Yazdır
Çin donanması, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin olası Tayvan ziyareti öncesi Tayvan Boğazı'nda ve Güney Çin Denizi'nde tatbikatlar yaptı.
Xinhua ajansının haberine göre, Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (PLA), dün Tayvan Adası'nın karşı kıyısındaki Fucien eyaletine bağlı Pingtan Adaları açığında "gerçek cephane kullanılan" tatbikat gerçekleştirdiğini bildirdi. Çin Deniz Güvenliği İdaresi, tatbikat nedeniyle dün saat 08.00 ile 21.00 arasında bölgeye gemi girişini yasakladı.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile ABD Başkanı Joe Biden arasında 28 Temmuz'da yapılan telefon görüşmesi ile aynı gün duyurulan tatbikat, Tayvan Adası'nın 125 kilometre açığında ve Pelosi'nin ziyaret etmesi beklenen Taipei kentine 185 kilometre mesafedeki bölgede icra edildi.
Öte yandan Çin devlet televizyonu CCTV, dün akşam saatlerinde yayımladığı haberinde, PLA donanmasına ait, "Tip 055" sınıfı, güdümlü füze taşıyan Yan'an muhribinin Güney Çin Denizi'nde gerçek cephaneyle atış yaptığı tatbikatın görüntülerini paylaştı.
Geminin kaptanı Li Cinvey, televizyona yaptığı açıklamada, "faaliyetin yeni harp donanımlarının pratik kullanımına odaklandığı" ve "müşterek komutayı geliştirmeyi ve yeni harp kapasitesinin oluşumunu hızlandırmayı amaçladığını" belirtti.
Bu arada PLA, Güney Çin Denizi yakınında da benzer tatbikatlar yapıyor. Çin Deniz Güvenliği İdaresi, önceki gün Guangdong eyaleti açığında başlayacak rutin tatbikat nedeniyle Güney Çin Denizi'nde Makau'nun 89 kilometre güneyine kadar olan bölgenin gemi trafiğine kapatılacağını bildirmişti. Vietnam'a komşu Tonkin Körfezi de topçu talimi nedeniyle salı ve çarşamba günleri kapatılacak.
ABD uçak gemisi ve Çin savaş gemileri
Pelosi'nin henüz doğrulanmayan ziyareti öncesinde ABD ve Çin ordularının Tayvan yakınlarındaki askeri hareketliliği artırdığı gözleniyor.
ABD donanmasının Pasifik'teki 7. filosuna bağlı görev yapan Ronald Reagan savaş gemisinin, hafta başında harp filosuyla Singapur'dan ayrılarak kuzeydoğu yönünde Güney Çin Denizi'ne doğru hareket ettiği bildirilmişti.
Güney Çin Denizi'nde egemenlik tartışmalarına konu olan Spartly Adaları'nın yakınlarında seyreden filonun varış hedefine ilişkin açıklama yapılmazken, söz konusu doğrultuda ilerlemesi halinde Tayvan'a ulaşacağı öngörülüyor.
ABD'nin Pasifik'teki askeri unsurlarının, liderlerin ve üst düzey yetkililerin ziyaretlerinde güvenliği sağlamak amacıyla yer değiştirmesi sık rastlanılan bir durum fakat bu, iki ülke ordularının bölgede sıcak temas riskini artırıyor.
"South China Sea Brief" adlı blokun yazarı, Vietnamlı deniz güvenliği uzmanı Duan Dang, Twitter hesabında, Çin'e ait bir "Tip 052D" destroyer ve bir "Tip 054A" fırkateynin, önceki gün ABD uçak gemisinin 27 kilometre ve 25 kilometre yakınında görüldüğüne dair deniz takip verilerini paylaşmıştı.
Savaş uçaklarının hareketliliği de artıyor
Bölgede iki ülkenin savaş ve keşif uçaklarının hareketlerinin arttığına dikkati çeken Duan, ABD uçak gemisinin Singapur'dan demir aldığı 26 Temmuz'da Çin'in Spartly Adaları'nda uçak pisti inşa ettiği Fiery Cross Resifi'ne bazı savaş uçaklarını konuşlandırdığını bildirmişti.
Duan, uçakların bir süre sonra kuzeye uçarak üslerine döndüğünü belirterek bunun, Çin ordusunun Pelosi'nin ziyareti halinde Güney Çin Denizi'nde gerginliği tırmandırabileceğine dair bir mesaj olduğunu yorumunu yapmıştı.
Associated Press (AP) haber ajansına konuşan Amerikalı yetkililer, henüz doğrulanmayan ziyaretin yapılması halinde, "ABD ordusunun Hint-Pasifik bölgesindeki güçlerinin ve harp vasıtalarının hareketini artıracağını", "Pelosi'nin Ada'ya ulaşabilmesi için savaş uçakları, gemiler, keşif araçları ve diğer askeri sistemleri kullanarak iç içe geçen koruma halkaları oluşturacağını" bildirmişti.
Amerikalı yetkililer, Çin'in, Pelosi'nin ziyaret kararı alması halinde, Tayvan çevresine uçak gemisi yollayarak uçuşa yasak bölge oluşturabileceğini, savaş uçaklarıyla Pelosi'nin Ada'ya inmesini engelleyebileceğini ihtimal dahilinde görüyor.
Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin, ziyaret ile ilgili kaygıları olduğu, uluslararası basındaki haberlere yansımıştı. Biden, Pelosi'nin ziyaretiyle ilgili, "Ordu, iyi bir fikir olduğunu düşünmüyor." ifadesini kullanmıştı.
