Avrupa Adalet Divanı (ECJ) Genel Mahkemesi, Avrupa Komisyonu’nun Polonya’ya yönelik bütçe kesintisi kararını hukuka uygun buldu. Mahkeme, önceki hükümetin hayata geçirdiği tartışmalı yargı reformları nedeniyle Avrupa Birliği bütçesinden Polonya’ya ayrılan fondan 320 milyon euro kesinti yapılmasının yerinde olduğunu belirtti.
Lüksemburg’daki yargıçlar çarşamba günü yaptıkları açıklamada, “Komisyon, ödemeleri geri çekerken AB hukukunu ihlal etmemiştir” ifadelerini kullandı.
Avrupa Komisyonu, üye devletlerin hukuki yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde bütçeden ayrılan kaynaklar üzerinde kesinti yapma yetkisine sahip. Bu kapsamda, mahkemeler tarafından belirlenen cezaların ödenmemesi durumunda, Komisyonun devreye sokabileceği bir “mahsup mekanizması” bulunuyor.
Euronews'sin haberine göre Polonya'nın durumunda, milliyetçi Hukuk ve Adalet (PiS) hükümetinin, Komisyon'un kuvvetler ayrılığını tehlikeye attığını ve yargıyı siyasi kontrol altına aldığını söylediği yargı reformunun etkilerinin derhal askıya alınmasına yönelik ara emri görmezden gelmesinin ardından ekim ayında günlük 1 milyon euro değerinde para cezası kesildi.
Anlaşmazlığın ana noktası, PiS'in yargıçları verdikleri kararların içeriğine göre cezalandırma yetkisi verdiği Polonya Yüksek Mahkemesi'nin disiplin dairesiydi.
Nisan 2023'te ceza günlük 500.000 euroya indi
Varşova, Haziran 2022'de yeni bir yasa kabul ederek taviz verdi ancak yine de gerekli miktarı ödemeyi reddetti. Nisan 2023'te ceza günlük 500.000 euroya indirildi.
Bu hesaplaşma, Komisyon'un "mahsup mekanizmasını" harekete geçirmesine ve biriken cezaları Polonya'nın AB bütçesindeki payından düşmesine yol açtı.
Tarım ve uyum fonlarının büyük bir alıcısı olan Polonya, Haziran 2022 tarihli yasanın ertelemeyi hak ettiğini söyleyerek kesintilere itiraz etti ve kaybedilen 320 milyon euroyu geri almak için Genel Mahkeme nezdinde şikayette bulundu.
Günlük cezalar, Avrupa Adalet Divanı'nın nihai kararını verdiği ve reformu tümüyle iptal ettiği Haziran 2023'e kadar yürürlükte kaldı. Mahkeme, bunun "bağımsız ve tarafsız yargıya" erişim hakkıyla "bağdaşmadığını" söyledi.
Çarşamba günü, Genel Mahkeme Polonya'nın geri ödeme talebini reddetti ve Komisyon'un "mahsup mekanizmasını" tetiklediğinde yasalara uygun hareket ettiği sonucuna vardı.
Genel Mahkeme, "Polonya yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmediği için, Komisyon bu miktarın tamamının geri alınmasını sağlamakla yükümlüdür" dedi.
Karar, 2023'te göreve geldikten sonra PiS tarafından getirilen reformu geri almak için hızlı hareket eden Başbakan Donald Tusk hükümeti tarafından hala temyiz edilebilir. Tusk'ın hukukun üstünlüğünü yeniden tesis etme sözü Brüksel'i, tartışmalı revizyon nedeniyle felce uğrayan 137 milyar euroluk uyum ve kurtarma fonlarını çözmeye ikna etti.
Avrupa Komisyonu'nun Demokrasi, Adalet ve Hukukun Üstünlüğünden sorumlu Üyesi Michael McGrath çarşamba günü yaptığı açıklamada, "Önemli olan Avrupa Birliği'nin hukukun üstünlüğü söz konusu olduğunda tüm üye devletlerle tutarlı bir şekilde hareket etmesi ve bizim de yasal süreçleri takip etmemizdir" dedi.
Polonya, AB'ye başkanlık edecek
AB'den Polonya'ya 1.2 milyar euroluk desteğe onay