Yazdır
FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Kripto para platformu Ethereum büyük değişikliklere hazırlanıyor. Bu değişikliklerin en önemlisi de şüphesiz dünyanın en çok kullanılan blockchain ağındaki işlemleri izleyen ve doğrulayan ‘madencilerin’ sistemden çıkarılması olacak.
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, kripto para ağının merkezinde yer alan madenciler aynı zamanda da sistem için gerekli eforun sarf edildiğini kanıtlayan bir gösterge niteliği taşıyor. Bitcoin öncülüğüyle tanıştırılan ‘madencilik’ konsepti Ethereum tarafından da benimsenmiş ve çevresel etkileri nedeniyle de sürekli artan eleştirilere maruz kalmıştı. Zira Bitcoin madencileri bazı küçük ülkelerin kullandığından daha fazla enerji kullanır hale geldiler.
Bloomberg International’ın haberine göre, Ethereum’un Bitcoin’e göre daha yeşil ve daha hızlı olduğunu savunan Ethereum destekçileri şimdilerde 2022’nin başlarından itibaren aşamalı olarak yapılacak değişikliklerin Ethereum’u öne çıkaracak bir diğer sebep olacağını düşünüyor. Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre madencilik faaliyetleri yerine uygulanacak hisse kanıtı (proof of stake) sistemi Ethereum’un enerji kullanımını %99,9 oranında azaltacak.
Bitcoin ve Ethereum işlemleri nasıl izlenir?
Kripto para birimleri, defter tutma işlevini yerine getiren blockchain adı verilen bir teknoloji türü olmadan çalışmaz. Kalem ve kağıtla gerçekleştirilen defter kayıtlarından farklı olan şey, defterin dünyanın her yerinde bilgisayarlarda paylaşılması ve bir hükümet veya banka gibi merkezi bir otorite tarafından değil, katılmak isteyen herkes tarafından işletilmeleridir.
Söz konusu blockchain sisteminin yaratıcısı olan ve gerçek kimliği hala gizemini taşıyan Satoshi Nakamoto aynı zamanda Bitcoin’in de mucidi. Nakamoto'nun başardığı şeyse, daha önceki dijital nakit projelerini rahatsız eden çifte harcama sorununu çözmekti: Blockchain ağındaki her bir işlem kaydedildiğinden, zaten harcanmış bir Bitcoin'i yeniden kullanmaya çalışan birisi kolayca yakalanır hale geldi.
Kripto paraların çalışma kanıtı (proof of concept) nedir?
Nakamoto'nun 2008’deki Bitcoin teknik incelemesinden önce sistemlerinin çalışma kanıtı mevcuttu ancak konsept daha önce hiç geniş çaplı olarak kullanılmamıştı. Günümüzde Bitcoin ve Ethereum'da işlemler, her birkaç dakikada bir doğrulanan ve herkese açık bir "zincirle" yayınlanan "bloklar" olarak (blockchain) gruplandırılıyor.
En son bloğu yayımlamak için gerekli çalışma kanıtı bilgisayarları belirli bir girişi gerekli bir çıktıya değiştirmek için milyonlarca deneme yanılma hesaplaması gerçekleştiren ‘madenciler’ tarafından gerçekleştiriliyor. Gerekli çıktıyı üretmeyi başaran ilk madenci, çalışıp çalışmadığını kontrol eden ağ ile paylaşır ve ile bu çaba ücretsiz kripto para ile ödüllendirilir.
Söz konusu sistem ayrıca coinlere de bir değer katılmasını sağlıyor. Zira coinlerin bir değeri olmaması halinde kimse madencilik için elektrik, bilgisayar donanımı ve diğer giderler üzerine yatırımda bulunmaz.
Blockchain’in neden olduğu sorunlar nelerdir?
Bitcoin’in çok az bilindiği ve değerinin kuruşlarla ölçüldüğü dönemlerde, madencilik faaliyetleri de ucuzdu. Ancak kripto paraların değeri yükseldikçe, madenciler bir bloğu doğrulayan ve yeni kripto para kazanan ilk kişi olma arayışında kaynak yatırımlarını artırarak, bir tür silahlanma yarışı başlattı.
