Yazdır
FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Çin’de Kovid vakalarının önüne geçmek için verilen mücadele ekonominin can çekişmesine neden oluyor. Öte yandan, Çin halkının tepkileri, Kovid önlemlerinin sürdürülebilirliğinin de sorgulandığını gösteriyor.
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, Çin iki ucu keskin bir bıçak tutuyor ve her iki ihtimalde de büyük yaralar alacağa benziyor.
Ekonomisi acı çekiyor
The Economist’in analizine göre, tüm işletmeler Çin'in sıfır Kovid politikasını uyguladığı dönemde mücadele etmedi. Örneğin, Kovid testleri ve tıbbi cihazlar üreten Shenzhen'de kayıtlı bir şirket olan Andon Health, 2021'in aynı dönemine kıyasla yılın üçüncü çeyreğinde net karında yüzde 32.000 artış bildirdi. Çin ve Amerika’da Kovid-19 testleri üreten en büyük 35 şirket, 2022'nin ilk yarısında yaklaşık 21 milyar dolar gelir elde ederek büyük bir gelir elde etti.
Ancak Çin'in Kovid kompleksinin ötesinde, ekonomisi de acı çekiyor. Karantinalar ve hareket üzerindeki ağır kısıtlamalar, tüketici güvenini ve ekonomik büyümeyi engelliyor. Geçtiğimiz iki hafta boyunca ülke genelindeki protestolar hızla arttı ve hafta sonu gerilim iyice tırmandı. 27 Kasım'da Şangay sokaklarındaki gençler, bitmeyen test ve tecrit sürecini reddederek, “Kovid testi istemiyoruz; özgürlük istiyoruz” diye sloganlar attı.
Çin'in virüsten kurtulma girişiminin ekonomik etkileri hiç bu kadar net olmamıştı. İnsanların hareketi ciddi şekilde kısıtlandı. 14 Kasım haftasında Kovid vakaları artarken iç hat uçuş sayısı bir önceki yıla göre yüzde 45 düştü. Çin'in en büyük üç havayolu şirketi, 2022'nin ilk dokuz ayında toplamda 74 milyar yuan kaybetti. Avustralyalı bir yatırım bankası olan Macquarie'ye göre, Çin'in en büyük on şehrinde metro trafiği yıllık yüzde 32 oranında azaldı. İnsanların dışarı çıkma isteklerinin bir göstergesi olan gişe gelirleri de yüzde 64 oranında düştü. Çin sinemalarının sadece yüzde 42'si 27 Kasım'da açıktı. En büyük sinemalardan bazıları ise tamamen kapandı.
Çin ve Amerika’da Kovid-19 testleri üreten en büyük 35 şirket, 2022'nin ilk yarısında yaklaşık 21 milyar dolar gelir elde ederek büyük bir gelir elde etti.
2023 kasvetli görünüyor
Bir Japon yatırım bankası olan Nomura tarafından derlenen bir endekse göre, Çin'in GSYİH'sının yaklaşık dörtte birini oluşturan şehirlerde şu anda kısıtlama uygulanıyor. Çin'in genç işsizlik oranı Temmuz ayında yüzde 19,9 ile rekor seviyeye ulaşmış durumda. 25 Kasım'a kadar olan haftada karayolu taşımacılığı hacmi bir önceki yıl seviyesinin yüzde 33 altında seyrediyor.
Kovid enfeksiyonlarının benzeri görülmemiş yüksek seviyelere çıkmasıyla birlikte, politika yapıcılar bir yandan da ekonomiyi canlandırmaya çalışıyor. Merkez bankası, borç verenlerin zorunlu karşılık oranlarında indirime gittiğini açıkladı. Teknokratlar, geçen yıl satışların düştüğü Çin emlak piyasasına yeni bir soluk ve güven vermeye çalıştı. Kasım ortasında duyurulan hafifletme önlemleri, zor durumdaki geliştiricilerin inşaata devam edebilmeleri için krediye erişim kazanmalarına yardımcı olmayı amaçladı. Duyarlılığın zamanla biraz iyileşmesi bekleniyor. Ancak devam eden kısıtlamalar ve ciddi tüketici güveni, potansiyel ev alıcılarının satın alma yapmasını muhtemelen durduracağa benziyor. Ve bir bütün olarak ekonominin 2023'teki beklentileri giderek daha kasvetli görünüyor.
