Yazdır
Tüm dünyayı etkisi altına alan korona virüs pandemisi, tatil alışkanlarını ve tercihlerini büyük ölçüde değiştirdi. Geçtiğimiz yıllarda birçok kişi yılın daha başında tatil beldelerindeki otellere rezervasyonlarını yaptırırken, artık kalabalık ortamlardan uzak ve doğayla iç içe olunacak tatiller tercih edilmeye başlandı.
Habertürk'ten Cem Ali Çinkılıç'ın haberine göre, pandemiyle birlikte değişen alışkanlıkların en başında klasik otel tatili anlayışı dışında alternatif seçenekler ön plana çıkmaya başladı. Bu süreçte en fazla ilgi gören seçenekler arasında ise tekne kiralayarak mavi sularda tatil yapmak ön plana çıkıyor.
Kalabalık ortamdan uzak durmak isteyenler, bütçelerine göre tekne kiralamaya başlarken, başta Marmaris, Göcek, Datça, Bodrum, Fethiye koyları olmak üzere alternatif tatil isteyenlere günlük, haftalık ve aylık kiralama seçenekleri sunuluyor.
Tekne turizmindeki gelişmelere yönelik açıklamalarda bulunan Tüm Yat İşletmecileri, Yatırımcıları, Broker ve Acenteleri Derneği (TYBA) Yönetim Kurulu Başkanı Güneş Aysun, pandemi öncesinde Türkiye'deki tekne turizminde yabancı ağırlığının olduğuna değindi.
Pandemiden önce özellikle Avrupalılar, Orta Doğulular, Rusça konuşan ülkeler pazarı ve ABD'den Türk denizlerindeki teknelere yoğun talep olduğunu anlatan Aysun, "Özellikle Avrupalılar, Orta Doğulular, Rusça konuşan ülkeler pazarı ve ABD'den de gelenler vardı. Pandeminin başlamasıyla seyahat yasaklarından dolayı pek çok yabancı gelemedi, iptaller ve ertelemeler oldu. Bu olumsuz gelişmeye karşılık daha önce tekneyle fazla çıkmamış yerli turistin ilgisi arttı. İnsanlar daha sağlıklı ve izole bir ortam olduğunu düşündüler. Bu da pandeminin sektöre artısı oldu. Yabancıların gelmemesinden doğan bir kapasite kaybı vardı, yerli turistin tekne turizmine ilgisi kayıpların giderilmesinde büyük etken oldu" bilgilerini paylaştı.
'KUR ARTIŞI YERLİ TURİSTİ NEGATİF ETKİLEYECEK'
Geçen sezon yerli turistin bundan döviz kurundaki artıştan çok etkilenmediğini de vurgulayan TYBA Yönetim Kurulu Başkanı Güneş Aysun, "2022'de en son artışlarla yerli turist kurdan etkilendi ve etkilenmeye devam ediyor. Geçen sene ödedikleri rakamlara göre daha fazla bir artış söz konusu. Döviz kuru tekne işinde de büyük önem taşıyor. Tekneci açısından bakarsanız maliyetler çok arttı. Özellikle yakıt fiyatları, kumanya maliyeti gibi. Diğer turizm işletmeleri gibi tekneler de bunu yansıtmak zorunda kaldı. Fiyatların artışından dolayı bu sezon yerli turiste negatif bir etkisi olacağını düşünüyorum" dedi.
Güneş Aysun, Rusya-Ukrayna savaşından dolayı özellikle Ukrayna pazarının çok etkilendiğini de bildirdi.
Rus ve Ukraynalı turistlerin özellikle sezon öncesi ve sezon sonu yelkenli tekne kiralama yaptıklarını anlatan Aysun, "Sektörün bu kısmında çok büyük iptaller var, özellikle de Ukrayna pazarında. Bu savaş durumu Avrupalıları ve ABD'lileri de negatif olarak etkiledi" dedi.
Tekne turizminde fiyatların değişiklik gösterdiğini de açıklayan Aysun, "15 metreden 50 metreye kadar tekneler var. Çok ekonomik olduğu gibi çok lüks tekneler de bulmak mümkün. Günlüğü 300-400 Euro'ya da, 10 bin Euro'ya da tekne tutulabilir. Teknede ortalama bir fiyat söylemek çok doğru değil çok farklı olanaklar var. Geçen sezon turların çoğu 2020'den 2021'e ertelenenlerdi. Yerli turistin talebi de vardı. Özellikle İngilizler yasaklardan dolayı gelemedi" bilgilerini paylaştı.
