Yazdır
FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Bir yıldan uzun süren bir soruşturma sonucunda ABD Meclisi’nin Adalet Komisyonu bünyesindeki Antitröst Alt Komisyonu, büyük teknoloji şirketlerini kontrol altına almak için güçlü bir plan oluşturdu. Salı günü yayınlanan bir raporda panel, toplam piyasa değerleri 5 trilyonu geçen Amazon, Apple, Facebook ve Google’ı, piyasalarda tekel olmak ve platformlarının gücünü rakiplerinin önüne geçmek için kullanmakla suçladı. Rapor şirketlerin yapısal bir ayrılmaya gitmesi çağrısında bulundu.
Yaklaşık 450 sayfa uzunluğundaki rapora göre “bu şirketlerin gücü çok fazla ve bu gücün kontrol altına alınması ve uygun denetleme ve yaptırımlara maruz bırakılması gerekiyor. Ekonomimiz ve demokrasi tehlike altında.” Raporun devamında “kanunlarımız, ekonomimizin dijital çağda canlı ve açık kalmasını sağlamak için güncellenmeli” dendi.
Şirketlerin her birinin rekabet karşıtı pratikleri, raporda oldukça detaylı bir şekilde sunuldu. Örneğin Facebook, veri konusundaki avantajını potansiyel rakipleri belirlemek ve bastırmak için kullanmakla ve bu yolla sosyal medya ağlarındaki tekelini korumakla suçlandı. Facebook’un daha sonra bu şirketleri “satın aldığı, kopyaladığı ya da varlığına son verdiği” söylendi. Google’ın ise arama ve çevrimiçi reklam alanındaki liderliğini kendi lehine kullandığı ve “iç içe geçmiş tekel ekosistemi” oluşturduğu öne sürüldü.
Dahası, internet devi iddialara göre Android işletim sistemindeki üçüncü parti uygulama kullanım verilerini, kendi uygulamalarının yaratım sürecinde kullandı. Apple’ın ise iOS işletim sistemi sayesinde “önemli ve kalıcı pazar gücü” olduğu söylendi. Şirket kendine özel App Store özelliğiyle pazarda bir tekel haline geldi.
Ancak bu grubun dışında bırakılan Amazon’un rekabet karşıtlığında en dikkat çekici davranışı sergilediği söylendi. Özellikle de sitesindeki üçüncü parti satıcılar konusunda. Bu yılın ilk zamanlarında, Wall Street Journal Amazon’un çalışanlarının, kendi şirketlerinin ürünlerini tasarlama sürecinde, diğer satıcıların ürünlerinin verilerini kullandığını ortaya çıkarmıştı. Şirket daha önce, Amazon etiketli ürünlerde bireysel satıcıların verilerinin kullanılmayacağına dair söz vermişti. Ancak ABD Meclisi’nin yürüttüğü soruşturmada, Amazon’un satıcı verilerini kötüye kullandığı ve satıcıları “rutin olarak baskı altında bıraktığı ve kötü davrandığı” doğrulandı.
Amazon üçüncü parti satıcıları “iş ortakları” olarak tanımlasa da, soruşturma kapalı kapılar arkasında, Amazon’un bu ‘iş ortaklarından’ “iç rakipler” olarak bahsettiği ortaya çıktı. Bu Amazon’un platformunda satış yapan neredeyse 2 milyon küçük ve orta ölçekli şirket için iyi bir haber değil. Bu şirketlerin %40’ının tek gelir kaynağı Amazon’un platformu.
Peki teknoloji devlerinin hatalı faaliyetleri meclis tarafından nasıl kontrol altına alınacak?
Öncelikle, alt komite her dominant platformun, diğer rakipler de aynı platforma bağlı olduğundan aynı pazarda faaliyet göstermesini yasaklayarak, iş kollarının ayrılması çağrısında bulunuyor. Aynı şekilde, kanunların da şirketlerin içinde tasfiye ya da yapısal ayrılık gerektirmesini istiyor.
Özellikle Amazon söz konusu olduğunda, meclisin şirketi ya kendi markasını bırakma ya da markayı şirketten ayırmaya zorlama yönünde bir yol izlemesi bekleniyor. Diğer teknoloji devleri için, çeşitli platformları arasında, iç organizasyonların ayrılması yeterli olabilir.
İkincisi, komite dominant platformlarda ayrıcalıklı ya da ayrımcılık yapan uygulamaları önlemek için kurallar getirmek istiyor. Bu noktada Google kesinlikle bu yeni düzenlemelerin odak noktasında olacak. Zira şirketin arama motorları arasında önde gelmesi ve arama sonuçlarında, rakiplerinden daha iyi olmasa bile, kendi hizmetlerini ilk sıralarda göstermesi dikkat çekiyor.
Raporun tüm önerileri uygulanabilir değil. Komite teknoloji şirketlerinin yapılan anlaşmalardaki şartları belirleme ve müzakere süreçlerindeki “üstün pazarlık” gücüne de sınırlama getirme çağrısında bulundu. Bu yaptırımı uygulayabilmek oldukça güç olacak.
Yine de sunulan fikirler ve atılması planlanan adımlar iyi bir başlangıç. Elbette, oldukça agresif çözümlerin bir çoğunun partizan bir meclisten geçmesi zor olacak. Ancak Kasım ayında gerçekleşecek olan ABD seçimlerinden sonra, gelecek yıl meclisteki dengelerin nasıl olacağı belirsiz. Raporda belirlenen tüm detaylar ve faaliyetler düşünüldüğünde, büyük teknoloji şirketlerinin baskı altında kalacağı aşikar.
Çin’in teknoloji devleri yeni gerçekliklerle yüzleşiyor
En büyük dört teknoloji şirketinin her biri bir trilyon doların üzerinde değere sahip
ABD teknoloji devleri gelirlerini artırdı