Yazdır
FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
ABD ekonomisi yumuşak iniş, sert iniş, ve iniş yok seçenekleri arasında dirençli yapısını sürdürüyor.
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, bazı ekonomistler, enflasyonun bir süreliğine düşebileceğini, ancak ekonominin güçlenmesiyle önümüzdeki yılın başlarında tekrar alevlenerek başkanlık seçim yılında Fed’i ekonomiyi daha sert vurmaya zorlayabileceğini düşünüyor.
Başkanlık yılı ve alevlenen enflasyon riski
MarketWatch’tan Greg Robb’un haberine göre, son 18 aydır piyasalarda yankılanan tek şey, ABD ekonomisinin resesyondan üç ay uzakta olduğu. Popüler analizler ise enflasyonun engebesiz bir düşüş yolunda olduğu ve ekonominin bir daha asla gerileme yaşamayacağı yönünde.
Bir resesyon endişesi ortadan kalktı ve tüm konuşmalar, Fed'in faiz oranlarını en fazla bir kereden fazla artırmak zorunda kalmayacağı bir ‘yumuşak iniş’ senaryosunda yoğunlaşıyor. Ancak perde arkasında ve bazı ekonomi çevrelerinde, ekonomi için ‘iniş yok’ senaryosu olarak adlandırılan başka bir risk hakkında artan endişeler giderek daha fazla dillendiriliyor.
‘İniş yok’ ne anlama geliyor? Baş ekonomist Chris Low'a göre, esasen, enflasyonun Fed'in olmasını hedeflediği yüzde 2'ye kadar düşmesine izin vermeyecek kadar güçlü olan ekonomik büyüme ve bu nedenle daha fazla Fed faiz artışına ihtiyaç duyacak bir ekonomi şeklinde tanımlanıyor. Bu nedenle, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) gelecek yılın başlarında faiz oranlarını düşürmeye başlamak yerine, daha fazla oran artışına gitmesi, ihtimaller dahilinde kabul ediliyor. Low, “Enflasyon canavarı tamamen evcilleştirilmeden önce yapılacak çok iş var” diyor.
Fed'in eski başkan yardımcısı Richard Clarida ise, riski daha açık şekilde ifade ediyor. Clarida, “Fed, Mart 2024'te kendisini yüzde 4'lük bir işsizlik ve yüzde 4'lük bir enflasyon oranıyla ve arkasında bu geçici iyi haberlerin bir kısmıyla bulursa, çok zor bir durumda demektir” şeklinde konuşuyor ve ekliyor: “Bu bir risk, temel senaryo değil. Ancak Fed’in bunu değerlendiriyor olması gerekiyor.”
Başkanlık seçimi
Peki bu neden önemli? Fed neden bu kadar zor durumda kalsın? Cevabı iki kelimede gizli: “Başkanlık seçimi.”
Kendini enflasyonu düşürmeye adamış bir Fed'in, işi bitirmek için ekonomi üzerindeki frenleri kuvvetli bir şekilde asılması gerekebilir. Bu, bir seçim yılında, özellikle de zaten hırçınlıkla dolu olmaya hazır görünen bir seçim yılında ise oldukça zor görünüyor.
Low, “Fed, para politikasıyla siyaset oynamaz. FOMC, seçim yılı olsun ya da olmasın ekonomi için doğru olanı yapacaktır. Bununla birlikte, FOMC katılımcıları zaten bir resesyonu tetiklemeye duyarlı. Kongre, Senato'nun üçte biri ve Beyaz Saray ele geçirilmek üzereyken bunu alenen yapmak pervasızlık olur” diyor.
Dartmouth College'ta ekonomi profesörü ve eski bir Fed çalışanı olan Andrew Levin de, “Bir seçim döngüsünün ortasında faiz oranlarını keskin bir şekilde yükseltmek hassas bir konu olabilir. Övülen enflasyon savaşçısı Paul Volcker bile 1980 başkanlık kampanyasının ortasında frenleri gevşetmeye karar vermişti” şeklinde konuşuyor.
