Yazdır
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen yeniden yapılandırma düzenlemesi toplumun geniş bir kesimini yakından ilgilendiriyor. İşte yapılandırmaya dair merak edilenler ve yanıtları...
1- Yapılandırma hangi borçları kapsıyor?
Temel olarak vergi dairelerine yani Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, Sosyal Güvenlik Kurumu’na, gümrük müdürlüklerine, belediyelere, özel idarelere, YİKOB’lara olan borçların yapılandırılmasına ilişkin hükümleri içeriyor.
Ayrıca TOBB, TESK, Barolar Birliği, TÜRMOB, ihracatçı birliklerinin üyelerinden olan aidat alacakları, KOSGEB’in kredi alacakları, Sanayi Bakanlığı bütçesinden organize sanayi bölgelerine ve sanayi sitesi yapı kooperatiflerine verilen krediler de kapsama giriyor.
Hürriyet'ten Hacer Boyacıoğlu'nun haberine göre; Özel idarelerin, belediyelerin ve belediyelerin sahip olduğu şirketlerin, yüzde 50’sinden fazlasına sahip olduğu şirketlerin irtifak hakkı ve kiralama işlemlerinden kaynaklanan kira alacakları ve hasılat payları, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve mazbut vakıfların kira alacakları, kalkınma ajanslarının özel idareler, belediyeler ve sanayi odalarından olan alacakları, Türk Standartları Enstitüsü’nün sundukları hizmet nedeniyle doğan alacakları da yapılandırılıyor.
2- Yapılandırmada hangi tarih esas alınacak?
Kanun kapsamına 31 Ağustos 2020 ve öncesindeki borçlar girecek. İhtilaflı alacaklar ise kapsama girmiyor. Yapılandırma için yılın sonuna kadar başvuru yapılabilecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı ve gümrüklere yapılacak ödemeler 2021 Ocak ayında, Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılacak ödemeler de Şubat ayında başlayacak.
Borçların yapılandırılmasında yüzde 0.35 olarak belirlenen Yİ-ÜFE esas alınacak. Gecikme zammı ya da faizi yerine Yİ-ÜFE katsayısı dikkate alınacak ve borçluya seçenekler sunulacak.
6 ila arasında 18 taksit yapılabilecek, ikişer ayda bir ödeme yapılabilecek. Peşin ödemeyi tercih eden borçlulara yüzde 90 oranında hesaplanan Yİ-ÜFE tutarından indirim yapılacak. İlk 2 taksit ödeme süresi içinde borcunu tamamen ödeyen borçlulara Yİ-ÜFE’de yüzde 50 oranında indirim yapılacak.
Taksitle ödemeyi seçen borçlular ise kanunda belirlenen bir katsayıyla taksit dönemine ilişkin bir ek yükümlülükle karşılaşacaklar. Bu da daha önceki yapılandırmalarda olduğu gibi yüzde 4.5 faiz olacak.
Komisyon görüşmelerinde verilen bir örneğe göre 100 liralık bir vergiye örneğin 80 lira gecikme zammı işledi. Yeniden hesaplanırken 80 lira silinecek, böyle bir durumda Yİ-ÜFE 40 lira çıktı ve borç 140 liraya düştü. Peşin ödeme yapılırsa ödeme 104 lira olacak. Bir başka deyişle Yİ-ÜFE tutarının 4 lirası ödenecek, 36 lira silinecek.
Taksitle ödenirse yine seçenekler devreye girecek. Örneğin 6 taksit seçildi. 140 lira 0,045 oranında yani yıllık yüzde 4,5 oranında bir katsayıyla çarpıp artırılacak, bu rakam taksitlere bölünecek.
4- Hangi cezalar kapsam dışı?
Adli para cezaları, üst kurullar tarafından, düzenleyici denetleyici kurullar tarafından verilen idari para cezaları, Kovid-19’la mücadele kapsamında Hıfzıssıhha Kanunu çerçevesinde verilen para cezaları ve yasak yerlerde tütün kullanımı nedeniyle verilen para cezaları kanunun kapsamı dışında tutulacak.
5- Taksitler aksarsa yapılandırma bozulacak mı?
Kanundan yararlanmak için ilk 2 taksitin süresinde ödenmesi gerekiyor. İlk iki taksitten sonra ise, bir takvim yılında 2 taksit süresinde ödenmezse bir şans daha verilecek. Bu ödenmeyen 2 taksit, son taksiti izleyen ayda gecikme zammıyla birlikte ödenirse kanundan yararlanmaya devam edilebilecek.
