Yazdır
FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Bugünün yüksek tempolu dünyasında para biriktirmek yokuş yukarı bir mücadele gibi hissedilse de bunu başarmak için bazı alışkanlıklar geliştirmek, süreci kolaylaştırabilir.
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, finansal davranışlarımızın ardındaki psikolojiyi anlayarak, tasarrufu sadece daha kolay değil, aynı zamanda daha ödüllendirici hale getiren alışkanlıklar geliştirmek mümkündür.
10 alışkanlık
ABD’li yazar ve yatırımcı Steve Burns, saha sağlıklı şekilde para biriktirmenin 10 psikolojik yönüne eğiliyor. New Trader U’da yer alan makalesinde Burns, para biriktirme yaklaşımınızı değiştirebilecek psikoloji ilkelerine dayalı 10 alışkanlığı inceliyor.
Zihinsel muhasebenin gücü
Zihinsel muhasebe, ekonomik sonuçları nasıl kategorize ettiğimizi ve değerlendirdiğimizi açıklayan psikolojik bir kavramdır. Bu ilkeden yararlanarak, tasarruflarınız ile hedefleriniz arasındaki bağlantıyı güçlendirebilirsiniz.
Öncelikle tasarruf hesaplarınıza, özlemlerinizi yansıtan belirli, anlamlı isimler verin. Genel bir ‘Tasarruf Hesabı’ yerine, ‘Rüya Ev Fonu’ veya ‘Dünya Seyahati Macerası’nı deneyin.
Bu basit isimlendirme eylemi, sahip olduğumuz şeylere daha fazla değer verdiğimiz psikolojik bir fenomen olan ‘bağışlanma etkisi’nden yararlanır. Bir tasarruf hesabını ‘Acil Durum Güvenlik Ağı’ olarak etiketlediğinizde, acil olmayan durumlar için ona el atma olasılığınız azalır.
O hesaptaki para, psikolojik olarak amaçlanan hedefe ayrılmış olur ve bu da onu dokunulmadan ve büyümeye devam ederek bırakmayı kolaylaştırır.
Görsel ipuçları: Hedeflerinizi gözünüzün önünde bulundurun
Beynimiz, gelecekteki faydalar yerine anlık ödülleri önceliklendirmek üzere programlanmıştır; bu eğilim, ‘şimdiki zaman önyargısı’ olarak bilinir. Bu, uzun vadeli hedefler için tasarruf etmeyi zorlaştırabilir. Ancak, kendimizi finansal hedeflerimizin görsel hatırlatıcılarıyla çevreleyerek bu önyargıyla mücadele edebiliriz.
Tasarruf hedeflerinizi temsil eden görsellerle bir pano oluşturmayı düşünün. Hayalinizdeki tatil için tasarruf ediyorsanız, istediğiniz yeri buzdolabınıza veya telefonunuzun duvar kağıdına fotoğraflayın.
Bu görsel ipuçları, beyninizin ödül merkezini harekete geçirerek ve tasarruf davranışınızı güçlendirerek size ne için çalıştığınızı hatırlatır. Bu görselleri her gördüğünüzde, uzun vadeli finansal hedeflerinizle ilişkili sinir yollarınızı güçlendirirsiniz ve bu da kısa vadeli harcama tuzağına direnmenizi kolaylaştırır.
Tasarrufu öz-bakım olarak yeniden çerçevelemek
Tasarruf etmenin önündeki en büyük psikolojik engellerden biri kayıptan kaçınmadır; bu, eşdeğer kazançlar elde etmektense kayıplardan kaçınma eğilimimize işaret eder. Para biriktirdiğimizde, anlık zevkleri veya deneyimleri kaçırıyormuş gibi hissedebiliriz. Ancak, tasarruf hakkında düşünme şeklimizi yeniden çerçevelendirerek bu algılanan kaybı bir kazanca dönüştürebiliriz.
Tasarruflarınızı bir öz bakım veya öz yatırım eylemi olarak görmeye başlayın. “Bunu şimdi karşılayamam” diye düşünmek yerine, “Gelecekteki kendime yatırım yapmayı seçiyorum” demeyi deneyin. Bakış açısındaki bu değişim, tasarrufu olumlu duygularla uyumlu hale getirir ve daha ödüllendirici ve daha az fedakarlıkta bulunuyormuş gibi hissettirir.