Pandemi sonrasında yat turizmine yönelik çok ciddi bir ilgi artışı olduğunu belirten yerli girişim viravira.co’nun Kurucu Ortağı ve CEO’su Baran Yıldırım da, pandemiden sonra tatilcilerin kalabalıklardan uzak ve izole bir tatil alternatifi olan yat turizmine yöneldiklerini belirtti.
Yıldırım, "2020 ve 2021 yıllarında, tekneye ulaşana kadar yapılmak durumunda kalınan seyahate ilişkin endişeler, yasak ve kısıtlamalar yurtdışı talebin ciddi oranda gerilemesine neden olmuştu. Bununla birlikte, neredeyse iki katına çıkan yurtiçi talep ise, yurtdışı kaynaklı zayıflığı telafi etmişti. Örneğin, geçtiğimiz sezon bayram haftası doluluk oranları yüzde 100’e yakın seviyelerde seyrettiği için müsait tekne bulmak neredeyse imkansızdı. Bayram sonrasındaki dönemlerde ise teknelerin genel doluluk oranları yüzde 90 seviyelerinde seyretti" dedi.
Bu sezon tekne talebinin normalleştiğini kaydeden Yıldırım, "Pandeminin etkilerinin azalmasıyla, 2022 yılı itibarıyla, yurtdışı talebin artış göstererek normal seyrine döndüğünü gözlemliyoruz. Yurtiçi talepte ise yaşanan büyük artış sonrasında bir dengelenme var. Bu sezona baktığımızda seyahat yasaklarının kalkması ve pandeminin etkilerinin azalmasıyla yabancı turistlerin tekne tatiline yoğun ilgisinin geri döndüğünü görüyoruz. Bunun yanında, yurtiçi talepte bir dengelenme olmakla birlikte, güçlü görünümünü koruduğunu söyleyebiliriz" ifadelerini kullandı.
'ERKEN REZERVASYON SATIŞLARI YÜZDE 72 ARTTI'
2022 sezonun oldukça hareketli başladığını da söyleyen viravira.co’nun Kurucu Ortağı ve CEO’su Yıldırım, "Geçtiğimiz yıla oranla erken rezervasyon dönemindeki satışlarda yüzde 43, satış tutarımızda ise yüzde 72 oranında artış sağladık. Yat turizmi sektörünün 2022 yılında yaklaşık olarak reel bazda yüzde 10 oranında büyüme göstereceğini öngörüyoruz. Bu yıl Avrupa başta olmak üzere yurtdışı taleplerde ciddi bir toparlanma var. Yurtiçi pazarın da canlı görünümünü korumaya devam edeceğini ve talep anlamında oldukça iyi bir sezon geçireceğimizi düşünüyoruz" diye konuştu.
Tekne tipi ve kişi sayısına göre kiralama fiyatlarının değişiklik gösterdiğini de belirten Baran Yıldırım, "Yelkenli tekneler genellikle diğer tekne tiplerine oranla daha uygun fiyatlı olduğundan sıkça tercih ediliyor. Ortalama fiyatlara baktığımızda, kişi başı haftalık 3 bin TL’den başlayan fiyatlarla 8 kişilik yelkenli tekne kiralanabiliyor. Gulet tipi teknelerde kişi başı haftalık 4 bin TL, katamaran tipi teknelerde kişi başı haftalık 5 bin 500 TL, motoryat tipi teknelerde ise kişi başı haftalık 6 bin 500 TL’den başlayan fiyatlarla tatil yapmak mümkün. Gulet tipi teknelerde kaptan, mürettebat ve yakıt fiyata dahilken yelkenli ve katamaran tipi teknelerde ekstra olarak sunuluyor. Örneğin kaptan ücreti günlük ortalama 150 Euro bandında fiyatlandırılıyor. Motoryatlarda ise kaptan ve mürettebat fiyata dahil; yakıt ise ekstra olarak ücretlendiriliyor" bilgilerini paylaştı.
