Yazdır
FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
İngiltere’de ekonomik krize Truss yönetimi de çare olamıyor. Yüksek enflasyon ve değeri giderek düşen sterlinden dolayı zor durumda olan İngiliz halkının yanına şimdi endişeli yatırımcılar da ekleniyor. İngiltere Merkez Bankası ise buna bir son vermek istiyor.
Reuters’ın yayınladığı analize göre, İngiltere Merkez Bankası (BoE), geçtiğimiz hafta yeni İngiltere Başbakanı Liz Truss'ın vergi ve harcama planlarının tetiklediği mali piyasalardaki kaosu azaltmak için acil bir hamleyle Çarşamba günü yeniden tahvil alımına başvurdu.
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, devlet tahvili fiyatlarındaki düşüş ve hemen ardından gelen getirilerdeki artış, ülkenin emeklilik sektöründe hasara yol açma, konut piyasasına zarar verme ve daha geniş çaplı bir ekonomik durgunluk riskini artırma olasılığını yükseltti. İngiltere finans piyasalarında yaşanan bu karışıklığın ortaya çıkardığı bazı önemli sorular bulunuyor.
İngiltere neden başka bir finansal krizle karşı karşıya?
Yatırımcılar, Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng’in geçen Cuma günü daha fazla vergi indirimini ilettiği açıklamasından önce bile Truss tarafından vaat edilen vergi indirimleri ve enerji sübvansiyonlarının büyük maliyet oluşturacağından endişeliydi.
Yatırımcılar, Kwarteng'in daha güçlü ekonomik büyüme vaatlerine kulak vermek yerine, BoE’yi faiz oranlarını artırma planında daha da hızlanmaya zorladığını gördükleri vergi indirimlerinin neden olduğu daha yüksek enflasyon ihtimalinden korktular.
Sterlin; yakıt, gıda ve diğer ürünler için ithalata dayalı bir ekonomiye sahip olan ülkede, enflasyon baskısını artırarak değer kaybetti. BoE için daha da endişe verici şekilde, devlet tahvillerinin getirileri, özellikle uzun vadeli borçlar üzerine çıkarak, Britanya'nın emeklilik sektöründe sorunlara yol açma riskini de iyiden iyiye görünür kıldı.
BoE neden yeniden tahvil almaya başladı?
BoE, tahvil satın alarak tahvil piyasasında ‘işlevsizlik’ olarak gördüğü durumu tersine çevirmeye çalışıyor. Karara aşina olan bir kaynak, BoE’nin özellikle emeklilik fonlarının karşılaştığı sorunları çözmeye çalıştığını ifade ediyor.
Fonlar, uzun vadeli tahvil fiyatlarındaki ani düşüşlere karşı çok hassas durumda ve aşırı piyasa koşullarında, bir zorunlu satış kısır döngüsünün ve daha fazla fiyat düşüşünün yaşanması olası gözüküyor. BoE, tahviller için geçici olarak alıcı pozisyonuna geçip panik satışını önlemeyi amaçlıyor.
Ancak satın alma programı, BoE'nin 2020 Kovid-19 pandemisi sırasında, Brexit referandumundan sonra ya da 2008-2009 ekonomik krizinin ardından başlattığı programlardan çok farklı, çünkü bu kez BoE satın alma programını çok kısa vadeli olacak şekilde tasarlamış durumda.
Yatırımcılar, yeni hükümetin güvenlerini yeniden kazanmasının tek yolunun, Truss ve Kwarteng'in vergi indirim planını tersine çevirmeleri olduğunu söylüyor.
Truss ve Kwarteng şimdi ne yapabilir?
Truss, Muhafazakar Parti'nin lideri olma hedefiyle çıktığı yolda ‘ekonomik ortodoksi’yi yıkma sözü verdi ve Kwarteng'in geçen haftaki vergi indirimi duyuruları, kampanya sırasında verdiği sözlerin arkasında durduğunu hatta bahsi artırdığını gösteriyor. Truss, programında bir değişikliğe gitmeyeceğini yineliyor.
Piyasaların şok tepkisinden sonra bazı yatırımcılar, yeni hükümetin güvenlerini yeniden kazanmasının tek yolunun, Truss ve Kwarteng'in vergi indirim planını tersine çevirmeleri olduğunu söylüyor.
Bunun yerine Downing Street, Britanya ekonomisinin büyüme potansiyelini iyileştirmek için daha fazla reform duyurusu yapılacağını söylüyor. Bu reformlar arasında muhtemelen planlama ve düzenleme kurallarının gevşetilmesi, göçmenlik sisteminde değişiklikler ve eğitim ve altyapıya daha fazla yatırım yapılması gibi girişimler yer alıyor.
Tüm bunlar konut piyasası için ne anlama geliyor?
Mortgage kuruluşları, ev sahiplerine hangi ipotek oranlarını sunduklarını belirleyen sterlin fon piyasalarındaki vahşi dalgalanmalara ayak uydurmaya çalışıyor.
Bazıları, yeni müşterilere ipotek vermeyi geçici olarak durdururken bazıları ise yeni krediler için geri ödeme oranlarını, milyonlarca mevcut ev sahibinin ödemelerini uzatacak ve yeni ipotekleri diğer birçokları için karşılanamaz hale getirecek seviyelere yükseltiyor.
Yeni müşteriler için ipotek anlaşmaları artık yüzde 5-6 seviyelerinde gerçekleşiyor. Bu oranlar son beş yılda yaklaşık yüzde 2'lik normalden dik bir yükseliş anlamına geliyor ve bu da emlak piyasasında yakın zamanda gerçekleşecek bir çöküş endişesinin artmasına neden oluyor.
Peki ya sterlin?
BoE'nin açıklamasının ardından keskin bir düşüş yaşayan sterlin, Çarşamba günü ABD Doları karşısında bir miktar kazanç sağlasa da bu, Eylül ayının başından bu yana hala yaklaşık yüzde 6 oranında düştüğü gerçeğini örtemiyor. Bu düşüş, euro'da yaşanan düşüşün kabaca iki katına karşılık geliyor.
Bu, İngiltere'nin enflasyon oranının G-7 ekonomileri arasında en yüksek seyrettiği bir zamanda Avrupalı emsallerinden daha fazla para kaynaklı enflasyon baskısı ile karşı karşıya kalacağı anlamına geliyor. Yatırımcılar, BoE'nin Mayıs ayına kadar faiz oranlarını şu anki yüzde 2,25 seviyesinden çok daha yükseğe, neredeyse yüzde 6'ya çıkaracağına bahse giriyor.
Birçok ihracatçı, genellikle yurtdışından hammadde ve bileşen satın almak zorunda kaldıklarından, para birimindeki zayıflıktan çok fazla bir kazanç elde edemiyor. Daha zayıf bir sterlin belki Britanya'nın turizm endüstrisini canlandırabilir ancak aynı zamanda Britanyalıların yurt dışına seyahat etmesini de epey pahalı hale getirecektir.
İngiltere MB'nin tahvil alım miktarı belli oldu
IMF: İngiltere'deki son ekonomik gelişmeleri yakından izliyoruz
İngiltere Maliye Bakanı: Ortaya koyduğumuz büyüme planına güveniyorum
Eski BoE Başkanı: BoE enflasyonla mücadeleye zarar veriyor
BoE, yeniden uzun vadeli devlet tahvili satın alacak
BoE Baş Ekonomisti Huw Pill'den faiz artışı sinyali