Yazdır
FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Enflasyon yavaşlıyor ama Amerikalılar hala yüksek fiyatların bedelini ödüyor.
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, Fed Başkanı Jerome Powell da, tüketicilerin yüksek fiyatlardan 'mutlu olmadığını’ söyleyerek, ABD’lilerin enflasyondan şikayetçi olduklarını teyit ediyor.
Her şey eskisinden daha pahalı
MarketWatch’tan Jeffry Bartash’ın haberine göre, ekonomi, gayri safi yurt içi hasıla, istihdam yaratma ve işsizlik gibi pek çok önlemle hâlâ büyüyor ancak Amerikalılar hâlâ yeteri kadar mutlu değil ve çoğu Başkan Joe Biden'a kızgın. Bunun nedeni ise oldukça basit: “Her şey eskisinden daha pahalı.”
Federal Reserve Başkanı Jerome Powell geçen hafta yaptığı konuşmada, “İnsanlar mağazaya gidiyor ve yaşamın temel ihtiyaçları için iki üç yıl öncesine göre çok daha fazla para ödüyor ve bundan hiç memnun değiller. Enflasyonun düşmesi önemli ancak ödedikleri fiyatlar hâlâ yüksek” diyor.
En büyük endişe enflasyon
Yiyecekleri masaya koymanın bu durumun maliyetinin gerçekten çarpıcı bir örneğini sunuyor. Tüketici fiyatları endeksine göre market fiyatları 2023 yılı sonunda 2019 sonuna göre yüzde 22 daha yüksek seyrediyor. Buna karşılık 2016'dan 2019'a kadar market fiyatlarının aynı kaldığı görülüyor. Pandemiden önceki 10 yıl boyunca ise fiyatların sadece yüzde 11 oranında artış gösterdiği gözleniyor.
Bu durum sadece gıda masraflarında da geçerli değil; kira, benzin, elektrik, araba sigortası ve kablolu TV gibi temel ihtiyaç maddelerinin çoğu artık pandemi öncesine göre çok daha pahalı seyrediyor.
Wells Fargo Kıdemli Ekonomisti Sam Bullard, “Amerikalıların çoğu fiyatlara karşı duyarlıdır. Bunun sona ermesini istiyorlar. Ekonomilerini daha iyi yönetmek için ne kadar harcamaları gerektiği konusunda her gün karar vermek zorunda kalıyorlar” diyor.
İnsanların gelirlerini yetirmelerinin bir yolu, daha pahalı ürünleri daha ucuz olanlarla değiştirmek gibi gözüküyor. Ancak bu karar bile tek başına yüksek enflasyonun Amerikalıların alıştığı yaşam standardını ne kadar aşındırdığını gösteriyor.
Bu tedirginlik tüketici güveni anketlerinde de açıkça görülüyor. Örneğin, uzun süredir devam eden tüketici duyarlılığı anketi, enflasyonun yüzde 9 ile son 40 yılın en yüksek seviyesine ulaşmasıyla birlikte 2022'nin ortasında tüm zamanların en düşük seviyesi olan 50 puana gerilemişti. Bu değer, o zamandan beri 79 puan seviyesine sıçramış olsa da hala pandemi öncesi zirvenin 22 puan altında seyrediyor. Bu da, ABD’li tüketicilerin 1 numaralı finansal endişesinin enflasyon olduğunu doğruluyor.
Artan ücretler, fiyatlardaki artışları kısmen dengelemiş durumda; iş gücü sıkıntısının şirketleri kısıntıya itmesi nedeniyle birçok çalışan son birkaç yılda büyük zamlar elde etti. İş değiştiren insanlar ise daha da büyük maaş zamları alabildi.
Enflasyona göre ayarlanan ortalama bir çalışanın maaşı, dört yıl öncesine kıyasla şu anda yaklaşık yüzde 1,5 oranında daha yüksek. Ancak tüm çalışanlar maaşlarının enflasyondan daha hızlı arttığını göremedi ve kira ve yiyecek gibi bazı harcamalardaki büyük artışlar bazı aileleri diğerlerinden daha fazla olumsuz etkiledi.
Alt gelir gruplarının finansal durumları iyi değil
Navy Federal Credit Union'da kurumsal ekonomist olan Robert Frick, üst ve orta gelirli ailelerin durumu oldukça iyi olmasına rağmen, daha az gelirli Amerikalıların durumunun iyi olmadığını söylüyor.
Frick, düşük gelirli ailelerin gelirlerinin yüzde 30'unu gıdaya, yüzde 30'unu da ulaşıma ödediğini belirtiyor ve bu iki kalemin her ikisinin de maliyetlerinin son birkaç yılda hızla arttığı görülüyor. Bu ailelerin karşılaştığı stres, kredi kartları ve araç kredilerinde temerrüt oranlarının artmasıyla da açıkça ortaya çıkıyor. Frick, “Düşük gelirli Amerikalılar yük altında” diyor.
İşin iyi tarafı ise enflasyonun beklenenden çok daha hızlı yavaşlıyor olması. Enflasyon oranı, pandemi öncesi seviye olan yüzde 2'den pek de uzak olmayan bir şekilde, yüzde 3 civarına kadar gerilemiş durumda.
Enflasyonda düşüş beklenmemeli
Enflasyondaki keskin yavaşlamanın ise büyük bir maliyeti oldu ve Fed, fiyatları kontrol altına almak için faiz oranlarını 22 yılın en yüksek seviyesine çıkardı. Yüksek borçlanma maliyeti konut piyasasını olumsuz etkiledi, iş yatırımlarına zarar verdi ve faiz oranına duyarlı diğer sektörler üzerinde baskı yarattı. Mortgage oranlarının birkaç yıl önce yüzde 3'ün altındayken yüzde 7'ye çıkmasıyla pek çok potansiyel ev alıcısı piyasanın dışında kaldı.
Bu arada enflasyon, yavaş da olsa yükselmeye devam ediyor ve yüksek fiyatların kalıcı etkilerinin uzun süre devam etmesi muhtemel gözüküyor. Artan ücret ve maaşların fiyat seviyelerini pandemi öncesi eğilimlere döndürmesinin birkaç yıl veya daha uzun sürmesi bekleniyor.
2024 başkanlık seçiminin sonucu kısmen seçmenlerin yüksek enflasyondan kimi sorumlu tuttuğuna göre şekillenebilir. Ancak Amerikalıların muhtemelen beklememesi gereken şeyin düşen enflasyon olduğu anlaşılıyor. Bazı mal ve hizmetlerin maliyeti düşse bile ABD'nin genel enflasyon oranının 1960 yılından bu yana yalnızca bir yılda düştüğünü de unutmamak gerekiyor.
ABD'de toptan eşya stokları aralıkta beklentilere paralel yükseldi
ABD'de işsizlik maaşı başvuruları tahminlerin atında
ABD'de doğalgaz fiyatı 3 yılın en düşük seviyesinde
ABD'de tüketici kredileri, Aralık 2023'te beklentilerin altında arttı
ABD'de mortgage faizleri ve başvuruları arttı