Yazdır
FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Gene yıldan bu yanda devam eden rekor faiz artırım kampanyasına rağmen ABD ekonomisi dirençli yapısını sürdürüyor. Ancak son veriler, özellikle iş gücü piyasasında bazı yumuşama belirtileri görüldüğüne işaret ediyor.
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, ABD ekonomisinin nasıl ve ne zaman yavaşlayacağı yılan hikayesine dönmüş bir soru olsa da, son veriler bazı zayıflama belirtilerinin ortaya çıkmaya başladığını gösteriyor.
Ekonomistler de ayrışıyor
Cnn’den Bryan Mena’nın haberine göre, ABD ekonomisinin dirençli yapısı ve ne zaman yavaşlayacağı, tavuk mu yumurta mı ikileminin ekonomik versiyonuna dönüşmüş durumda. Faiz oranları son 22 yılın en yüksek seviyesindeyken, ABD ekonomisinde zayıflamanın ilk hangi alanda görüleceği merak ediliyor: “İş piyasası mı yoksa harcamalar mı?”
İnsanlar daha az harcadığında, şirketler çalışanlarına ödeyecek daha az paraya sahip olur ve kârları azaldıkça insanları işten çıkarmaya başlarlar. Şirketler personel sayısını azalttığında insanların harcayacak parası da azalır. Ancak bu yıl tüketiciler harcama yapmaya, işletmeler ise işe alımlara devam etti.
Ancak ekonomistler bunun nedeni konusunda hemfikir değil. Bazıları güçlü iş piyasasının güçlü tüketici harcamalarını teşvik ettiğini öne sürerken, diğerleri işverenlerin tam da güçlü tüketici talebi nedeniyle sağlam bir hızla işe alım yapabildiğini söylüyor.
Ekonomik üretimin yüzde 70'i
Tüketici harcamaları ABD ekonomik üretiminin yaklaşık yüzde 70'ini oluşturuyor, dolayısıyla Amerikan ekonomisinin sağlığını ve yönünü ölçmede anahtar rol oynuyor.
Bazı çoğunlukla yüksek gelirli Amerikalıların hâlâ sahip olabileceği pandemi tasarruflarının etkileri, belirli mal ve hizmetlere yönelik bastırılmış talebin devam etmesi ve ekonomik büyümenin ne kadar genişleyeceği gibi çok sayıda nüans, önce harcamanın mı yoksa işe alımların mı zayıflayacağını belirlemeyi zorlaştırıyor. Koşullar bir iş döngüsünden diğerine değişiklik gösteriyor.
İş gücü piyasası diyenlerin argümanları
Wells Fargo'dan ekonomist Shannon Seery, “Bu biraz zor bir soru. Elbette kesin bir şey söylemek mümkün olmasa da bence ilk düşen ayakkabı emekçiler tarafında olacak” diyor.
ABD iş piyasası, pandeminin derinliklerinden çıktıktan sonra 2021 ve 2022'deki baş döndürücü temposuna kıyasla açıkça yavaşladı ancak sağlıklı kalmayı sürdürüyor. İşverenler Ekim ayında 150.000 iş ekledi. Bu, Eylül'deki 297.000'den çok daha küçük bir artışa karşılık geliyor ancak nüfus artışına ayak uydurmak için gereken minimum iş artışı olan 70.000 ile 100.000 arası seviyenin oldukça üzerinde. İşsizlik hâlâ düşük ve iş fırsatları hâlâ tarihin en yüksek seviyelerinde seyrediyor.
Seery, “İş gücü piyasasındaki ılımlılaşma, gelirin yavaşlamasına ve tüketicilerin iş durumlarına daha az güvenmelerine neden olabilir. Bu da genellikle harcamaları etkiler ve talebin yavaşlaması durumunda işten çıkarmalar yaşanır” diyor.
Harcamalar diyenlerin argümanları
Ancak iş piyasasından önce harcamaların zayıfladığı durumlar da olabiliyor. Wilmington Trust Investment Advisors'ın baş ekonomisti Luke Tilley, “2008'deki Büyük Durgunluğa yol açan ilk düşüş aslında konut patlaması ve bunun harcamalar üzerindeki etkisiydi” diyor.
Tilley, “Bu tavuk ve yumurta hikayesi bir döngüden diğerine farklılık gösterebilir. O dönemde tüketici harcamaları konut sermayesi tarafından büyük ölçüde yönlendirildi ve 2006'nın ortasında düşüş eğilimine girdi” diye ekliyor.
Pandemi döngüsü
Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu'na göre şirketler, durgunluğun resmi olarak başladığı 2008 yılına kadar sürekli olarak iş bırakmaya başlamamıştı. Ancak ABD ekonomisinin durumu bu sefer çok farklı çünkü hâlâ Kovid-19 salgınının neden olduğu büyük aksaklığın sonuçlarıyla uğraşılıyor.
Fed Başkanı Jerome Powell, düzenlediği basın toplantısında, bu döngüyü benzersiz kılan şeyin hâlâ salgının etkileri olduğunu söyledi. Tilley, bu sefer daha zorlu bir ortamla karşı karşıya kalan işletmelerin işten çıkarma yolunu seçeceğini ve ardından harcamalarda kesintiler yaşanacağını söylüyor.
Fed, yüksek enflasyonla mücadele etmek amacıyla faiz oranlarını Mart 2022'den bu yana 11 kez son 22 yılın en yüksek seviyesine yükseltti. Bu durum yalnızca ABD'li tüketicilerin borç almasını değil, aynı zamanda işletmelerin de borç almasını daha pahalı hale getirdi.
Algı oyunu mu?
Şirketler faaliyetlerini genişlettiğinde veya ekipman satın aldığında, bu genellikle krediyle yapılıyor. Bu, yüksek faiz oranlarının kesinlikle işletmeleri sıkıştırdığı anlamına geliyor ancak karlarını korumaya çalışırken iş gücünü daha belirgin bir şekilde azaltmaya başlamalarının ne kadar süreceği hala belirsizliğini koruyor. Peki algı, nasıl bir rol oynayabilir? Ve belki de ilk ödünler harcamalar veya iş gücü alanlarında olmayabilir.
MetLife Investment Management baş pazar stratejisti Drew Matus, “Bunun iş gücü piyasasının algılanmasıyla başladığını düşünüyorum. Tüketiciler kendi bölümlerindeki bir açık pozisyonun dolmadığını görürlerse, bu onlara iş gücü piyasasının gerçekten zayıfladığını ve belki de her firmanın aynı şeyi yapıyor olduğunu düşündürür” diyor ve ekliyor: “İş gücü piyasasının bocaladığı algısı, insanların tasarruf oranlarını biraz daha artırmasına ve yağmurlu bir gün için daha fazla para ayırmasına neden oluyor. Herkes bunu yaptığındaysa hazırlandıkları yağmurlu gün yaratılmış oluyor."
CEO’lar ABD ekonomisinin geleceğinden kaygılı
İşte savaşın küresel ekonomiye maliyeti!
ABD'nin ekonomik büyümesi hız kazandı
ABD ekonomisinde sürpriz büyüme
ABD’de iş gücü piyasası soğuyor, teknoloji çalışanları işlerine tutunuyor
ABD'de tarım dışı iş gücü verimliliği beklentileri aştı
ABD'de kişisel tüketim harcamaları eylülde arttı
Lüks tüketimde büyük gerileme! Pandemi öncesine döndü