Yazdır
FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Son zamanlarda, ABD’deki kamu bankası eksikliği gündemde. Herkesin eşit olarak temel hizmetlere erişim sağlamasına olanak veren bir bankanın olmamasının açıkça görülen bir sebebi yok. Ancak bu durumun, ABD’nin kamu hizmetine olan yaklaşımıyla büyük oranda ilgisi var.
Bununla beraber, ABD’nin finans sistemi tüm Amerikalılara eşit hizmet vermiyor. ABD’de 55 milyon kişinin herhangi bir banka hesabı yok. Bu rakam, ABD Merkez Bankası’na göre tüm hanelerin %22’sine tekabül ediyor. Eğer ABD her dört evden birine finans hizmeti sağlayamıyorsa, bu bir başarısızlık. Tam da bu noktada ABD’nin kamu bankacılığına yönelmeyi düşünmesi gerekiyor.
Kamu sermayeli bir banka fikri yeni değil. 1910’da, Amerikan Posta Servisi, Posta Tasarruf Sistemi’ni başlattı. Böylece zamanla tüm ticari bankacılık sektöründeki varlıkların %10’una sahip oldu. Bankanın işleyiş biçimi oldukça basitti. Hesaba yatırılabilecek minimum para 1 dolardı. Hesapların maksimum bakiyesi 2,500 dolar olarak belirlenmişti. Bunun üzerindeki miktarlarda para yatırmak isteyenlerin özel bankalara yönelmesi teşvik ediliyordu.
Amerikan Posta Servisi’nin açıklamasında “bankacılar Posta Tasarruf Sistemi’ni ilk başlarda rakip olarak gördüler ancak daha sonra bu sistemin yastık altında tutulan paranın büyük bir bölümünü ortaya çıkardığını fark ettiler” dendi.
Amerikan Posta Servisi’nin oluşturduğu bu sistem dünyada ilk ve tek değil. Fransa, İtalya, Japonya, Çin, Brezilya, Hindistan ve Yeni Zelanda’nın ortak noktası, tüm bu ülkelerin posta idareleri aracılığıyla bankacılık hizmeti sunuyor olması.
Peki bu sistem neden ortadan kalktı? İkinci Dünya Savaşı’nı takiben, özel bankalar yıllık faiz getirilerini yükseltti, hükumetin uyguladığı güvenlik önlemlerini uyguladı ve tüketicilere daha iyi hizmet sundu. Özel bankaların tüketicinin parasını kendi bankalarına çekmek için verdiği mücadelede daha fazla avantajı vardı. Böylece Amerikan Posta Servisi’nin bankacılık hizmetleri 1967 yılında sona erdi.
Bugünün bankacılık sistemi çok daha farklı. 2019 yılında bankalar neredeyse 12 milyar dolar değerinde limit aşım ücreti aldı. Bu ücretin %84’ü, tüketicinin en yoksul %9’luk kesiminden geldi. Bankacılık düşük gelirli tüketici için oldukça pahalı ve zor. 2011 yılında hesap işletim ücreti almayan hesapların oranı %39’a düştü. Bu oran 2009 yılında %76 seviyesindeydi. Ortalama aylık işletim ücretleriyse, 2010 ve 2011 arasında %25 artış gösterdi.
Buradaki sebepler oldukça basit: bankalar için düşük gelirli müşterilere hizmet vermek pahalı, daha riskli ve daha az karlı. Amerikalılar bugün tam da bu durumla karşı karşıya ve ABD’deki hanelerin %22’si paralarını yastık altında tutmaya mecbur bırakılıyor.
Bir kamu hizmet bankası, bu 55 milyon tüketiciyi çekmek için özel bankalarla rekabet edemez ancak yastık altında saklanan parayla rekabet edebilir. En azından temel finans hizmetleri, tüketicinin, özel bankaların istediği tipte müşteriler haline gelmesini sağlayacak birikimler yapabilmelerine olanak sağlayabilir.
Bankalar bıraktı, halk çelik kasa alıyor
ABD'de bankacılık sektörünün karı 2. çeyrekte yüzde 70 azaldı
Hindistan kamu bankalarını özelleştirecek