Tasarrufu bu şekilde yeniden çerçevelendirerek yalnızca düşüncelerinizi değiştirmekle kalmaz, beyninizi tasarrufu olumlu sonuçlarla ilişkilendirecek şekilde yeniden yapılandırırsınız ve bunu daha sürdürülebilir ve keyifli bir alışkanlık haline getirmiş olursunuz.
Otomasyon: Tasarrufu zahmetsiz hale getirmek
Davranışsal ekonomiden bir kavram olan ‘seçim mimarisi', seçimlerin sunulma biçiminin karar vermeyi önemli ölçüde etkileyebileceğini öne sürer. Tasarruflarınızı otomatikleştirmek, finansal sağlığınız için olumlu bir seçim mimarisi yaratır.
Maaş günü çek hesabınızdan tasarruf hesabınıza otomatik transferler ayarlayın. Bu ‘ayarla ve unut’ yaklaşımı, sürekli karar alma ihtiyacını ortadan kaldırır ve karar yorgunluğu ve irade tükenmesi tuzaklarından kaçınmanızı sağlar.
Otomasyon, varsayılan seçeneklerin gücünden yararlanır. Tasarruf, tekrar tekrar yapmanız gereken bir seçim olmaktan ziyade varsayılan eyleminiz olduğunda, uzun vadeli bir alışkanlık olarak kalma olasılığı çok daha yüksektir.
Küçükten başlamak: Tasarrufa güven oluşturmak
Psikolojide ‘öğrenilmiş çaresizlik’ kavramı, insanların tekrarlanan başarısızlıklar yaşadıktan sonra koşullarını değiştirmek için nasıl güçsüz hissedebileceklerini açıklar. Para biriktirirken geçmişteki zorluklar, biriktirmenin imkansız olduğu veya denemeye değmediği inancına yol açabilir.
Bunun üstesinden gelmek için, küçük, kolayca ulaşılabilir birikim hedefleriyle başlayın. Haftada sadece 5 veya 10 dolar biriktirerek başlayın. Bu mütevazı hedeflere tutarlı bir şekilde ulaştığınızda, öz yeterliliğinizi yani başarabileceğinize olan inancınızı yeniden inşa etmiş olursunuz. Bu artan güven, daha fazla biriktirmenizi teşvik eden olumlu bir geri bildirim döngüsü yaratabilir.
Güveniniz arttıkça birikim hedeflerinizi kademeli olarak artırabilirsiniz. Bu kademeli yaklaşım size ivme kazandırır ve bir dizi küçük kazanım yaratarak başarılı bir biriktirici olarak kimliğinizi güçlendirir.
İlerlemenizi takip etmenin etkisi
Görsel geri bildirim, davranış güçlendirmede önemli bir rol oynar. Tasarruf ilerlemenizi düzenli olarak takip etmek, beyninize başarınızın somut kanıtlarını sağlar, ödül sistemini harekete geçirir ve sürekli tasarruf davranışını teşvik eder.
Sizin için işe yarayan bir takip yöntemi seçin; bu özel bir uygulama, basit bir elektronik tablo veya duvarınızda elle çizilmiş bir grafik olabilir. Önemli olan, ilerlemenizi görünür ve kolayca erişilebilir hale getirmektir. Tasarruflarınızın küçük artışlarla bile büyüdüğünü izlemek inanılmaz derecede motive edici olabilir.
Düzenli takip ayrıca tasarruf davranışınızdaki kalıpları belirlemenize de yardımcı olur. Belirli aylarda daha fazla tasarruf ettiğinizi veya belirli harcamaların ilerlemenizi engellediğini fark edebilirsiniz. Bu farkındalık, stratejilerinizi ayarlamanıza ve engelleri daha etkili bir şekilde aşmanıza olanak tanır.
Nakit kraldır: Somut parayla dikkatli harcama
Harcama psikolojisi, fiziksel nakitten ayrılmanın bir kartı makineye göstermekten veya çevrimiçi bir düğmeye tıklamaktan daha ‘gerçek' hissettirdiğini ortaya koyuyor. Ödeme acısı olarak bilinen bu fenomen, daha dikkatli harcama alışkanlıklarını teşvik etmek için kullanılabilir.