Tekne turizmindeki son gelişmeler hakkında, Türk denizciliğinin iki önemli merkezi Göcek ve Marmaris'te faaliyet gösteren firmalardan da bilgi aldık.
Göcek merkezli tekne kiralama şirketi Irmak Yachting'in sahibi Ebru Irmak, 2022 sezonu için tekne turizmine ilginin yüksek olduğunu belirterek, "İlgi çok daha iyiydi ama Rusya-Ukrayna savaşı rezervasyonları çok etkiledi. Ama savaşa rağmen doluluk seviyemiz yüzde 60'larda. Eylül ve Ekim ayları özellikle dolu" dedi.
Pandemiden sonra kiralık tekne talebinde artış yaşandığına dikkat çeken Irmak, "Eskiden yabancı turist daha fazla iken pandemiden sonra yerli turist sayısında patlama meydana geldi. Deniz turizmine yerli turistin ilgisi gittikçe artıyor. Tekne alımları da arttı. Şu an bir tekne almak isterseniz yoğunluktan en erken 2024 yılında gelebilir. Her tarafımız denizlerle çevrili olmasına rağmen marina sayısı ve tekne sayısı hala çok az" diye konuştu.
Kur artışına rağmen yerli turistin pandemiden sonra tekne turizmine ilgisinin düşmediğini belirten Ebru Irmak, "Her şeyde fiyatlar neredeyse 2 katına çıktı ama kur artışından dolayı gelemiyoruz diye rezervasyon iptalleri olmadı. Marina fiyatlarına Euro üstünden yüzde 20 zam yapıldı bu yıl ona rağmen marinalarda yer yok. Marinadan teknenizi çıkardığınız anda yer bulamıyorsunuz" dedi.
Irmak, 2022 sezonunda yerli ve yabancı turist sayısının yarı yarıya olmasını beklediklerini kaydederek, "Rusya-Ukrayna savaşından dolayı o bölgelerden pek gelen olmayacaktır. Bu sezon, geçen yıl gelemeyen Alman ve İngiliz turistler çoğunlukta olacak" değerlendirmesinde bulundu.
Marmaris'te faaliyet gösteren SK-Yachting'in Yönetici Ortağı Metin Çakır ise,yaptığı açıklamada, Rusya-Ukrayna savaşı yüzünden rezervasyonların ertelendiğini bildirdi.
Çakır, "Bizim kışın rezervasyonlarımız bu yıl için doluydu, fakat Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte rezervasyonların yüzde 60'ı 2023'e aktardık. Yerli turist genelde son dakika geliyor, çok fazla rezervasyon yapmıyor" dedi.
'PARALARI İADE ETTİK'
Pandemiden sonra yerli turistin tekne turizmine yönelik ilgisinin arttığını da kaydeden Çakır, "Yerli turistte yüzde 50 artış görüyoruz. Eskiden müşterilerimizin yüzde 40'ı Alman, yüzde 20 Avustralyalı ve Yeni Zelandalıydı. Geri kalanı ise diğer ülkelerden geliyordu. Son 10 yılda bu tablo çok değişti ve yüzde 40'ı Rusya, yüzde 20'si Ukrayna ve gerisi diğer ülkeler ile yerlilerden oluşur hale geldi. Fakat, Rusya-Ukrayna savaşı başlayınca uçak bileti fiyatlarının yükselmesiyle rezervasyonlarını iptal etmek isteyenler arttı. Ukrayna vatandaşlarının paralarını iade ettik, ama Rus turistlerin gelmemesi için bir neden olmadığından 2023'e erteledik" dedi.
Metin Çakır, bu sezon Alman turist beklentisi olduğunu aktararak, "Almanya'dan yapılan rezervasyon sayılarında atış var. Alman turist ve yerli turistle boşluğu doldurmaya çalışacağız. Normalde tekneler 18 hafta kiralama yapar ama, bu sene 15 haftalara düşeceğimizi düşünüyorum" görüşünü paylaştı.
Rusya Rum kesiminin turizm gelirinde 500 milyon euroluk kayıp yaşanabilir
Turizmcilerde 'savaş' endişesi
Turizm sektöründe endişeli bekleyiş
Bu savaş Türk turizmini ne kadar etkiler? Yanıt Bakan'dan geldi