Yazdır
FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Birkaç yıl öncesine kadar merkez bankalarının dijital para birimi oluşturmaları (CBDC) alışılmışın dışında bir fikir olarak düşünülüyordu. Nüfusu benzersiz bir biçimde az nakit kullanan İsveçli Riksbank yüksek gelirli ülkeler arasında kripto para araştırmaları yapan tek ülkeydi.
Şu anki konjonktürde ise merkez bankaları dijital para birimi oluşturma konusunda yarışa girmiş durumdalar. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva geçen hafta yaptığı açıklamada “uzun bir gelişim sürecinin ardından sahada büyük değişikliklerin eşiğinde olunduğunu” açıkladı. Çin dijital yuan için deneme yaparken İsveç dijital para birimi için pilot denemelerini tamamladı ve Bahamalar dünyanın ilk CBDC’sini tanıttı.
Financial Times yazarı Martin Sandbu önceleri tereddütlü bir tavır takınan Euro Bölgesi’nin liderliği eline aldığını belirtiyor. Geçtiğimiz hafta Avrupa Merkez Bankası’nın Ekim ayında yayınladığı bir makalesinde kamuoyunda yer alan sorulara verilen yanıtlar belirtildi. ECB İcra Kurulu Üyesi Fabio Panetta Avrupa Parlamento’sunda konuyla ilgili soruları yanıtladı. Bu açılımlar Sandbu’ya göre EBC’yi halkla buluşma konusunda diğer rakiplerinin bir adım ötesine taşıyor.
İngiltere Hükümeti Pazartesi günü "Britcoin" oluşturmak için bir görev gücü oluşturdu ve İngiltere Merkez Bankası (BOE) yakın tarihli bir tartışma makalesi hakkında kamuoyunu fikir beyan etmeye davet etti. ABD Merkez Bankası, henüz halkla iç içe geçmemiş olmasına karşın CBDC teknolojisini araştırıyor.
Dünya çapındaki tüm merkez bankaları para birimlerinin dijital karşılığını üretmek konusunun ciddiyetini kavramış durumda. BOE'nin Para Politikası Komitesi Üyesi Silvana Tenreyro, pandemi döneminde internet üzerinden alışverişe geçişin "nakit kullanım maliyetine çok şey kattığına" dikkat çekti. Sandbu’ya göreyse bu durum dijital ödemelere olan talebin yükselmekte olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte merkez bankaları siyasi liderlerin ve kamunun beklentilerinin ötesinde dijital paraya geçiş konusunda temkini elden bırakmıyor.
CBDC'nin çelişkileri
ECB'nin halka buluşma konusundaki istekliliği CBDC’lerin çözmekle yükümlü oldukları çelişkili hususlara da dikkat çekiyor. Bu çelişkilerden birisi mahremiyet ve işlevsellik. Çin’in yönetim biçimi dijital yuanın sağlayacağı işlevselliğin memnuniyetle karşılanmasını sağlasa da ECB mahremiyet konusunu dijital euro için öncelikli konular arasında görüyor. Yine de Avrupa’nın kara para aklama ve yolsuzluk gibi yasadışı faaliyetlerin izlenmesini göz ardı etmesi de beklenmiyor. Tamamen anonim bir dijital para birimi seçenekler arasında bulunmuyor.
CDBC’lerin karşı karşıya kaldığı bir başka zorluk da para biriminin Euro Bölgesi’nde olmayan bireyler tarafından kullanılması konusu. Düşünce kuruluşu Bruegel’in Başkan Yardımcısı Maria Demertzis konuyla ilgili, “AB, Euro Bölgesi dışında çok daha yaygın olarak kullanılan bir euroyu oluşturma hırslarına sahip” ifadelerine yer veriyor. Endişeye sebep olan konuysa Demertzis’e göre Çin’in dijital yuan’ı daha cazip hale getirilmek üzerine tasarlamış olması.
Zengin ülkelerin merkez bankaları dijital para birimi projelerinin rekabetçi değil işbirlikçi olduğunu vurgulamak konusunda istekliler. Yine de hiç kimse kendi para biriminin, bırakın diğer merkez bankaları tarafından, kendi kontrollerinin dışındaki özel para birimleri tarafından desteklenmesini dahi istemiyor. Finansgundem.com'un derlediği bilgilere göre, Panetta Avrupa Parlamentosu’ndaki sunumunda dijital euronun Euro Bölgesi’nde olmayan ekonomilerle nasıl bir ilişki içerisinde olacağına, euronun uluslararası alanda nasıl daha cazip hale getirilebileceğine ve Kuzey İrlanda’da nasıl kullanılacağına dair sert sorulara tabi tutuldu.
İşbirliği açıklamalarının arkasında, Sandbu’ya göre ülkelerin sanayi politikalarında elde edebilecekleri olası avantajlar da gizleniyor. Birleşik Krallık’taki kripto para görev gücü "İngiltere'nin küresel inovasyonun ön saflarında kalmasını sağlamak için uluslararası CBDC’lerdeki gelişmeleri izlemekle" görevlendiriliyor. ECB’nin açıklamalarına bakılırsa dijital bir euroda arzu edilen yenilikler otomatik işlemlerin ve akıllı sözleşmelerin yapılabildiği bir programlanabilirlik özelliği.
Bu aynı zamanda CBDC’lerin ticari bankaları baltalaması endişelerini getiriyor. Demertzis herkesin ECB’de bir dijital euro mevduat hesabı oluşturması durumunda bankacılık sektörünün büyük bir kısmının sistemden çıkarılmış olacağı konusunda uyarıyor.
Avrupa Birliği CBDC teknolojilerini tüm boyutlarıyla değerlendiriyor gibi görünüyor. Dijital gizlilik ve para biriminin küresel erişimi gibi dünya ekonomisini etkileyecek hedeflerle birlikte diğer ekonomilerden daha çok bankalara bağlı kalıyor. Sandbu’nun görüşlerine göre eğer ECB halkı diğer büyük merkez bankalarından daha erken CBDC’yi düşünmeye davet ediyorsa bu bankanın kamuoyu desteği almak için mücadele ettiği ve rakiplerine göre daha önde olduğu anlamına gelebilir.
İşte AB'nin Pfizer/BioNTech ile yaptığı anlaşmanın detayları
'ECB'nin açıklamaları Euro'yu etkilemeyecek'
Dogecoin’e yatırım yapmak doğru mu?