İsteğe bağlı harcamalarınız için nakit kullanmayı düşünün. Her haftanın veya ayın başında, temel olmayan satın alımlar için belirli bir miktar çekin. Faturaları fiziksel olarak teslim ettiğinizde, her satın alımın finansal hedeflerinizle uyumlu olup olmadığını durup düşünme olasılığınız daha yüksektir.
Bu yöntem dijital çağımızda elverişsiz görünse de, nakit kullanma deneyimi daha bilinçli kararlara ve potansiyel olarak dürtüsel satın alımların azalmasına yol açabilir ve harcama tercihleriniz ile tasarruf hedefleriniz arasında elle tutulur bir bağ oluşturur.
Ertelenmiş hazzı ustalaştırma
Psikolojideki ünlü zevki erteleme deneyi, hazzı ertelemenin uzun vadeli hedeflere ulaşmak için çok önemli olduğunu göstermiştir. Bu beceri, finansal hedeflerinize ulaşmak ile kısa vadeli arzulara yenik düşmek arasındaki para tasarrufu farkını yaratabilir.
Gerekli olmayan satın alımları ertelemeyi deneyin. Belirli bir miktarın üzerindeki planlanmamış harcamalar için 24 saatlik bir kural uygulayın. Bu bekleme süresi boyunca, satın almanın uzun vadeli finansal hedeflerinizle uyumlu olup olmadığını kendinize sorun. Genellikle, satın alma konusundaki ilk dürtü geçer ve size biriktirmek için daha fazla para kalır.
Hazzı erteleme yeteneğinizi güçlendirdikçe, acil isteklerinizden ziyade uzun vadeli finansal refahınıza öncelik vermeniz daha kolay olacaktır. Bu beceri, sağlık tercihlerinden kariyer kararlarına kadar hayatınızın diğer alanlarına da fayda sağlayabilir.
Tasarrufu eğlenceli ve ilgi çekici hale getirme oyunu
Oyunlaştırma, günlük aktivitelere oyun ve rekabet unsurları ekleyerek içsel motivasyonumuzu harekete geçirir. Örneğin, tasarruf sürecinizi oyunlaştırmak, potansiyel olarak sıkıcı bir görevi ilgi çekici bir meydan okumaya dönüştürebilir.
‘Harcama yapmama haftası’ veya ‘Para üstünü biriktirme’ ayı gibi kişisel tasarruf meydan okumaları oluşturun. Tasarrufu puanlar, seviyeler ve ödüller içeren bir oyuna dönüştüren uygulamaları kullanın. Hatta belirli bir dönemde kimin en çok tasarruf edebileceğini görmek için arkadaşlarınız veya aile üyelerinizle dostça bir yarışma bile başlatabilirsiniz.
Tasarrufu eğlenceli hale getirerek büyük olasılıkla uzun vadede bu davranışınıza bağlılığınız artacaktır. Bu oyunlar ve meydan okumalarla ilişkilendirilen olumlu duygular, tasarruf ve eğlence arasında kalıcı bir ilişki yaratabilir ve mükemmel bir finansal alışkanlığı ömür boyu sürecek bir uygulamaya dönüştürebilir.
Arkadaş sistemi: Tasarrufta hesap verebilirlik
Sosyal etki, davranışlarımızı şekillendirmede güçlü bir rol oynar. Tasarruf hedeflerinizi güvendiğiniz bir arkadaşınızla veya aile üyenizle paylaşarak tasarrufa olan bağlılığınızı önemli ölçüde artırabilecek bir hesap verebilirlik sistemi yaratabilirsiniz.
Kendinize benzer finansal hedeflere sahip veya başarılı bir tasarruf geçmişine sahip bir hesap verebilirlik ortağı seçin. İlerlemenizi, zorluklarınızı ve stratejilerinizi görüşmek için düzenli kontroller ayarlayın. Bu ortak, zor zamanlarınızda sizi destekleyebilir ve başarılarınızı kutlayabilir.
Başka birinin hedeflerinizin farkında olduğunu bilmek, yolda kalmak için gereken ekstra desteği sağlayabilir ve istikrar için doğal arzumuzu ve kamusal taahhütleri yerine getirme eğilimimizi harekete geçirir.
Doğru tasarruf için her ay ne kadar ayırmalı?
Borç ödeyenler için 9 tasarruf tavsiyesi
Herkesin oluşturması gereken tasarruf hedefleri
Tasarruflarınızın büyümemesinin 4 temel sebebi
Akıllı tüketiciler için tasarruf rehberi