Yazdır
FINANSINGUNDEMI.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
ABD’de Fed’e yönelik eleştirileriyle bilinen eski Başkan Donald Trump’ın yeniden başkan seçilmesi, Fed’in faiz kararlarında nasıl bir yol izleyeceğini yeniden tartışmaya açtı.
Finansingundemi.com’un derlediği bilgilere göre, Fed faiz oranı hareketlerine karar vermek için yapay zekaya güvenir mi sorusu ABD’de yine gündemde. Risklerin ise oldukça yüksek olduğu görülüyor.
Faizler ve yapay zeka
Wharton School'da yönetici direktör olan Sarah Hammer’ın MarketWatch’ta yer alan makalesine göre, ABD Merkez Bankası (Fed) kararlarını yönlendirmek için yapay zeka kullanmanın zorlukları bulunuyor.
ABD Merkez Bankası'nın karar alma süreci, veri analizi, ekonomik modelleme ve uzman müzakerelerinin karmaşık bir etkileşiminden oluşuyor. Dünyanın en etkili merkez bankası olarak Fed'in kararları, ipotek oranlarından uluslararası ticarete kadar her şeyi etkileyerek ekonomiler arasında dalga dalga yayılıyor.
Bugün artık faiz oranları, enflasyon hedefleri ve istihdam rakamları arasındaki karmaşık ilişkilerin sadece insanlar tarafından değil, yapay zeka tarafından belirlendiği bir dünya tartışılıyor. Milisaniyeler içinde muazzam miktarda veriyi işleyebilen gelişmiş yapay zeka algoritmalarının bu önemli kararları verip veremeyeceği merak ediliyor. Bu sistemlerin ticaret savaşlarından doğal afetlere kadar sayısız ekonomik senaryoyu hızla simüle edeceği ve Fed'e küresel ekonomik dalgalanmalar başlamadan önce ayrıntılı tahminler sağlayabileceği düşünülüyor.
Gerçek bir olasılık
Bu, ekonomistler ve teknoloji uzmanları için hem heyecan verici hem de korkutucu olan gerçek bir olasılık. Fed büyümeyi teşvik etmek ve enflasyonu kontrol etmek arasındaki hassas dengeyi sağlarken yaratıcı yapay zekanın karar alma sürecine potansiyel entegrasyonu, dünyanın en güçlü ekonomisinin yönetilme biçimini kökten değiştirebilir.
Bu olasılıkları kullanırken riskleri azaltmak için Fed ve diğer politika yapıcı kurumların yapay zekanın yeteneklerini ve sınırlamalarını iyice anlamaları ve dikkatlice incelemeleri hayati önem taşıyor.
Yaratıcı yapay zeka, Fed'in ekonomik modellerinin kalitesini ve zamanlamasını önemli ölçüde artırabilir ve insan liderliğindeki karar alma sürecinde güçlü bir destekleyici araç görevi görebilir. Yapay zeka, endüstrileri ve iş gücü piyasalarını yeniden şekillendirirken istihdam eğilimleri, üretkenlik değişimleri ve sektöre özgü etkiler hakkında daha güncel veriler sağlayabilir. Bu iyileştirilmiş veriler, insan uzmanlar tarafından yorumlandığında, daha ayrıntılı para politikası kararlarına yol açabilir.
İlginçtir ki, son araştırmalar ChatGPT gibi ileri dil modellerinin, anlatısal senaryolarla desteklendiğinde gelecekteki olayları, özellikle ekonomik eğilimleri doğru bir şekilde tahmin edebildiğini gösteriyor. Bu, Fed'in tahmin yöntemlerinde devrim yaratma ve insan karar vericilere daha zengin, daha kapsamlı içgörüler sunma potansiyeline sahip bir yetenek olarak nitelendiriliyor.
Para politikası karar alma süreçlerinde direkt müdahale
Yapay zekanın ekonomik girdileri geliştirmek için yardımcı bir araç olarak potansiyel faydaları açık olsa da, daha dönüştürücü ve tartışmalı bir olasılık, para politikası karar alma sürecine doğrudan dahil olması. Önceden tanımlanmış kurallara sahip geleneksel yapay zeka sistemlerinin aksine üretken yapay zeka, hem yenilikçi içgörülere hem de potansiyel tuzaklara yol açabilen içeriği otonom bir şekilde üretmek için derin öğrenme modelleri kullanıyor.
Yapay zeka, kapsamlı stres testi için ayrıntılı ekonomik senaryolar üretebiliyor ve gerçek zamanlı piyasa hissiyatı içgörüleri için büyük miktarda metinsel veriyi analiz edebiliyor. Ancak yapay zekanın, algoritmik olarak makul olsa da, gerçekte doğru olmayabilecek yanıtlar üretme riski de bulunuyor.