6- Belediyelerin ve spor kulüplerinin SGK’ya olan borçları nasıl yapılandırılacak?
Belediyeler için 120 aylık bir ödeme planı öngörüldü. Özel idareler ve spor kulüplerine 72 aylık bir dönem verildi, bu kapsamda borçlarını 36 taksitte ödeyebilecekler.
7- Yapılandırma taksitlerinin bir kısmı ödenemezse ne olacak?
Böyle bir durumda ödenen tutar yapılandırma kapsamında kalacak. Kalan borç ise ilgili mevzuata göre takip ve tahsil edilecek.
8- Borçluların önceki kanunlar çerçevesinde yapılandırdıkları borçları ne olacak?
2018 yılında çıkan yapılandırma kanununun 13. taksit ödemesi yapılmış durumda. Bu yapılandırmada halen borcunu ödemeye devam edenler isterlerse, yeni kanun kapsamına gelebilecek.
Böyle bir durumda yaptıkları ödemeler eski kanun çerçevesinde yararlandırılacak, kalan borç yeniden hesaplanarak bu kanuna getirilecek ve yeniden bir ödeme süresi kazanmış olacaklar. Daha önceki yapılandırmalarda hakkını kaybetmiş borçlular da, ödemedikleri tutarlar için başvuru yapabilecek.
9- Sosyal güvenlik kapsamında hangi borçlar nasıl yapılandırılacak?
31/8/2020’den önceki döneme ait olan sigorta primleri, Genel Sağlık Sigortası primleri, işsizlik sigortası primleri, idari para cezaları, rücu alacakları, yersiz ödenen gelir ve aylıklardan doğan alacaklar da yapılandırılacak.
Ayrıca Genel Sağlık Sigortası için gelir testine hiç başvurmamış olanlar, 31 Mart 2021’e kadar gelir testine başvurursa geriye dönük borç çıkarılmayacak.
Genel Sağlık Sigortalı olup tahakkuk eden borcu olanlar ise, prim borçlarını 30 Nisan 2021’e kadar öderse gecikme zammı ve gecikme faizinin tamamından vazgeçilecek.
Bağ-kurlular için de düzenleme yapılacak. Yasa yürürlüğe girdikten iki ay sonraya kadar prim borçlarını ödemeyen veya yapılandırmayan Bağ-Kurluların sigortalılığı durdurulacak. Daha önce durdurulan sigortalılıkları için başvuruda bulunanlar ise yapılandırmaya göre bu borcunu ödeyebilecek.
10- Daha önceki yapılandırmalarda tahsilat oranı ne oldu?
2018 yılında çıkarılan 7143 sayılı yeniden yapılandırma yasasına göre SGK’nın tahsilatı yüzde 15.39 oldu. Halen bu yapılandırmanın taksitleri devam ediyor. 7020 sayılı yeniden yapılandırma yasasında ise SGK’nın tahsilat oranı yüzde 22.45’te kaldı.
Gelir İdaresi’nde ise 7143 sayılı yasayla 49.6 milyar lira yapılandırılırken tahsilat 25.8 milyar lira oldu, tahsilat oranı yüzde 37.1 düzeyinde kaldı. 7020 sayılı yasada ise yapılandırılan tutar 13.8 milyar TL, tahsilat da 5.6 milyar lira oldu. Burada tahsilat oranı yüzde 40.8 düzeyine ulaştı.
‘Tıkanmayı gidermek için yol gösteriyoruz’
Yapılandırma ile ilgili kasa affının dahil olup olmadığına yönelik, Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Dinçbaş açıklama yaptı. Dinçbaş, “Bu çalışmanın, bu inisiyatifin en önemli hedefi, tıkanmış olan insanlara bir şekilde bu tıkanmayı gidermek için bir yol göstermek. Stok affı, kasa affı gibi konular bu tıkanmayla ilgili değil.
Bunlar aslında kayıt dışı ekonomiye yardım eden elementler. Kasa affını getirdiğiniz zaman özellikle patronların şirketlerindeki fonları çekip kasada varmış gibi göstererek yani yalan miktarlar göstererek vergisini ödemeden işte bonustu, maaştı vesaireyi ödemesini sağladıkları bir yöntem. Bunu affederek ‘Evet, biz vergi almadan bunu geçiştirmeyi sağlıyoruz’ diyoruz. Böyle bir şey artık söz konusu olmayacak” yanıtını verdi.