Yale ekonomi profesörü Ray Fair de, Fed'in tüketici fiyatları enflasyonunu başarılı bir şekilde yüzde 2 seviyesine düşürüp düşürmemesinin 2024 başkanlık seçimleri için gerçekten önemli olacağını düşünüyor. Fair, “Enflasyon yumuşak seyretmezse ve Fed gelecek yıl hala enflasyonla savmaya devam ediyor olursa, bu, Başkan Joe Biden ve Demokrat Parti için büyük olasılıkla olumsuz olacaktır” diyor.
Faiz oranları bu yıl yüzde 6’ya yükselecek
Low'a göre Fed, gelecek yıl faiz artırımından kaçınmak için faiz oranlarını bu yılın sonuna kadar yüzde 6 seviyesine yükseltecek. Yine de Low’un bu bakışı, fikir birliği dışı bir öngörü olma niteliği taşıuyor. Finans piyasaları, Fed'in gösterge politika faiz oranını yüzde 5,25 ila 5,5 aralığında tutacağını düşünüyor.
Pek çok ekonomist ise, herhangi bir faiz artışından çok, 2024'ün başlarında yapılması olası Fed faiz indirimlerinden bahsediyor. Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker, yakın tarihli bir radyo röportajında ‘iniş yok’ senaryosunun şekillendiğini düşünüp düşünmediği sorulduğunda, “Sanmıyorum” yanıtını veriyor. Harker, ekonominin muhtemelen 2012-19'daki düşük faiz oranı ve düşük enflasyon ortamına dönme yolunda olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Bunu çok düşünüyorum ve kendime ABD ekonomisinin pandemiden önceki durumundan temelde neyin farklı olduğunu soruyorum. Cevabım ise pek de fazla bir fark olmadığı yönünde. Yüksek enflasyon rejiminde kalmamız gerektiğini düşünmüyorum. Eski halimize dönebileceğimizi düşünüyorum” diyor.
Erken resesyon ihtimali
Araştırma şirketi GlobalData TS Lombard'ın ABD'li baş ekonomisti Steve Blitz, ‘iniş yok’ senaryosu olasılığını yaklaşık yüzde 35 olarak tahmin ettiğini söylüyor. Blitz, ekonomistler, politika yapıcılar, yatırımcılar ve gazeteciler için ‘gelecek genişlemenin önceki genişleme gibi görüneceğini varsaymanın' yaygın bir hata olduğunu da sözlerine ekliyor.
Blitz, ABD ekonomisinin yüzde 2'nin altında büyümesi ve enflasyon oranının yüzde 3'ün üzerinde olması durumunda Fed'in politika faizini yaklaşık yüzde 6,5 seviyesine çıkarmak zorunda kalacağını belirtiyor ve ekliyor: “Ancak ekonomi yüzde 3'lük büyüme ve yüzde 3'ün üzerindeki enflasyonla birlikte hareket ediyorsa, bu daha zor bir nokta olacaktır. Fed gerçekten bunu yavaşlatmak istiyor mu?”
Ekonomi için olası sonuçların aralığı geniş bir yelpazede seyretmeye devam ediyor. Bazı ekonomistler hâlâ erken bir resesyonun en olası sonuç olduğuna inanıyor. Mastercard'ın ABD baş ekonomisti Michelle Meyer gibi diğer ekonomistler, enflasyonun düşmesiyle birlikte ekonominin büyümeye devam edeceğini düşünüyor. Meyer, bu sonucu ‘tümseklerle birlikte yumuşak bir iniş’ olarak tanımlıyor.
Santander ABD'nin baş ekonomisti Stephen Stanley de, ABD ekonomisinin birkaç çeyrek boyunca yüzde 1 civarında bir büyüme ve kademeli olarak yavaşlayan enflasyonla gelecek yılı ‘oldukça karışık’ geçireceğini düşündüğünü söylüyor ve ekliyor: “Açıkçası, üç veya altı ay içinde çekirdek TÜFE'de yüzde 0,4 ve yüzde 0,5'lik okumalara geri dönersek, bu iyimserlik eriyip gidecektir.”
ABD ekonomisindeki iyileşme geçici mi?
ABD ekonomisi büyüme serisi peşinde
JPMorgan, ABD ekonomisi için büyüme tahminini revize etti
ABD ekonomisi resesyona girecek mi?