Yazdır
Raporda, enerji enflasyonundaki belirgin artışta bir önceki yılın aynı dönemindeki düşük bazın etkili olduğu belirtilirken, "Bu dönemde gıda fiyatları mevsimsel olarak yüksek bir artış gösterse de, grup yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerilemiştir. Temel mal ve hizmet gruplarında yıllık enflasyon sınırlı bir oranda gerilerken, temel mal enflasyonundaki düşüşü KDV indirimine bağlı olarak dayanıklı tüketim grubu sürüklemiştir. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu görece yatay seyrederken, eğilimi bir miktar yükselmiştir." denildi.
Raporun ayrıntıları şu şekilde:
"Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1,35 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,31 puan yükselerek yüzde 12,15 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,17 ve 0,07 puan artarak yüzde 10,93 ve 9,88 olarak gerçekleşmiştir.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji, altın ve hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 0,66, 0,06 ve 0,05 puan artarken, gıda, temel mal ve alkol-tütün gruplarının katkıları sırasıyla 0,34, 0,07 ve 0,05 puan azalmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre B ve C göstergelerinin eğilimi bir miktar yükselmiştir. Bu dönemde hizmet grubunun eğilimi artarken, temel mal grubu eğilimi mobilya ürünlerindeki KDV indirimi nedeniyle düşmüştür. B göstergesinin eğilimindeki yukarı yönlü seyirde işlenmiş gıda fiyat gelişmeleri de etkili olmuştur.
Ocak ayında hizmet fiyatları yüzde 2,00 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu sınırlı bir oranda gerileyerek yüzde 12,20 olmuştur.
Bu dönemde, yıllık enflasyon kira, ulaştırma ve haberleşme gruplarında gerilemiş, lokanta-otel grubunda sınırlı bir miktar artmış, diğer hizmetlerde ise görece yatay seyretmiştir. Aylık fiyat gelişmelerine bakıldığında, diğer hizmetler grubunda, geçmişe endeksleme eğilimi gösteren, döviz kuru etkilerini yansıtan ve yeniden değerleme oranına göre belirlenen kalemlerin fiyatlarında belirgin artışlar gözlenmiştir. Bu dönemde, özellikle sağlık, bakım-onarım ve eğitim alt kalemlerindeki fiyat gelişmeleri dikkat çekmiştir. Lokanta-otel grubunda fiyatlar gerek konaklama gerekse yemek hizmetlerinde yükselmiştir. Geçmişe endeksleme davranışının izlendiği kira grubunda aylık fiyat artışı yüzde 1,14 oranında gerçekleşmiş ve eğilim önceki aylara kıyasla güçlenmiştir.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ocak ayında 0,13 puan gerileyerek yüzde 7,35 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda gerilerken, giyim ve ayakkabı grubunda yükselmiş, diğer temel mallar grubunda ise yatay bir seyir izlemiştir. Mobilya ürünlerinde KDV indiriminin (yüzde 18’den yüzde 8’e) etkisi fiyatlara büyük ölçüde yansımış, bu doğrultuda dayanıklı mal fiyatları yüzde
0,94 oranında gerilemiştir. Diğer taraftan, giyim ve ayakkabı grubunda sezon indirimi bir önceki yıla kıyasla daha sınırlı bir oranda gerçekleşmiştir.
Enerji fiyatları Ocak ayında aylık yüzde 1,11 oranında artmıştır.
Bu gelişmede şebeke suyu fiyatlarında gözlenen yüzde 5,97’lik yükseliş belirleyici olmuştur.
Uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe karşın, döviz kuru gelişmeleri nedeniyle akaryakıt fiyatları yüzde 0,55 oranında artmıştır. Enerji yıllık enflasyonu bir önceki yılın aynı döneminde elektrik, doğalgaz ve şebeke suyu fiyatlarındaki indirimlere bağlı düşük baz etkisiyle 6,16 puan artarak yüzde 17,14’e yükselmiştir.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ocak ayında 1,85 puan azalarak yüzde 9,04 olmuştur. Bu gelişmede bir önceki yıldan gelen yüksek baz etkisiyle yıllık enflasyonu gerileyen işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olurken, yıllık enflasyon işlenmiş gıdada bir miktar artmıştır. İşlenmemiş gıda fiyatları temelde taze meyve-sebze fiyatlarının etkisiyle mevsimsel olarak güçlü bir artış göstermiş, ancak yüksek baz ile grup yıllık enflasyonu 3,88 puan azalarak yüzde 2,22 olarak gerçekleşmiştir. Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise kırmızı et, patates ve yumurta fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır.
Ocak ayında işlenmiş gıda grubunda aylık fiyat artışı yüzde 1,48 ile ekmek ve tahıllar ile süt ürünleri öncülüğünde yüksek artış eğilimini devam ettirmiş grup yıllık enflasyonu yüzde 16,08’e yükselmiştir.
Bu gelişmelerle, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 12,92’ye yükselmiştir.
Ocak ayında, alkol-tütün ürünleri fiyatları otomatik mekanizma çerçevesinde maktu ÖTV’de öngörülen artışın ilk altı ay için yapılmamasının etkisiyle yatay seyretmiştir.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Ocak ayında yüzde 1,84 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,48 puan yükselerek yüzde 8,84 olmuştur. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının ana eğilimi yükselmiştir.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji grubunda belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda artmıştır. Ara malı grubu fiyatlarındaki artış alt kalemler geneline yayılırken, sermaye mallarında metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ve parça ve aksesuarları ile makineler etkili olmuştur. Dayanıksız tüketim mallarında gıda imalatı fiyat artışları ön plana çıkarken, dayanıklı tüketim malları grubunda ulaşım araçları ve mücevherat kalemlerindeki fiyat artışları belirleyici olmuştur. Enerji grubunda petrol ürünleri ile elektrik ve su fiyatlarındaki artışlar dikkat çekmiştir. Sonuç olarak, tüketici enflasyonu üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskıların geçmiş aylara kıyasla bir miktar arttığı izlenmiştir.