Yazdır
FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Ekonomistler insanların beklentilerinin, kararlarını şekillendirme konusunda önemli olduğunu düşünüyor. Gerek yatırım kararları, gerekse ev alma gibi kararlar, ekonomiye yönelik beklentilerle şekilleniyor. Ekonomide neler olacağını düşünüyorsak, bugünkü kararlarımızı buna göre alıyoruz. Dolayısıyla geleceği şekillendiriyoruz. Bu durum, gelişmiş dünyanın büyük bir bölümünün korona virüs aşılarıyla birlikte ekonomik toparlanma beklentilerinin yükseldiği 2021 yılı için özellikle önem kazanıyor.
Ancak ekonomik kararlarda tarih de rol oynuyor. Örneğin Roma İmparatorluğu’nun Avrupa’da inşa ettiği yol ağı, kıtanın bugünkü ekonomik coğrafyasında ve ticaret pratiklerinde önemli role sahip. Benzer bir şekilde, bir ülkenin popülist geçmişi de, popülist bir geleceğe sahip olacağına yönelik güçlü bir gösterge. Bu örneklere bakıldığında, mevcut gidişatın değişme ihtimali ne?
Ekonomist Paul Krugman yıllar önce geçmişin görkemine bakıp geleceğe dair iyimser olmanın, bir ekonominin ne kadar büyüyebileceğini gösterdiğini söyledi. Ekonomiye yönelik beklentiler, kendi kendini doğruluyor. Bu nedenle geçmişin mi, geleceğin mi daha önemli bir etkiye sahip olduğu sorusu, radikal bir belirsizlik söz konusu olduğunda önem kazanıyor.
Pandemi öncesi koşullara bakmak, kemer sıkma ve karamsarlığa neden olacak. Hükümetlerin insanların iyimser olmasına ihtiyacı var. Bu şekilde hükümetlerin de iyimser olmak için bir nedenleri olacak. Bu nedenle ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, G7 ülkelerine mali teşvikler konusunda büyük düşünmeleri konusunda çağrıda bulundu. Avrupa Birliği de 750 milyar dolarlık bir toparlanma fonunu devreye sokuyor.
Belki de bu nedenle kanun yapıcılar büyüme beklentilerinde oldukça iyimser. İngiltere Merkez Bankası’nın Başekonomisti Andy Haldane, aşı uygulamalarının yaygınlaşmasının ekonomik görünümle ilgili “aşırı temkin ve aşırı karamsarlığı” telafi edebileceğini söyledi. Gelişmiş ülkelerdeki birçok şirket ve hane halkı geçtiğimiz 12 ayda birikim yaptı ve harcama yapmak için bastırılmış bir beklenti olması, iyimser görünümü tetikliyor.
Financial Times’ın haberine göre birçok kişi pandemi sürecinde birikimlerini artırdı. İngiltere’de hane halkı birikimlerinin oranı hızla yükseldi ve bir önceki yıla göre neredeyse %17 yukarıda. ABD’de ise birikimlerin oranı pandemi öncesine göre %14 artış gösterdi. Diğerleri ise gelirlerini kaybetti ve borçlandı. Ancak pandemi sonrasında gerçekleşecek harcamaları belirleyecek unsur yalnızca paranın mevcudiyeti olmayacak.
Zor olan insanların aşırı iyimser olmasına engel olarak, ılımlı bir iyimserliği sürdürmelerini sağlamak. Ne yazık ki beklentilerin önemli rolüne rağmen, ekonomi insanların harcama kararlarının nasıl şekillendiği ve birbirleri üzerindeki etkileri üzerinde kapsamlı bir fikre sahip değil. İnsanların ekonomik beklentilerini şekillendirme konusunda kişisel hikayelerin önemine ilişkin ilgi çekici araştırmalar olsa da, bu bir çok standart politika analizine yansımıyor.
Şimdi bunu değiştirmek için doğru zaman. İngiltere’de Kraliçe Victoria döneminde, herkes oldukça iyimserken bugün kullanılan altyapının büyük bir bölümü inşa edildi. Ülkeler pandemiden kaynaklanan ekonomik çöküşle mücadele ederken ve toparlanmayı planlarken, herkesin karbonsuz enerji, ulaşım ve binalara yatırım yapmak için doğru zamanın geldiğine inanması gerekiyor.
İngiltere’de Roma İmparatorluğu’nun inşa ettiği yol ağı ülkenin büyük bir bölümünü kapsıyordu. Bu nedenle bugün Londra ve diğer yerler arasında gördüğümüz ekonomik dengesizliğin kökenleri çok derin değil. Ancak birçok ülkenin farklı bölgeleri arasındaki eşitsizlikler oldukça güçlendi. Avrupa ve ABD’deki hükümetlerin kendilerine koydukları hedefin kapsamı oldukça geniş. Ekonomik toparlanmanın gerçekleşmesi için özel sektör yatırımcılarının ve toplumun harcama yapmak için iyimser olmasını sağlamak zorundalar.
Küresel tüketici bankacılığı tarihe mi karışıyor?
Goldman Sachs’tan altın ve Bitcoin karşılaştırması
İngiltere'de hükümete 100 milyar sterlinlik teşvik çağrısı