Bir zamanlar Kovid'i dışarıda tutmak iyi bir plan gibi görünüyordu. Dünyanın geri kalanı 2021'de durdurulamaz görünen yeni varyantların yayılmasından muzdaripken, Çin büyük ölçüde normal hayata dönmüş gibi görünüyordu. Kovid bağlantılı ölümler, dünyanın geri kalanında yaşanan Kovid bağlantılı ölümlerin çok küçük bir kısmını oluşturuyor. Ancak diğer yerler 2022'de virüsle yaşamayı öğrenmiş olsa bile, Çin'in ülkenin ana iş merkezi olan Şangay'ın kapatılmasıyla başlayan Kovid politikası tamamen düzensiz ve baskıcı görünüyor. Vatandaşlar bitmek bilmeyen testlere tabi tutuluyor. İş yerleri ve yerleşim alanları uyarı yapılmadan kapatılıyor. Şehirler arasında seyahat, her yerel yönetimin kendi Kovid kısıtlamaları versiyonunu uygulamasıyla külfetli hale geliyor.
Yeniden açılma söylentileri haftalardır dönüyor ve Çin hisse senetleri çılgın bir seyir izliyor. Merkezi hükümet, 11 Kasım'da ikincil temaslıların karantinaya alınması gerekliliğinin kaldırılması ve gelen yolcuların karantinasının yedi günden beş güne düşürülmesi gibi çeşitli Kovid kısıtlamalarını gevşetmeyi amaçlayan 20 önlemlik bir liste yayınladı. Tedbirler borsalar tarafından Çin'in sıfır Kovid'i aşamalı olarak kaldırmayı planladığının bir işareti olarak kabul edildi. Ancak Çin, böyle bir sinyal gönderme niyetinde değildi. Bunun yerine gevşetme, muhtemelen politikayı daha uzun bir süre için daha katlanılabilir hale getirmeyi amaçlayan ince ayardan başka bir şey değildi. Ve o zaman bile, gevşemeler karmakarışık bir şekilde uygulandı. Birçok şehirde vaka sayıları arttıkça yerel yetkililer geniş ve keyfi tecrit uygulamalarına geri döndü.
Yakın zamanda normalleşme mümkün gözükmüyor
Pek çok cephede artan baskıyla Pekin'de liderler, sonunda hem virüsün hem de halkın sabrının kontrolünü kaybedecekleri fikriyle mücadele etmek zorunda kaldı. İleriye giden yol bulanık. Çok az analist, Çin'in yakında yeniden açılmaya hazırlandığına inanıyor. Bunun yerine pek çok kişi, hemen ileride bir kafa karışıklığı ve sancılı politika hataları dönemi görüyor. En azından önümüzdeki dört ay boyunca poltika yapıcıların sıfır Kovid'i savunurken aynı zamanda yöntemlerini iyileştirmeye çalışmaları bekleniyor. Merkezi hükümet yetkilileri bir çıkış stratejisi geliştiremezse bu durum 2023'ün büyük bir bölümünde devam edebilir.
ABD’li tüketiciler de etkilenecek
Bu koşullar altında, ekonominin görünümü ise iç karartıcı. İşletmelerin, yerleşim bölgelerinin ve hatta tüm bölgelerin kilitlenmesi muhtemelen devam edecek, ancak tüm şehrin kapatılması önlenebilir. Yerel yetkililer, yeni gevşetme önlemlerini onaylıyormuş gibi görünmek amacıyla, sokağa çıkma yasaklarını resmi olarak duyurmadan da bunu yapabilir. Bu sadece karışıklığa katkıda bulunacaktır. Havayollarının ve sinema şirketlerinin karşı karşıya olduğu mevcut sorunların birçoğu muhtemelen devam edecek ve tüketicilerle yüz yüze olan diğer işletmelere de yayılacaktır.
