaşırtıcı değil: Son aylarda Costco ve Whole Foods, müşterilerin aynı anda satın alabileceği yumurta sayısına kısıtlamalar getirdi. Kroger, yumurta fiyatlarının dördüncü çeyrekte yüzde 70 oranında arttığını bildirdi.
Yılda ortalama 280 yumurta
Kıtlıklar, ister 2022'de bebek maması, ister 2025'te yumurta olsun, zarar veriyor. Ekonomist Harrison, “Bu da enflasyon, ekonomi, yaşam maliyeti ve tedarik zinciri kırılganlıkları hakkında daha büyük endişelere yol açıyor. Bu, istikrarsız zamanlarda yaşadığımız yönündeki büyüyen duyguyu güçlendiriyor” diyor ve ekliyor: “Yumurta kıtlığı sonsuza kadar sürmeyecek ancak bu, daha büyük bir sorunun belirtisi. Gelecek yıllarda daha da acil hale gelecek bir sorun. İklim değişikliği, kaynak tükenmesi ve değişen ekonomik yapılar belirli emtiaları daha değişken hale getirecek.”
Harrison, “Sorun sadece bu kıtlıklara nasıl tepki vereceğimiz değil, aynı zamanda onlara nasıl hazırlanacağımızdır. Bunun kolay bir çözümü yok ancak anlamlı bir ilk adım, olağanüstü bolluk çağında yaşadığımızı kabul etmek olacaktır; ve bu da sürdürülebilir bir şey değildir” diyor.
Amerikalılar yılda ortalama 280 yumurta yiyor; bu yüzden insanların fiyat dalgalanmalarına bu kadar önem vermesi şaşırtıcı değil. Fiyatlar sadece tek bir yöne gidiyor gibi görünüyor: ABD Tarım Bakanlığı yakın zamanda yumurta fiyatlarının bu yıl yüzde 20 oranında artacağını tahmin etti.
Yumurtalar çalışan aileler için bir hak ve insanların dikkatini genellikle kafa karıştırıcı ve değişken bir haber döngüsüne odaklama yeteneklerinin hafife alınmaması gerekiyor.
Kuş gribi krizi Türk yumurtasına talebi artırdı
Yumurta ihracatına '50 sent' düzenlemesi
Yumurta fiyatlarına bir zam daha