Bu silahlanma yarışının sonucunda sistemin elektrik kullanımı aşırı derecede büyüdü. Cambridge Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, Bitcoin ağının yıllık elektrik giderinin Şili ve Bangladeş gibi ülkelerinkinden daha fazla olduğunu söylüyor. Bu durum, kripto para birimlerini destekleyen Elon Musk gibi çevreye duyarlı yatırımcıların Bitcoin ve Ethereum'dan ve çalışma kanıtı kullanan herhangi bir coin’den kaçınma çağrılarına yol açtı.
Söz konusu durum aynı zamanda muazzam büyüklükte merkezileşmiş kripto para madenlerinin oluşmasına yol açtı. Bu da kripto paraları oluşturan fikre karşıt bir görüşün oluşmasına yol açıyor. Zira teoride madencilik gücünün çoğunluğu kontrol eden bir parti tarafından blockchain yeniden yazılabilir.
Hisse kanıtı (proof of stake) nedir?
Hisse kanıtının konseptinin arkasındaki fikir, bir grup insana işlemleri kontrol etme ve çapraz kontrol sağlama konusunda işbirliği yapmak için havuç ve sopa ilişkisinde teşvikleri verilmesi olarak özetlenebilir. Bu sayede blockchain daha basit bir şekilde güvence altına alınabiliyor. Çalışma prensibi ise şöyle:
32 Ether koyan herkes katılımcı olabilir. Bu havuzdaki kişiler, hareketlerin sıralanması ve sonuçta elde edilen bloğun ağa önerilmesi için gerekli bir rol olan toplu işlemin "doğrulayıcısı" olmak üzere rastgele seçilir. Doğrulayıcılar, bu yeni blok zinciri parçasını havuzun "onaylayıcısı" olarak seçilen bir grup üyesiyle paylaşır. Herhangi bir blok prosedürü için en az 128 doğrulayıcı gereklidir. Onaylayıcılar doğrulayıcının çalışmalarını gözden geçirir ve kabul veya reddeder. Kabul edilirse, hem doğrulayıcılara hem de onaylayıcılara ücretsiz Ether verilir.
Sistemin avantajları nelerdir?
Hisse kanıtı konseptine geçmenin Ethereum'un 45.000 gigawatt saat olarak tahmin edilen enerji kullanımını %99,9 azaltacağı düşünülüyor. Bulut bilişime bağlı diğer girişimler gibi, karbon ayak izi de yalnızca sunucularınınkine ait olacaktır. Bu durumun dünya çapında internet hızını da artırması bekleniyor.
Söz konusu plan çok çeşitli finansal ve ticari işlemler için bir platform olma hedeflerine sahip Ethereum için oldukça önemli. Şu anda Ethereum saniyede yaklaşık 30 işlem hızına ulaşabiliyor. Ethereum’un mucidi Vitalik Buterin bunun saniyede 100 bin’e kadar ulaşabileceğini düşünüyor.
Dezavantajları nelerdir?
Bir hisse kanıtı sisteminde, bir grubun sürecin kontrolünü ele geçirmek için bir çalışma kanıtı sisteminden daha zor olurdu, ancak yine de mümkün olurdu. Bir kişi veya grup ne kadar çok Ether hissesine sahip olursa, doğrulayıcı veya onaylayıcı olarak seçilme şansı da o kadar artar.
Ağ için kötü olan davranışları caydırmak amacıyla için ekonomik hoşnutsuzluklar ortaya konuyor. Örnek vermek gerekirse işlemi doğrulamakla sorumlu bir kullanıcı sistemi manipüle etmeyi denerse 32 Ether’lik varlığını kaybedebilir.
Blockchain protokolleri konusunda uzmanlaşmış bir kripto araştırma firması olan Messari'nin Kıdemli Araştırma Analisti Wilson Withiam, sorunun sistemin merkezi olmayan bir yapıdan oluşmasından kaynaklandığını belirtiyor. Withiam, “Bu ileriye dönük en önemli sorulardan biridir. Takip ettiğiniz bir sistemin demokratikleşmesine nasıl yardımcı olabilirsiniz ki?” ifadelerine yer verdi.
Ethereum'da güncelleme tartışması
Ethereum, Bitcoin rekabetinde göstergeler ne diyor?
Elon Musk'dan 'Ay Görevi' açıklaması