Yazdır
Doğalgaz üreticisi ülkeler arasında yer alan Özbekistan, son yıllarda üretimdeki düşüş ve iç tüketimdeki artış nedeniyle doğalgaz ihracatçısı konumundan ithalatçısına dönüştü.
Özbekistan'ın ulusal petrol-gaz şirketi olan Özbekneftgaz işletmesi verilerinden derlediği bilgilere göre, yıllık ortalama 50-60 milyar metreküp doğalgaz üretme kapasitesine sahip Özbekistan'da, son yıllarda ülkedeki doğalgaz üretimindeki düşüş ve iç tüketimdeki artışı karşılamak amacıyla doğalgaz ithal etmeye başladı.
2023 yılı verilerine göre toplam 1,86 trilyon metreküpe kanıtlanmış doğalgaz rezervlerine sahip Özbekistan'da, 2017'de 56,4 milyar metreküp, 2018'de 60,3 milyar metreküp, 2019'da 60,5 milyar metreküp doğalgaz üretilirken, 2020'den itibaren ülkenin doğalgaz üretiminde gerileme başladı.
Bu çerçevede, Kovid salgını nedeniyle 2020'de 49,7 milyar metreküp olan doğalgaz üretimi 2021'de 53,8 milyar metreküpe yükselse de düşüş ilerleyen yıllarda devam etti. doğalgaz üretimi, 2022'de 51,6 milyar metreküpe düşerken 46,7 milyar metreküp doğalgazın üretildiği 2023'te ise 2018'a kıyasla yüzde 30 oranında gerileme görüldü.
2019'da Rusya'ya 4,9, Çin'e 3,2 milyar küp doğalgaz ihraç eden Özbekistan, üretimdeki düşüş üzerine 2020'den itibaren Rusya'ya doğalgaz ihracatını durdururken, Çin'e ise daha önce varılan anlaşma gereği doğalgaz satmaya devam etti.
Bu çerçevede Çin'e 2020-2022 yıllarında yıllık ortalama 3-4 milyar metreküp doğalgaz ihraç eden Özbekistan, 2023'te iç tüketimin artmasından dolayı bu ülkeye doğalgaz satışını yaklaşık 2 kat azalttı.
Özbekistan, bu dönemlerde komşusu Kırgızistan'a yıllık ortalama 35-40 milyon metreküp doğalgaz ihraç etmeyi sürdürdü.
2023'te, Özbekistan'ın doğalgaz ithalatı hacmi ihracatını geçti
2020'den itibaren ülkedeki artan iç tüketimi karşılamak için doğalgaz ithal etmeye başlayan Özbekistan, bu çerçevede 2020'de Türkmenistan'dan 900 milyon, 2021'de ise 1,5 milyar metreküp doğalgaz satın aldı.
Böylece Orta Asya'nın önemli doğalgaz üreticilerinden olan Özbekistan, doğalgazı bir yandan Çin'e ihraç ederken diğer yandan da ithal eder oldu. Özbekistan'ın doğalgaz ihracatı ile ithalatı arasındaki fark 2020'de 427,7 milyon dolar, 2021'de 562,8 milyon dolar, 2022'de ise 629 milyon olarak kayıtlara geçti.
2023'te Rusya'dan doğalgaz ithalatına başlayan Özbekistan'ın bu alandaki ithalat hacmi ilk defa ihracatını geçti. Geçen yıl doğalgazda, 529,9 milyon dolarlık ihracatına karşılık 694,9 milyon dolarlık ithalat gerçekleştiren Özbekistan'ın doğalgaz ihracatı ve ithalatı hacmi arasındaki açığı 165 milyon dolar olarak hesaplandı.
Özbekistan, 2023'ten itibaren Rusya'dan doğalgaz ithalatına başladı
Özbekistan, son dönemde doğalgaz üretimindeki düşüş ve iç tüketimindeki artış nedeniyle ithal ettiği doğalgaz miktarını arttırmaya başladı.
Bu çerçevede Özbekistan, ülkedeki doğalgaz yetersizliğini karşılamak amacıyla geçen yıl Rusya'dan doğalgaz ithal etme kararı aldı.
Son yıllarda Türkmenistan'dan yıllık ortalama 1,5-2 milyar metreküp doğalgaz ithal eden Özbekistan, Ekim 2023'te Rusya ile günlük 7-9 milyon metreküp doğalgaz satın alma konusunda anlaştı. Buna göre Rusya, Özbekistan'a yıllık ortalama 2,8 milyar metreküp doğalgaz satacak.
Bu yılın ocak-ağustos döneminde ülkenin Rusya ve Türkmenistan'dan ithal ettiği doğalgaz tutarı geçen yılın aynı dönemine kıyasla 5,7 kat artışla 1 milyar 150 milyon dolara ulaştı.
Bu dönemde Özbekistan'ın doğalgaz ihracatı tutarı ise 404,8 milyon dolar oldu. Özbek tarafı esasen Çin'e doğalgaz ihraç ederken, komşuları Tacikistan ve Kırgızistan'a da küçük miktarlarda doğalgaz sattı.
Öte yandan, son dönemde Özbekistan'ın doğalgaz üretiminde belirgin bir düşüş görüldü. 2018'de 60,3 milyar metreküp olan doğalgaz üretimi, yüzde 30'luk düşüşle 2023'te 46,7 milyar metreküp oldu.
Bu yılın ocak-ağustos döneminde ise ülkede 29,9 milyar metreküp doğalgaz üretilirken, bu geçen yılın aynı döneminde üretilen doğalgaza oranla yüzde 4,6 düşüş anlamına geliyor.
İthalattaki artış, üretimdeki düşüş ve iç tüketimdeki artıştan kaynaklanıyor
Özbek enerji uzmanı Bahadır Yusupov, Özbekistan'ın doğalgaz sektöründeki gelişmeleri değerlendirdi.
Yusupov, Özbekistan'ın doğalgaz ithalatçısına dönüşmesinin ülkedeki doğalgaz üretimindeki düşüş ve iç tüketimdeki artıştan kaynaklandığını söyledi.
Son yıllarda ülkede doğalgaz üretiminin belirgin ölçüde gerilediğine dikkati çeken Yusupov, bunun esas nedeninin bazı doğalgaz ocaklarındaki üretim faaliyetlerinin tamamlanmış olması ve yeni doğalgaz ocaklarının ise henüz istenilen düzeyde üretime geçmemesi olduğunu belirtti.
Yusupov, sanayi üretimindeki artışın ülkede doğalgaz tüketiminde de artışa neden olduğunu dile getirirken, doğalgaz üretimindeki gerileme ve iç tüketimdeki artış sonucunda ortaya çıkan doğalgaz yetersizliği sorununun çözümü için hükümetin Rusya'dan doğalgaz ithal etme kararı aldığını anımsattı.
Ülkede doğalgaz üretimini arttırmaya yönelik yatırım projelerinin sürdüğünü kaydeden Yusupov, doğalgaz keşif ve üretme sürecinin büyük yatırımlar gerektiğini vurguladı.
Yusupov, ülke ekonomisinin son yıllarda olduğu gibi büyümeye devam etmesi durumunda, gelecek 5 yılda Özbekistan'ın ithal ettiği doğalgaz hacminin 2 kat artarak 10 milyar metreküpe ulaşabileceğini söyledi.
Özbekistan ekonomisi yüzde 6.4 büyüdü
Özbekistan ekonomisi yüzde 6 büyüdü
Cumhurbaşkanı Erdoğan Özbekistan Cumhurbaşkanı ile bir araya geldi