Yazdır
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyonu kontrol altına almak için uyguladığı stratejiler, Türk Lirası’nın (TL) güçlenmesi ve mevduat yapısında önemli değişiklikler yaratmaya devam ediyor. Son veriler, TL mevduatın toplam içindeki payında 8 yılın en yüksek seviyesine ulaşıldığını gösteriyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 15 Kasım itibarıyla yayınladığı haftalık verilere göre, standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı yüzde 57,45’e ulaşarak Ocak 2017’den bu yana en yüksek seviyesine çıktı.
Haziran 2022’de dövize endeksli mevduatın toplam içindeki payı yüzde 72,8 ile tarihi bir zirve yapmışken, aradan geçen 29 ayda bu oran yüzde 42,55’e geriledi. Kasım ayında gerçekleşen Para Politikası Kurulu toplantısında faiz indirimi sinyali veren TCMB, TL ve yabancı para mevduatlar için zorunlu karşılık oranlarında değişikliğe giderken, kur korumalı mevduat hedeflerini de aşağı yönlü revize etti.
Ekonomim'den Şebnem Turhan'ın haberine göre, 2018’den bu yana uygulanan geleneksel olmayan ve düşük faize dayanan para politikaları, 2021 sonunda devreye giren kur korumalı mevduat yatırımcıların dövize yönelmesini sağlayarak Türk Lirası’na güveni azalttı. Yıllar boyu Türkiye’de TL mevduat en büyük yatırım aracı olarak öne çıkarken bu dönemde uygulanan politikalar yatırımcıyı TL mevduattansa dövize duyarlı kur korumalı mevduat ile döviz mevduata yönlendirdi standart TL mevduatın payı da tarihi en düşük seviyelere indi. Aralık 2021’de devreye alınan kur korumalı mevduatın ve yabancı para mevduatın payı da artarak tarihi zirvelerini gördü. BDDK verilerine göre kur korumalı mevduat ile yabancı para mevduatın payı yüzde 70’leri aştı.
Tarihi seviyeyi gördü
Veriler 10 Haziran 2022 haftasında yüzde 72,81 ile rekor kırdığını ortaya koydu. Bu haftada yabancı para mevduatın toplam mevduat içindeki payı yüzde 58,68, kur korumalı mevduatın payı ise yüzde 14,12 oldu. Standart TL mevduatın payı ise sadece yüzde 27,19 olarak hesaplandı. 2023 yılı sonuna kadar yabancı para ve kur korumalı mevduatın payı yüzde 70'in altına gerilese de yüzde 60'ın altına düşmedi.
Haziran 2023'te yeni Merkez Bankası ve ekonomi yönetiminin geleneksel para politikasına dönmesi, enflasyonla mücadelede reel değerli TL'yi öne çıkarması, kur korumalı mevduattan ise çıkış stratejisi 2024 ile birlikte dövize endeksli mevduatın payının da yüzde 60'ın altına gelmesini sağladı.
Uygulanan kararlı politikalar sayesinde kasım ortası itibariyle Haziran 2022'deki zirveden büyük bir geri dönüşe imza atıldı. BDDK haftalık verilerine göre 15 Kasım ile biten hafta itibariyle standart TL mevduatın payı yüzde 57,45 ile Ocak 2017'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Kur korumalı mevduatın payı da yüzde 6,82'ye indi, yabancı para mevduatın payı da yüzde 35,72 olarak hesaplandı. Böylece Haziran 2022'de yüzde 72,81 olan dövize duyarlı mevduatın toplam mevduat içindeki payı da 30.26 puan birden indi. BDDK verilerine göre standart TL mevduat hacmi de 15 Kasım ile biten haftada 10.5 trilyon lira ile tarihi en yüksek seviyesini gördü, toplam mevduat ise 18.3 trilyon lira hesaplandı.
Zorunlu karşılık hamleleri
Bu olumlu verilerle Merkez Bankası’nın sadeleşme adımları da sürüyor. Geçen hafta Para Politikası Kurulu toplantısı ardından Merkez Bankası yayımladığı makroihtiyati tedbirlere ilişkin duyuru ile artan TL mevduat payına işaret ederek yeni düzenlemelerini açıkladı. Yayımlanan metne göre vadesiz ve 3 aya kadar vadeli TL mevduatlara uygulanan zorunlu karşılık oranı yüzde 15’ten yüzde 17’ye çıkarıldı, yabancı para mevduat için uygulanan zorunlu karşılık oranı yüzde 5’ten yüzde 4’e indirildi. Bu arada tüzel kişi TL mevduat payı hedefi kaldırıldı, kur korumalı mevduatın TL’ye geçişi ve yenilenmesine ilişkin toplam hedef de yüzde 75’ten yüzde 70’e indirildi.
Bankacılık sektörünün mevduatı 439 milyar lira arttı
Döviz mevduatlarında 24.8 milyon dolarlık artış
Bankacılık sektörünün mevduatı 134 milyar lira azaldı