Çok uluslu şirketler kesintilerin devam etmesini bekleyebilir. Ve yeni bir telefon için alışveriş yapan Amerikalı tüketiciler de sıfır Kovid'in tadına varacaklar gibi gözüküyor. iPhone'ları monte eden bir Çin fabrikasının yakın zamanda kilitlenmesi, Apple için ciddi kesintilere neden oldu. Tayvanlı bir şirket olan Foxconn'a ait olan ve 200.000 kişiyi istihdam eden fabrika, Ekim ayında kısmen kapanmaya zorlayan bir salgından zarar gördü. Yiyecek kıt hale geldi. Çöpler birikti.
İşçi açığını gidermek için fabrikanın bulunduğu Henan eyaletindeki yetkililer, düşük seviyeli Komünist Parti görevlilerini üretim hatlarına personel almaya çağırırken, Foxconn daha fazla işçi almaya çalışıyor. Üretim ise muhtemelen yetersiz kalmaya devam edecek.
Vakalar hızla artabilir
Ayrıca, vakaların düzensizleşeceği ve yetkililerin sıfır Kovid'i terk etmek zorunda kaldığı daha düzensiz bir 2023 potansiyeli de bulunuyor. Pek çok Çin gözlemcisi, politikanın planlanmış veya zorunlu olarak sona erme olasılığı tarafından baştan çıkarılmış durumda. Bazıları, ülkenin mevcut sertleşmiş durumundan her zamanki gibi normal ticarete geçişini hayal ediyor. Bu pembe görünüm, son zamanlarda dünyanın en büyük halk sağlığı ayaklanmalarından biri haline gelebilecek şeyi açıklayamıyor: “Virüse neredeyse tamamen yeni olan bir popülasyonda vakalarda büyük bir canlanma.”
Bu dönem, ticari faaliyetlerde yaygın bir yavaşlama içerebilir. Hem esnaf hem de alışveriş yapanlar evde barınmayı tercih edebilir. Enfeksiyonlar üretime zarar verebilir ve fabrikalar geçici olarak çalışmayı durdurabilir. Yerel bölgeler arasındaki politika karmaşası ve tutarsızlıklar, tedarik zincirlerini haftalarca rahatsız edebilir. Son üç yılda ne pahasına olursa olsun Kovid vakalarından kaçınmak için eğitilen bazı yerel yetkililer, yayılmayı azaltmak için muhtemelen gizli tecritlere güveneceklerdir. Nomura'dan Ting Lu, bu aşamada sokağa çıkma kısıtlamalarının kapsadığı bölgelerin, üretimin bir veya iki çeyrekte düşmesiyle GSYİH'nın yüzde 40'ını oluşturabileceğini söylüyor.
Bir danışmanlık şirketi olan Capital Economics'teki analistler, Çin'in sıfır Kovid'i derhal sonlandırması halinde bile, olumlu ekonomik etkilerin muhtemelen 2024'e kadar hissedilemeyeceğini söylüyor. Ara dönem türbülans ve istikrarsızlık dönemi yaşanması bekleniyor. Büyümenin düşük olması ve yerel makamların Kovid kısıtlamalarını nasıl uyguladığına bağlı olarak protestoların da devam etmesi yüksek ihtimal olarak kabul ediliyor.
Çin'de Kovid-19: Vaka sayısında hafif gerileme
Jack Ma'nın Çin'den kaçtığı ortaya çıktı
Çin'de imalat PMI 7 ayın dibinde
Asya borsaları Çin verileri sonrası karıştı
Çin'de son durum: Protestolara polis müdahalesi!