Yazdır
Aşılanmış olanlar, Kovid-19'a yakalanmaktan ne kadar endişelenmeli? Aşı olduysanız, aşıyı olamayacak kadar küçük çocuklar gibi başkalarına da koronavirüs bulaştırabiliyor musunuz? Daha bulaşıcı Delta varyantı denklemi değiştiriyor mu ve aşılanmış kişiler hangi önlemleri almaya devam etmeli?
Konuya ilişkin Washington Üniversitesi'nde görevli Tıbbi Analist Prof.Dr. Leana Wen bu soruları cevaplıyor. Tam aşılı kişilerin de enfekte olabileceğini belirten Wen, aşıların brincil işlevinin insanları hastalığı kötü seviyelerde değil hafif geçirmesini sağlamak olduğunu söylüyor.
Aşı olanlar Delta varyantına yakalanınca daha hafif mi geçiriyor?
ABD sağlık yetkililerine göre artık ölenler yüzde 99,5 oranında aşısız kişilerden oluşuyor ve bu da aşının gücünü ve etkisini net olarak gösteren bir durum. Ne var ki, aşıların enfeksiyona karşı yüzde 100 koruma sağlaması mümkün değil. Son Delta varyantı ile bu oran daha da düştü. Ancak yine de eğer aşılıysanız Delta varyantı ile enfekte olsanız bile hastalığı çok ağır geçirmeyeceksiniz.
CNN'e konuşan Wen toplumsal aşılanma oranının bireysel olarak aşılanmış olup olmadığınız kadar önemli olduğunu da kaydederek şunları söylüyor:
"Aşı bir yağmurluk gibi. Ara sıra yağan yağmur için gayet koruyucu ve yeterli. Ancak durmadan bir fırtınadan çıkıp bir fırtına içine giriyorsanız öyle veya böyle bir şekilde ıslanacaksınız."
Aşılanmış kişiler de aşılanmamış kişiler kadar bulaştırıcı mı?
Araştırmalar, Delta varyantı ile enfekte olan aşılanmamış kişilerin, orijinal varyant ile enfekte olan kişilere göre 1000 kat daha fazla virüs taşıdığını tespit etti. 'Aşılanmış kişiler enfekte olduklarında aşılanmamış kişiler kadar bulaştırıcı mıdır?' sorusuna Wen şöyle yanıt veriyor:
"Bu sorunun ne yazık ki Delta varyantına ilişkin cevabını henüz bilmiyoruz. Mayıs ayında, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), hafif derecede bulaşıcı enfeksiyonları izlemeyi durdurmaya karar verdi. Yalnızca, hastaneye yatış ve ölümle sonuçlanacak kadar şiddetli, çığır açan enfeksiyon vakalarını bildiriyorlar.
ABD'deki vakaların yüzde 83'ü şu anda Delta'dan kaynaklanıyor. Halk sağlığı alanında çalışan çoğumuz, hafif bulaşıcı enfeksiyonlarla ilgili verileri de bilmemiz gerektiğini savunduk. Bunların ne sıklıkla ve kimler arasında meydana geldiğini bilmek önemlidir. Örneğin, yaşlı bireylerde ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda daha mı yaygındır, bu bireylerin daha erken bir takviye aşısına ihtiyaç duyabileceğini mi düşündürür? Aşıyı takiben belirli bir noktadan sonra sıklıkları artıyor mu ve bir aşı ile diğerine karşı daha sık mı görülüyorlar?
Daha önceki araştırmalar da, aşılamanın Covid-19'a maruz kalan birinin taşıyacağı virüs miktarını önemli ölçüde azalttığını bulmuştu. Testleri pozitif çıksa veya hafif semptomlar gelişse bile başkalarına bulaştırma ihtimallerinin de daha düşük olduğu biliniyor. Ancak bu çalışmalar, Delta varyantı virüsün baskın formu haline gelmeden önce yapıldı."
Delta varyantının bilinmezlikleri nedeniyle başkalarıyla etkileşime giren aşılı insanlar için öneriler değişti mi?
Bu soruya ise Wen şöyle yanıt veriyor:
"Daha fazla veri elde edene kadar çok dikkatli davranılmalı. Tam aşılı diğer kişilerin yanında aşılı bir kişi muhtemelen oldukça güvenlidir ve maskeleme ve mesafe koyma gibi önlemlere ihtiyaç duymaz. Öte yandan, kimsenin maske takmadığı kalabalık, kapalı ortamlarda sürekli olarak aşısız kişilere maruz kalan aşılı bir kişi de enfekte olabilir. Ve semptomları olmasa bile, virüsü taşıma ve başkalarına bulaştırma olasılıkları kesinlikle var."
Aşılanan da risk altındaysa aşı olmanın risklerini almaya hala değer mi?
Wen bu soruya 'Kesinlikle' diyerek cevap veriyor. Çünkü ona göre Covid-19 aşılarının yaptığı en önemli şey, hastaneye yatış ve ölüme karşı koruma sağlamak. Delta varyantı ile bile aşıların bu anlamda oldukça etkili olduğunun kanıtlandığını belirtiyor ve ekliyor:
"Salgını durdurmanın anahtarı, virüsün gidecek başka hiçbir yeri olmadığı yeterince yüksek bir bağışıklık düzeyine ulaşmamızdır. Oraya gidebiliriz ama hepimiz üzerimize düşeni yapıp aşı olmalıyız. Aşı kişiyi korur, çevremizdekileri de korur."
Bakan Koca ilk doz korona virüs aşısını yaptırmayanların sayısını açıkladı
Delta varyantı uyarısı: Su çiçeği kadar kolay yayılıyor