Yazdır
FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
ABD Merkez Bankası (FED) son dönemde gerçekleri gözden kaçırdı. ABD’de enflasyon şimdi %6’nın üzerinde ve bu seviye yaklaşık 40 yıldır görülmedi. Aynı zamanda enflasyon FED yetkililerinin projeksiyonlarından çok daha kalıcı görünüyor. Peki FED’in para politikaları neden yükselen enflasyonun gerisinde kalıyor? FED’in para politikalarındaki üç hata aşırı seviyelerde genişleyici para politikalarıyla sonuçlandı. Birincisi talep şoklarına yeterince odaklanılmadı.
Financial Times’ın haberine göre FED enflasyondaki yükselişin kısa ömürlü olduğu görüşüyle, korona virüs nedeniyle ekonomide oluşan olumsuz tedarik şoklarını görmezden geldi. Negatif tedarik şokları enflasyondaki yükselişin nedenlerinden biri olsa da FED, oldukça güçlü pozitif talep şoklarına yeterli ilgiyi göstermedi. Pandemi döneminde harcama yapamayan hane halklarının bastırılmış talebi ve ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin eşi benzeri görülmemiş teşvik ödenekleri, ürün ve hizmetlere yönelik yüksek taleple sonuçlandı.
Elbette enflasyon, zaman içerisinde ortadan kaybolacak tedarik darboğazlarının sonucunda yükseldiğinde, geçici oluyor. Ancak güçlü pozitif talep şokları kalıcı enflasyona yol açıyor ve ABD’de şimdi bu durumun etkileri hissediliyor. İkinci hata ise FED’in Phillips eğrisine yaklaşımı. Bu teoriye göre işsizlik ve enflasyon arasında ters orantı var. Yetkililer ekonominin tam istihdam seviyesine ulaştığı ya da işsizliğin “doğal oranının” altında bulunduğu için Phillips eğrisinin sona erdiğini öne sürdü.
Bu durum ise yüksek istihdam oranlarının artık enflasyondaki yükselişin önemli nedenlerinden biri olmadığı anlamına geldi. Bundan birkaç yıl önce ABD Para Politikaları Forumu’nda yapılan bir sunumda Phillips eğrisinin sonunun gelmediği ancak kış uykusunda olduğu söylendi. İşsizlik ve enflasyon arasındaki zayıf bağlantı, FED’in enflasyondaki yükselişlere yönelik engelleyici hamlelerine bağlı. Ancak FED artık bu politikayı uygulamıyor. Bunun yerine para politikalarını genişleyici tutarak, tam istihdam seviyesinin yakalanması bekleniyor. Federal Açık Piyasa Komitesi tarafından hazırlanan ekonomik projeksiyonlara göre, bu durum yaklaşık %3,5 oranında doğal işsizlik oranına ulaşıldığında gerçekleşecek. Ne yazık ki geçtiğimiz yıllarda yapılan ekonomik araştırmalar, bu rakamın oldukça zor hesaplanır olduğunu ortaya koydu.
Bunun yanı sıra istihdam piyasasındaki açık pozisyonların fazlalığı ve yükselen maaşlar gibi göstergeler, tam istihdam seviyesine ulaşıldığını gösteriyor.
Bu nedenle de işsizliğin doğal oranı %3,5’lik hedef seviyenin üzerinde. Bu rakamın düşük hesaplanması, geçmişte de enflasyona yönelik politika hatalarının yapılmasına neden oldu. finansgundem.com'un derlediği bilgilere göre 1960’ların sonunda ve 1970’lerde görülen enflasyon dönemi klasik örneklerden bir tanesi. Bu dönemde FED doğal işsizlik oranının yaklaşık %4 olduğunu varsaymış, daha sonra bu rakamın çok daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştı.
Üçüncü hata ise FED’in yeni “ortalama” enflasyon hedefinin başarısız bir şekilde uygulanıyor olması. FED’in ortalama enflasyon hedefine geçişi, birçok ekonomistin desteğini aldı. Buna göre FED yaklaşık 5 yıl içerisinde ortalama %2’lik bir enflasyon seviyesini sağlayacaktı. Ancak FED bu ortalamanın sağlanacağı sürecin ne kadar süreceğini açıklamadı. Bu da %2’lik enflasyon hedefinin geçerliliğini düşürdü.
Uzun vadede bu hedef, enflasyonun uzun süre %2’nin üzerinde kalabileceği anlamına geliyor.
FED’in bu konuda bilgi vermek istemiyor olması da FED’in enflasyonu %2 seviyelerinde tutabileceğine yönelik inancı ortadan kaldırdı. Enflasyon beklentileri şimdi FED’in açıklamalarından bağımsız gerçekleşiyor ve kalıcı yüksek enflasyon ihtimali giderek yükseliyor. Korona virüs nedeniyle oluşan tedarik darboğazları zaman içerisinde ortadan kalkacak olsa da, enflasyon FED’in hedefinin üzerinde seyretmeye devam edecek. FED politika hatalarını düzeltmediği takdirde, enflasyon kalıcı olmakla kalmayacak, uzun vadede enflasyonla mücadele amacıyla faiz oranlarında da beklenenin oldukça üzerinde artışlar görülecek.
Küresel borsaları için kritik hafta
Altın ithalatı 6 yılın en düşük seviyesinde
Wall Street bankaları rekor kıracak