Yazdır
FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Bir yılı aşkın bir süredir konut piyasasındaki artan talep, ev fiyatlarındaki yükseliş ve canlanan emlak satışlarının ardından piyasa sakinleşme sinyalleri veriyor. CNN’den Anna Bahney’nin haberine göre, ABD’li dijital emlak komisyon şirketi Redfin’in Baş Ekonomist Yardımcısı Taylor Marr, “Konut piyasasının çöktüğünü söylemek yanlış olur ancak sürdürülemez bir yukarı gidiş sonrası yön aşağıya dönmüş gözüküyor” diyor.
Hesaplar değişiyor
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, ABD’de ipotek (mortgage) oranları bu yıl yüzde 2,5 puandan fazla arttı. Ev almayı düşünenler de ev finansmanında yaşanan yüksek maliyetler nedeniyle hesaplarını değiştiriyor. Bunların bir sonucu olarak da konut satışları son aylarda belirgin bir düşüş sergiliyor. Kuruluş amacı orta ve düşük gelirli vatandaşların ev sahibi olmasını sağlamak olan devlet destekli Fannie Mae’nin ev satın alma duyarlılığı üzerine yaptığı bir ankette, katılımcıların yüzde 79’unun ev satın almak için kötü bir zaman olduğu görüşüne sahip olması da piyasadaki durgunluğu kanıtlar nitelikte.
Marr, “Evlerini satmak isteyen birçok ev sahibi fiyatları kırarken, yeni bir ev sahibi olmak için yüklenecekleri ipotek oranı, mevcut orandan muhtemelen daha yüksek olacağı için, daha çok ev sahibi evlerinde kalmayı tercih edecek gibi gözüküyor” diyor. Konut piyasası tarihsel verilere göre hala çok güçlü olsa da yönün değiştiğini düşünmek için önemli göstergeler bulunuyor.
Satılık evlerin sayısı yükseliyor
ABD merkezli bir emlak listeleme sitesi olan Realtor.com Baş Ekonomisti Danielle Hale, konut talebinin arzı geride bırakmasıyla birlikte satılık ev sayısının, pandeminin de etkisiyle birlikte sürekli düştüğünü söyledi. Hale, “2019 yılında satılık ev sayısındaki düşüklükten bahsediyorduk ve sonrasında bu durum daha da kötüye gitti” şeklinde konuştu.
Fiyat artışı yavaşlasa da fiyatlar bir süre daha yüksek kalmaya devam edecek ve satıcılar istedikleri fiyatları almadan evlerini satmayacak.
Ancak Realtor.com’un verilerine göre Mayıs ayında satılık ev sayısı farklı bir yönde seyretmeye başladı. Mayıs ayının son haftasında ise aktif satılık ev ilanı sayısı geçen yıla göre yüzde 13 oranında arttı. Hale, ev sayısının artmış olmasının alıcılar için harika bir haber anlamına geldiği görüşünde. Bu durumun genel eğilimi değiştirdiğini söyleyen Hale, piyasanın dengeleneceğini ve ev fiyatlarındaki artışın da bu sayede yavaşlayacağını belirtiyor. Realtor.com verilerine göre, 2022 yılı Mayıs ayında, 2019 yılı Haziran ayından itibaren girilen en fazla yeni ilan sayısına ulaşıldı. Hale, ancak yine de ev fiyatlarının birbirine çok yakın seyrettiğini belirtiyor. Hale’e göre fiyat artışı yavaşlasa da fiyatlar bir süre daha yüksek kalmaya devam edecek ve satıcılar istedikleri fiyatları almadan evlerini satmayacak.
İndirim oranları artıyor
Konut piyasasındaki yön değişiminin bir diğer göstergesi de indirimli fiyatların sayısındaki artış. Bir süredir neredeyse açık artırma yöntemiyle satılan evler, ev sahiplerine istediklerinden fazlasını veriyordu. Ancak satın alma gücünün düşmesi ve alıcıların daha az rekabete girmesi nedeniyle satıcılar fiyat düşürmeye başladı.
Realtor.com verilerine göre 2021 yılının Mayıs ayında evlerin yüzde 6,2’sinde görülen indirimler, 2022 Mayıs ayında ise evlerin yüzde 10,5’inde görülmeye başladı. Bu durum bir tasfiye satışı anlamına gelmese de, piyasanın geçen yıla göre daha az rekabetçi olduğunu gösteriyor.
Satın alma gücünün düşmesi ve alıcıların daha az rekabete girmesi nedeniyle satıcılar fiyat düşürmeye başladı.
Emlak şirketlerinde işten çıkarmalar başlıyor
Konut piyasalarındaki faaliyetlerin azalması, emlak şirketlerini işten çıkarmalara yönlendiriyor. Son bir hafta içinde Redfin çalışanlarının yaklaşık yüzde 8’ini işten çıkardığını açıkladı. Redfin CEO’su Glenn Kelman, Mayıs ayında Redfin hizmetlerine yönelik talebin beklentilerin yüzde 17 altında gerçekleştiğini ifade etti. Bu durum Redfin’in gelirlerinde belirgin bir düşüş anlamına geldiğinden, işten çıkarmalar kaçınılmaz olarak gerçekleşti. Bu gelişmeler de konut piyasasındaki sıcaklığın yavaş yavaş sonlanmaya başladığını gösteriyor.
Ev kredisi başvuruları düşüyor
İpotek oranları yükseldikçe ev satın almak isteyenler daha az kredi başvurusu yapmaya başladı. Mortgage Bankacılar Birliği’ne (MBA - Mortgage Bankers Association) göre, 10 Haziran 2022’de sona eren haftada, ev kredisi başvurularında bir önceki yıla göre yüzde 16’lık bir düşüş gerçekleşti. MBA’nın ekonomik ve endüstriyel tahminlerden sorumlu Başkan Yardımcısı Joel Kan, satılık ev arzının düşük seyretmesi ve satın alma gücündeki düşüklüğe dair korkuların talebi soğuttuğunu ve ev kredisi oranlarının da yükselmesiyle kredi başvurularının geçen yılın da altına indiğini söylüyor. Pandemi sürecinde dibi gören faiz oranlarıyla piyasa büyük bir canlılık yaşamıştı. Ancak finansman faaliyetlerinin suyunu çekmesiyle kredi başvurularında geçen yıla kıyasla 2022’de yüzde 70’ten fazla bir düşüş yaşandı.
Daha az ev satılıyor
Fiyatlardaki yükseklik ve ev kredisi faiz oranlarının tırmanmaya devam etmesi, daha az insanın ev satın almasına yol açıyor. Redfin satın alma talebi endeksine göre, 12 Haziran 2022’de sona eren hafta boyunca, acentelerden gelen ev turları ve diğer ev satın alma hizmeti taleplerinde yıllık bazda yüzde 14’lük bir düşüş yaşanıyor. Düşüş dokuz haftadır sürüyor.
Bir Redfin acentesi olan James Cappello, ev satışlarındaki düşüklüğü kredi faiz oranlarındaki artışa bağlıyor. Alıcılardan gelen talebin Şubat ayına kadar çok yüksek seyrettiğini söyleyen Cappello, kısa sürede oranların yüzde 3’ten yüzde 6’ya çıkmasının pek çok insanın piyasadan kaçmasına neden olduğunu belirtiyor.
ABD'de ikinci el konut satışları dip yaptı
Çin'de konut fiyatlarında düşüş
Yeni nesil, konut sahibi olmakta zorlanıyor