Yazdır
ABD'de bütçe krizi sürüyor. Federal hükümete finansman sağlayacak bütçe tasarısının hala yasalaşmaması Temsilciler Meclisi'nde gerilime sebep oldu. Bütçe tasarısının hala yasalaşmaması nedeniyle hükümet, pazar günü itibarıyla kapanma ihtimaline hazırlanıyor.
Son on yılda meydana gelecek dördüncü kapanma, hava yolculuğundan milli parklara, evlilik işlemlerinden beslenme hizmetlerine kadar her şeyi önemli ölçüde etkileyebilir. Çoğu hükümet çalışanı ücretsiz izne çıkarılacak, işlemler durdurulacak.
Ülkede 1 Ekim'de başlayacak yeni mali yıl bütçesi üzerinde Kongre'de hala uzlaşma sağlanamadı. Yarın başlamasına kesin gözüyle bakılan "kapanma" ülkede federal kurumlar tarafından sağlanan birçok hizmette yavaşlamaya ve aksamaya neden olacak.
TRT'de yer alan habere göre, Temsilciler Meclisi Başkanı Cumhuriyetçi McCarthy'nin Meclis gündemine getirdiği ve federal hükümete ekim sonuna kadar geçici finansman sağlanmasını öngören bütçe tasarısı için oylama yapıldı. Cumhuriyetçilerin öncelikleri olan harcamaların kısılması ve sınır güvenliğinin sağlanması gibi konuları içeren bütçe tasarısı, Temsilciler Meclisi'nde 198'e karşı 232 oyla reddedildi. Söz konusu bütçe tasarısına Demokratların yanı sıra 20'den fazla muhafazakar Cumhuriyetçi de karşı çıktı. McCarthy, oylamanın ardından yaptığı açıklamada "Bu henüz son değil, başka fikirlerim var" ifadelerini kullandı.
Farklı yollar izleniyor
Tasarının, Cumhuriyetçilerin hakimiyetindeki Temsilciler Meclisi'nden geçse bile Demokratların çoğunlukta olduğu Senato'dan geçme şansı bulunmuyordu. Öte yandan, Demokratların kontrolündeki Senato da hükümete 17 Kasım'a kadar finansman sağlayacak geçici bütçe tasarısını gündemine aldı.
ABD'de 30 Eylül gece yarısı sona erecek 2023 mali yılının bitimine çok az bir süre kalırken, Temsilciler Meclisi ve Senato'nun hükümete sağlanacak finansman için farklı yollar izlemesi, hükümet operasyonlarının bütçe yetersizliği nedeniyle durma olasılığını artırdı.
Muhafazakar Cumhuriyetçilerin taleplerinde taviz vermeyen tutumları, ABD'de bu gece yarısından sonra hükümetin kapanmasının 'kaçınılmaz hale geldiği' yorumlarına neden oldu.
Kapanma olursa ne olacak?
ABD kanunlarına göre Kongre her yıl 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren mali yılın tümüne ilişkin bütçeyi belirlenen sürede onaylayamazsa bu gerçekleşene kadar geçen sürenin geçici bütçelerle kapatılması gerekiyor.
Geçici bir bütçenin de onaylanamadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden federal hükümet, hayati hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine ara vermek zorunda kalıyor.
Bu süreçte, hayati olmayan hizmetlerde görevli kamu çalışanları zorunlu izne çıkarılırken, ABD ordusu, istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışan doktor ve hemşireler, havaalanları ve hapishanelerdeki güvenlik görevlileri gibi kamu çalışanları görevlerine devam ediyor. "Hayati personel" kategorisinde yer alan bu çalışanlar, kapanma dönemlerindeki maaşlarını genellikle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.
Hükümet son 47 yılda 21 kez bütçesizlikten "kepenk kapattı"
Son 47 yılda 21 kez hükümetin bütçesizlikten "kepenk kapattığı" ülkede, Kongre'nin federal hükümete finansman sağlayacak yeni bütçe tasarısı üzerinde anlaşmaya varmak ve yeni bir kapanmayı engellemek için 30 Eylül ABD yerel saatiyle gece yarısına kadar vakti bulunuyor.
ABD Kongresi'nin Demokratların kontrolündeki Senato ile Cumhuriyetçilerin yönetimindeki Temsilciler Meclisi arasında bölünmüş olması ve Cumhuriyetçi aşırı sağcı muhafazakarların hükümetin kapanmasını bütçede harcama kesintileri için bir koz olarak kullanmak istemesi işleri zorlaştırıyor.
Herhangi bir bütçenin yasalaşması için tasarının Temsilciler Meclisi ve Senato'da onaylanması ve ABD Başkanı Joe Biden tarafından imzalanması gerekiyor.
Amerikan kanunlarına göre, Kongre, 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren mali yıl için kalıcı bütçeyi onaylaması gerekiyor. Bütçenin onaylanamadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden federal kurumlar, geçici olarak faaliyetlerini durduruyor.
En uzun süreli kapanma Trump döneminde gerçekleşti
ABD'de federal hükümet en son Eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde kapanmıştı.
Trump'ın Meksika duvarı için finansman içermeyen geçici bütçe tasarısını imzalamayacağı restiyle ortaya çıkan bütçe krizi, Demokratların geri adım atmaması sonrasında federal hükümetin kısmen kapanmasıyla sonuçlanmıştı.
Aralık 2018'de başlayarak Ocak 2019'da biten 35 günlük kapanma, ABD tarihinin en uzun süreli kapanması olmuştu.