Yazdır
FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Temerrüde düşmek insanların evine veya arabasına mal olmuyorsa her insan dünyanın en kötü borçlusu haline gelebilir. Bu nedenle kredi kartları ciddi miktarda faiz oranı ve son ödeme sonrası faizle borçlarını ödeyemeyen kullanıcılarını cezalandırır. Bu aynı zamanda kartların ve diğer teminatsız tüketici borçlarının piyasalardaki krizler sırasında bankaların en büyük zarar kalemi olmasına neden olur. Merkez bankalarının stres testlerinde de tüketici ödemeleri en büyük zaiyatın verildiği yer olarak varsayılır.
Tüm bu nedenlerden dolayı fintek dünyasının en popüler alanı olan ‘Şimdi Al Sonra Öde’ uygulamalarının ödemeleri bir ay sonra başlatan, faiz almadan ve genellikle gecikme faizi de almadan ödeme işlemlerinin yapılmasına izin vermesi Bloomberg International yazarı Paul J. Davies’e göre oldukça gizemli bir durum.
Yatırımcılarsa İsveçli fintek firması Klarna ve Avusturalya’daki muadili Afterpay için muazzam miktarlarda paralar dökmeye devam ediyor ve şirketlerin değerlemelerini uçuruyor. Goldman Sachs ve Paypal bu ay ayrı ayrı yaptıkları 2 milyar dolarlık satın alımlarıyla bu yarışın içerisine girdi.
Davies’e göre bu yeni teknoloji odaklı firmaların gerçek kredi risklerini değerlendirmek için çok erken. Ancak Davies zor zamanlarda kötü kredilerin sert bir darbe vuracağından endişe etmek için yeterince veri bulunduğunu söylüyor.
Finansgundem.com'un derlediği bilgilere göre, Klarna ve Afterpay gibi uygulamalar moda ve kişisel bakım ürünleri için genellikle çok kısa vadeli faizsiz krediler sunuyor. Bu kredilerden faiz alınmamasının nedeni satış yapan şirketlerin ödeme süreçlerini tamamlamak için belli bir yüzdede fintek şirketlerine ödeme yapması. Perakende şirketleri bu ödemeleri yapmayı kabul ediyor zira bu uygulamalar müşteri çekmenin yanı sıra harcama yapılmasını da tetikliyor.
Uygulamaların kullanımı özellikle de pandemi döneminde oldukça arttı. Avrupa’da geçen yıl şimdi al sonra öde uygulamalarının kullanımı %100 artarken Klarna’nın ABD’deki kullanım hacmi de yılın ilk yarısında %300 yükseldi.
Yüksek hacimli kullanımla birlikte yatırımcılar da uygulamalara akın etmeye başladı. Morgan Stanley verilerine göre Avrupa’da Şimdi Al Sonra Öde firmaları sadece bu yıl 2 milyar dolar risk sermayesi ve özel sermaye yatırımı aldı.
Tüm bu göstergeler şirketlerin hisse fiyatlarını da aşırı değerli bir hale getirdi. Davies’e göre yüksek fiyat kazanç oranları büyük kredi kayıpları riskleri nedeniyle oldukça belirsiz bir durumun oluşmasına yol açıyor.
Köklü finans şirketleri de bu yeni fintek akımına bağlanmış durumda. Paypal Japon Şimdi Al Sonra Öde şirketi Paidy’i 2,7 milyar dolarlık anlaşma ile satın aldı. Geçtiğimiz hafta Goldman Sachs da 2,2 milyar dolara ev geliştirme kredileri sağlayan fintek ödeme şirketi GreenSky’ı satın aldığını açıkladı. Davies diğer fintek uygulamalarına göre GreenSky’ın daha güvenli bir strateji izlediğini de sözlerine ekledi.
Çoğu Şimdi Al Sonra Öde uygulaması kredi kartı gibi görünmesine karşın birkaç yüz dolarlık daha düşük ve daha kısa vadeli krediler verirler. Ancak Davies’e göre asıl sorun şirketlerin kredi risklerinin farkında olup olmadığı.
Klarna ve muadili şirketler bu riskleri bildiklerini belirtiyor. Klarna’nın açıklamasına göre müşteriler uygun davranışlarına göre kredi alım miktarı artıyor ya da azalıyor. Müşteriler ödemenin vadesi geldiğinde, genellikle sadece 30 gün sonra veya birkaç ay içerisinde taksitler halinde geri ödemek zorundalar. Afterpay, yeni müşterilerinin temiz bir sicile sahip olana kadar herhangi bir satın alma işleminin dörtte birini peşin ödemesini talep ediyor. Ödenmesi gereken zamanda geri ödeme yapılmazsa, müşteri uygulamayı kullanmaktan vazgeçmiş oluyor, bu da yatırımcılar için daha az risk anlamına geliyor.
Öte yandan, kredi kartları ise müşterilerine anında ortalama 2.500 dolarlık limit veriyor ki bu miktar olağanüstü harcamalar yapılmasına yol açabiliyor. Müşteriler limitlerine ulaşana kadar harcamalarına devam edebiliyor ve banka borcun sadece gecikme faizini kadarlık kısmını talep edebiliyor.
Ancak bankalar kredi kartı vermeden önce kapsamlı bir kredi kontrolü de sağlıyor. Morgan Stanley analistlerine göre Şimdi Al Sonra Öde firmaları genellikle bu tür bir kredi kontrolü yapmıyor, bu da söz konusu şirketleri daha riskli hale getiriyor.
Davies’e göre bu şirketler için en büyük risk söz konusu küçük çaplı kredilerin büyük bir kısmının aynı anda kötüye gitmesi. Zira söz konusu platformları kullananların yarısı 45 yaşın altında. Klarna’nın ortalama kullanıcı yaşı 33. Faizsiz ve gecikme faizi olmayan ödemeler özellikle de zor durumdaki borçlular için genellikle geçiştirilen ödemeler olabilme ihtimalini taşıyor. Davies bu noktada temerrütlerin olağanüstü bir hızla arttığı 2008’deki mortgage krizini hatırlatıyor.
Finans yazarı bir sonraki ekonomik durgunluğun gelmesiyle birlikte ve salgın sırasındaki gibi mali bir destek alamaması halinde faturayı asıl sonradan ödeyen kişilerin yatırımcılar olabileceğini söyledi.
‘Şimdi al sonra öde’nin altın çağı
Goldman Sachs'tan 2,2 milyar dolarlık fintek yatırımı
Şimdi al sonra öde trendi yükseliyor