Çin'de "askeri karşılık" söylemleri artıyor
Komünist Partinin yayın organı, milliyetçi çizgideki Global Times gazetesi, henüz doğrulanmayan ziyaretle ilgili yayımladığı, "ABD, Pelosi'nin Tayvan ziyaretinin yerleştirdiği mayını temizlemeli" başlıklı imzasız baş yazıda, Temsilciler Meclisi Başkanı'nın olası ziyaretinin, "Çin-ABD ilişkilerinin ve Tayvan Boğazı'ndaki durumun kesiştiği bölgeye döşenen bir mayın olduğunu" savundu.
ABD Başkanı Joe Biden'ın Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile 28 Temmuz'da yaptığı telefon görüşmesinde ülkesinin "tek Çin" politikasına bağlı olduğunu ve Tayvan'ın bağımsızlığını desteklemediğini belirttiğini hatırlatan gazete, "(Bunu söyledikten sonra) Washington'ın 3 numaralı yetkilisinin Tayvan'ı ziyaret etmesi nasıl bir tavırdır? Eğer gelip benim egemenliğime saldırırsan bunun bedelini sana ödetirim. Bu kimseyi tehdit etmek veya korkutmak değildir, Çin'in kendi temel çıkarlarını koruması ve savunmasıdır." ifadesine yer verdi.
Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (PLA), bu hassas dönemde, Pelosi'nin uçağını "dakik şekilde takip edeceğini" ifade eden gazete, "(Pelosi'nin uçağı) Eğer hava sahamıza doğru uçarsa, PLA savaş uçakları, onu takip edebilir, yolunu kesebilir, uyarıda ve müdahalede bulunabilir, inmeye veya dönmeye zorlayabilir." değerlendirmesinde bulundu.
"Ateşle oynayan kendini yakar"
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 28 Temmuz'da ABD Başkanı Biden ile yaptığı telefon görüşmesinde, Tayvan konusunda yabancı müdahalesinin kabul edilmeyeceğini belirterek, "Çin hükümeti ve halkının Tayvan konusundaki tavrı tutarlıdır; ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü korumak, 1,4 milyardan fazla Çinlinin ortak iradesidir. Halkın iradesi çiğnenemez. Ateşle oynayan kendini yakar." diye konuşmuştu.
Çin Savunma Bakanlığı, bu hafta içinde yaptığı açıklamada, Pelosi'nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde askeri karşılık verebileceği uyarısında bulunmuş ve "Pelosi Tayvan'ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak." ifadesini kullanmıştı.
Dışişleri Bakanlığı da olası ziyaretle ilgili, "Her tür olasılığa hazırlıklıyız. Eğer ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için güçlü ve kararlı tedbirler alacağız." değerlendirmesinde bulunmuştu.
"Savaşa hazırlanıyoruz!"
Pelosi'nin ziyareti öncesi Tayvan ve çevresinde askeri hareketliliğin arttığı gözleniyor. PLA donanması hafta sonunda Tayvan Adası'nın karşı kıyısındaki Fucien ve Güney Çin Denizi kıyısındaki Guangdong eyaletlerinde tatbikatlar düzenlerken, bölge gemi trafiğine kapatıldı.
Bu arada PLA'nın ülkenin kuzeyindeki 80. Ordu Grubu, sosyal paylaşım sitesi Weibo hesabında, "Savaşa hazırlanıyoruz!" mesajını paylaştı. Mesaj kısa sürede 1,5 milyondan fazla beğeni aldı.
Şandong eyaletinde konuşlu, Kuzey Cephe Komutanlığı'na bağlı ordu grubunun Tayvan çevresindeki harekatlarda sorumluluğu bulunmadığı halde paylaşımda bulunması, kamuoyunu etkilemeye yönelik bir çaba olarak yorumlandı.
"Uyarmadık demeyin!"
Çin Bilimler Akademisine bağlı düşünce kuruluşu Tayvan Çalışmaları Merkezi'nin Pelosi'nin olası ziyaretinin Çin-ABD ilişkilerine, Tayvan Boğazı'nın istikrarına etkilerinin tartışıldığı foruma katılan analistler de yorumlarında Çin ordusunun olası karşı tedbirlerine odaklandı.
Global Times gazetesinin de bağlı olduğu "Halkın Günlüğü" gazetesinin, 1962'de Çin'in Hindistan arasındaki sınır savaşı ve 1978'de Vietnam ile savaşı öncesinde kullandığı "Uyarmadık demeyin!" ifadesi forumda sıkça gündeme geldi.
Analistler ayrıca ABD'nin 1950-1953'te Kore Savaşı'nda olduğu gibi "Çin'in tepkisini yanlış hesapladığı" uyarısında bulundu.
Nisanda planlanan ziyaret iptal edilmişti
Pelosi'nin ilerleyen günlerde yapmayı öngördüğü Asya-Pasifik turunda Japonya, Güney Kore, Singapur ve Endonezya'nın olduğu bazı ülkeleri ziyaret edeceği, Tayvan'ın da programa dahil edilebileceği iddia ediliyor. Söz konusu ülkelerin hiçbiri henüz ziyaretleri doğrulamış değil.
82 yaşındaki Pelosi'nin nisanda Tayvan'a yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19'a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.
Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada'yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olacak. Daha önce, 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.
ABD ve Çin arasında gerilim: ABD savaş gemisi Tayvan Boğazı'ndan geçti
Blinken: ABD ve Çin Tayvan konusundaki anlaşmazlıkları akıllıca yönetmeli
"Çin, Tayvan'a saldırırsa küresel ticaret daha büyük darbe alır"