Yazdır
Her yıl yaklaşık 18 bin geminin geçtiği, Asya ve Avrupa arasında ticari gemilerin en önemli güzergahlarından Süveyş Kanalı çalışmalara rağmen üç gündür gemi trafiğine kapalı.
200'den fazla gemi, kanalda geçiş için sıra beklerken, bunların 30’dan fazlasının petrol taşıdığı ifade ediliyor.
Tüm küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12'sinin geçtiği 193 kilometre uzunluğundaki yapay kanal ne zaman açılacak ve kapalı kalmasının dünya ticareti ile Türkiye'deki boğaz trafiğine etkisi nasıl olacak?
Günlük ticaret hacmi yaklaşık 10 milyar dolar
Gemi nakliyatı konusunda haftalık dergi Lloyd's List'in yaptığı değerlendirmeye göre, her gün yaklaşık 10 milyar dolar değerinde mal kanaldan geçiyor. Batı yönüne doğru giden trafiğin değeri günlük yaklaşık 5,1 milyar dolara, doğu yönü trafiğinin değeri yaklaşık 4,5 milyar dolara ulaşıyor.
Analistler, yakıtın geminin işletiminde yüzde 60 ile en büyük maliyet olduğunu belirterek, yakıt tasarrufu için Akdeniz ve Karadeniz'den Asya’ya giden petrol ürünlerinin yüzde 20’si Süveyş Kanalı üzerinden geçtiğini ifade ediyor.
Ümit Burnu'nu dolaşmanın gemilerin daha fazla yakıt yakması anlamına geldiğini belirten uzmanlar, bunun gemi nakliye fiyatlarına yansıyacağına işaret ediyor.
Öte yandan, analistler, kanalın kapalı kalmasından dolayı nakliyede yaşanacak gecikmelerinin enerji piyasaları üzerindeki etkisinin, ham petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) talebinin düşük sezonda olmasından dolayı az olacağını öngörüyor.
Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu: Türk boğazlarında tanker trafiğinde göreceli artış olabilir
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Süveyş Kanalı'nda karaya oturan gemiyi kurtarma çalışmalarının uzaması halinde lojistik koridorunda önemli ve kalıcı etkilere mahal verebilecek bu krizi bir an önce çözebilmenin tüm denizcilik sektörünün birinci önceliği haline geldiğini belirterek, cuma günü petrol fiyatlarının yüzde 3 arttığına dikkati çekti.
Bakan Karaismailoğlu, "Karadeniz ve Akdeniz Suezmax ve Aframax tanker navlunları halen yüzde 70 artmış durumdadır. Avrupa'nın gas oil tedarikinin yüzde 60'ının Asya piyasasından sağlandığı göz önüne alınırsa, bölgede halen az sayıda uygun gemi bulunmasına rağmen aksayan ürün tedarikinin Karadeniz piyasasından sağlanmaya yönelinmesi halinde Türk boğazlarında tanker trafiğinde göreceli artış olacağı öngörülebilir." açıklamasında bulundu.
Mısır Başbakanı: Yabancı uzmanlardan yardım istiyoruz
Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayan Süveyş Kanalı'nda yük gemisinin karaya oturması sonucu oluşan deniz trafiğinin mümkün olan en kısa sürede eski haline getirileceğini söyledi.
Başbakan, geminin sıkıştığı alandan çıkarılması için yardım teklif eden ülkelere teşekkür ederek, "Süveyş Kanalı'ndaki gemi trafiğini mümkün olan en kısa sürede eski haline getireceğiz ve yabancı uzmanlardan yardım istiyoruz." dedi.
ABD ve Türkiye'den yardım teklifi
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Süveyş Kanalı'nın yeniden açılması için Mısır'a yardım teklif ettiklerini duyurdu.
Psaki, Süveyş Kanalı'nın dünya enerji piyasası açısından da çok önemli olduğunu vurgulayarak, "Bu olayın enerji piyasaları üzerindeki potansiyel etkilerini görebiliyoruz ve bu nedenle de Mısır'a yardım önerdik." ifadesini kullandı.
Türkiye Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu da ilgili makamlardan talep gelmesi halinde Bakanlık olarak bilgi, tecrübe ve operasyon yöntemlerinin paylaşımı da dahil tüm imkan ve kabiliyetlerle yardıma hazır olduklarını duyurdu.
Petrol ve doğal gaz ticareti için ne anlama geliyor?
Dünya çapıında rafine petrol ürünleri ticaretinin yüzde 9'u, sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) ise yüzde 8'i Süveyş Kanalı'ndan geçiyor. Ham petrol ve akaryakıtlar, 193 kilometre uzunluğundaki Süveyş Kanalı'nda her iki yönde de taşınıyor.
2020'de her gün ortalama 1,54 milyon varil rafine petrol ürünü Süveyş Kanalı'dan üzerinden taşındı.
Deniz yoluyla taşınan günlük 39,2 milyon varil ham petrolün 1,74 milyonu Süveyş Kanalı'ndan geçti.