Üretken yapay zekayı doğrudan Fed'in kararlarına entegre etmenin getirdiği zorluklar ve riskler gerçekten de önemli. Bir model yanlışsa, yankıları küresel finans sistemi boyunca yankılanma riski taşıyor. Dahası, birçok gelişmiş yapay zeka sisteminin opak yapısının, şeffaflık ve hesap verebilirliğin en önemli olduğu Fed gibi bir kurum için bir sorun teşkil etmemesi gerekiyor. Modelleri açıklama ve kararları gerekçelendirme yeteneği, uygun denetimi sürdürmek için oldukça önemli ve ölçümlerin hata ayıklanmasını ve iyileştirilmesini oldukça zorlaştıran bir faktör olarak öne çıkıyor.
Riskler
Üretken yapay zekanın para politikası karar alma sürecine entegre edilmesi, teknik doğruluğun ötesinde birden fazla zorluk yaratıyor. Hesap verebilirlik kritik bir konu haline geliyor: Bir yapay zeka modeli sorunlu çıktılar üretirse, sorumluluğu belirlemek, ister kod geliştiricilerinde, ister veri kümesi oluşturucularında, ister teknolojiyi uygulayan kurumlarda olsun, içinden çıkılmaz bir hal alma tehlikesi taşıyor.
Dahası, yapay zeka modellerindeki önyargı, dikkatli bir şekilde izlenmezse ekonomik eşitsizlikleri daha da kötüleştirme potansiyeli taşıyor. Siber güvenlik de önemli bir endişe olarak ortaya çıkıyor çünkü para politikasının ayrılmaz bir parçası olan yapay zeka sistemleri kötü niyetli aktörler için birincil hedef haline gelebiliyor ve potansiyel olarak finansal sistem için felaket sonuçlara yol açabiliyor.
Dahası, üretken yapay zekanın halüsinasyonlar üretme potansiyeli, doğruluğun en önemli olduğu merkez bankası politikası gibi kritik uygulamalarda özellikle zararlı olma riski yaratıyor.
Güven sorunu ve nihai karar mekanizması
Belki de en önemlisi, yapay zeka, Fed'in karar alma sürecine olan kamu güvenini zayıflatma riski taşıyor. Üretken yapay zekaya aşırı güvenilmesi nedeniyle yanlış kararlar alınırsa, merkez bankasına olan güven ciddi şekilde aşınabilir.
Bu zorluklar önemli etik hususları da vurguluyor. Yapay zeka içgörüleri ile insan yargısı arasında doğru dengeyi sağlamak kritik öneme sahip; aynı şekilde para politikasında yapay zeka kullanımının demokratik ilkeler ve kamu yararıyla uyumlu olmasını sağlamak da bir o kadar önemli.
Sonuç olarak, yapay zeka yetenekleri geliştirebilse de para politikasındaki nihai kararların, insan davranışı ve toplumsal ihtiyaçlar konusunda derin bir anlayışla yönlendirilen insan elinde kalması gerekiyor.
Kuluçka makinesi programı
Bu karmaşık zorluklar ve yüksek riskler göz önüne alındığında, merkez bankalarının yapay zekaya aşırı dikkatli yaklaşması gerekiyor. Bununla birlikte, Fed, üretken yapay zekanın potansiyelini kapsamlı bir şekilde keşfetmenin önemini kabul ediyor. Fed, merkez bankasının bu teknolojiyi gerçek Fed sorunları üzerinde test etmeyi amaçlayan bir ‘kuluçka makinesi' programı aracılığıyla araştırdığını açıkladı. Bu yaklaşım, Fed'in pratik araştırmaya ve yapay zeka teknolojilerinin operasyonlarında sorumlu bir şekilde entegre edilmesine olan bağlılığını gösteriyor.
Yapay zekanın Fed'in operasyonlarına entegre edilmesi kaçınılmaz görünüyor ancak temel para politikası kararlarındaki rolü dikkatli bir değerlendirme gerektiriyor. Üretken yapay, zeka hızlı veri işleme ve daha ayrıntılı senaryo planlaması vaat etse de, bu avantajların risklerle karşılaştırılması gerekiyor. Herhangi bir önemli entegrasyon gerçekleşmeden önce, yapay zeka etiği ve yönetimi için sağlam çerçeveler geliştirilmeli ve teknolojik gelişmeler insan yargısının yerini almak yerine onu desteklemeli çünkü sağlam para politikası yalnızca veri analizi değil, aynı zamanda gerçek dünya deneyimi ve sezgisi de gerektiriyor.
Trump'ın zaferi Fed ve ECB'yi nasıl etkileyecek?
BofA'dan Fed için faiz indirimi tahmini
JPMorgan'dan Fed'e ilişkin 'Trump' tahmini
Üretken yapay zeka girişimlerine yatırım 3,9 milyar doları aştı
Yapay zeka girişimleri neden başarısız oluyor?