Kanalın birkaç hafta boyunca kapalı kalma ihtimali, Avrupa'ya giden LNG kargoları için büyük risk oluşturuyor. Nisanın ilk haftasında Avrupa'daki LNG terminallerine varması planlanan ancak şu anda Süveyş Körfezi'nde Akdeniz'i geçmeyi bekleyen 3 dolu LNG gemisi bulunuyor.
Ayrıca, Umman Denizi'nden Süveyş Kanalı'na giden 1 milyon metreküp kapasiteli iki geminin daha mevcut şartlar altında Avrupa'ya ulaşması zor görünüyor.
'İki haftalık kapanma 2 milyon metreküp LNG sevkiyatını durdurabilir'
Rystad Energy Doğal Gaz ve Elektrik Piyasaları Başkanı Carlos Torres Diaz, "2 haftalık bir kapanma yaklaşık 2 milyon metreküp LNG'nin Avrupa'ya teslimatını erteleyebilir. En kötü senaryo olan 4 haftalık bir kapanmada ise yaklaşık 4 milyon metreküp kargo teslimatı gecikmiş olacak." açıklamasında bulundu.
Diaz, güzergahın bir hafta içinde geçişlere hazır duruma gelmesi halinde dahi kanalı geçmek için uzun bir gemi kuyruğu oluşacağını söyledi.
'Rusya karlı çıkabilir'
Diaz, Rusya'nın Avrupa'ya boru hattıyla gaz arzının şu an maksimum kapasitesinin altında olduğunu anımsatarak, "Rusya'nın gaz arzı bu süreçte esneklik sağlamaya yardımcı olabilir. Mevcut durumdan en çok kimin fayda sağlayacağına bakarsak, sorunun çözüldüğünü görmek için acele etmeyen ülkenin kesinlikle Rusya olduğunu söyleyebiliriz. Normalde, Avrupa'nın ikinci en büyük gaz tedarikçisi olan Norveç de bu durumdan bir kazanç sağlayabilirdi ama boru hattı sistemi şu an neredeyse maksimum kapasitede çalışıyor." değerlendirmesinde bulundu.
ABD'nin gaz üretiminde görülen aylık artışa da dikkati çeken Diaz, "Bu artış ülkedeki üreticilere böyle bir nakliye yolu krizinde bazı siparişleri güvence altına almak için bir fırsat oluşturuyor. Gemiler, daha maliyetli olan Afrika'yı dolaşarak Avrupa'ya ulaşmak yerine, ABD'nin LNG ihracat tesislerinden Avrupa'ya daha hızlı sevkiyat yapılabilecektir." dedi.
'Fiyatlar üzerindeki etkisi daha az hissedilecek'
Wood Mackenzie Başanalisti Lucas Schmitt de kanalın birkaç gün içinde açılması durumunda kapanmanın LNG piyasası üzerindeki etkisinin kısıtlı olacağını söyledi.
Schmitt, sürecin uzaması halinde ise geçen ay Panama Kanalı rotalı kargolarda yaşanan gecikmelere benzer bir sürecin yaşanabileceğini, bunun da piyasa üzerindeki etkisinin büyük olacağını ifade etti.
Söz konusu olayın küresel LNG fiyatlarına yansımasını da değerlendiren Schmitt, "Bu olayın zamanlaması dikkate alındığında, LNG pazarında ara sezona girildiği için kapanmanın fiyatlar üzerindeki etkisi daha az hissedilecektir." diye konuştu.
Ne olmuştu?
Dünyanın en önemli su yollarından biri olan Süveyş Kanalı'nda 24 Mart'ta dev bir konteyner gemisi ülkede yaşanan kum fırtınası ve kötü hava koşulları neticesinde görüş mesafesinin düşmesi nedeniyle kıyıya çarparak kaza yapmıştı.
"The Ever Given" isimli geminin dar kanalda enlemesine sıkışarak geçiş yolunu kapatması sonucu kanalda uzun gemi kuyrukları oluşmuş ve deniz trafiğinin durması nedeniyle ham petrol ve LNG sevkiyatlarında aksamalar yaşanmıştı.
Süveyş Kanalı İdaresi, aynı gün deniz trafiğinin normale döndüğünü açıklamış ancak 25 Mart'ta geminin yeniden hareket edene kadar Süveyş Kanalı'ndaki seyrüsefer trafiğinin askıya alındığını duyurmuştu.
Söz konusu geminin sahibi Japon firma da 26 Mart'ta yaptığı açıklamada, geminin yeniden yüzdürülmesine yönelik girişimlerde "zorluklarla karşılaşıldığını" bildirmişti.
Süveyş Kanalı neden önemli?
1869'da ulaşıma açılan Süveyş Kanalı, dünya ticaretinin büyümesine paralel olarak birçok genişletme ve modernleştirme çalışmalarına sahne oldu. Asya ile Avrupa'yı birbirine bağlayan kanal, örneğin Singapur ile Rotherdam limanları arasındaki mesafenin Afrika kıtasının dolaşılmamasından dolayı 6 bin kilometre azalmasını, dolayısıyla da nakliye süresinin yaklaşık iki hafta kısalmasını sağlıyor.
Süveyş Kanalında oluşan çekilme kurtarma çalışmalarını aksattı
