Yazdır
Kolay para ile geçen on yılın adından küresel kamu, özel şirket ve hanehalkı borçları 250 trilyon dolarla tarihi rekor düzeye ulaştı. Bu, dünyanın toplam GSYH'sinin üç katına denk geliyor. Yer yüzündeki her adam, kadın ve çocuk başına düşen borç miktarı ise 32 bin 500 dolar.
Küresel finansal kriz sonrası küresel ekonomiyi canlı tutmak adına politika yapıcılar sıfıra yakın ve negatif faizlerle bu borç dağının giderek büyümesine izin verdi. Borcun bu hızda yükselmesi yatırımcılar için büyük bir endişe kaynağı Özel sektör borçlarında ABD'li şirketler bu yılki rekor ekonomik büyümeye rağmen dünyadaki tüm şirket temerrütlerinin yüzde 70'ini oluşturdu. S&P Global Ratings'e göre gelecek yıl Çin'in yurtiçi şirketlerinde yaşanacak temerrütler ise rekor sayıya ulaşacak.
Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) verilerine göre gelişmiş ekonomilerdeki zombi şirketler, başla bir deyişle faliyet karlarıyla borç maliyetlerini ödeyemeyen şirketlerin finans dışı özel sektördeki payı yüzde 6'ya yükseldi. Bu durum hem sektörlerdeki sağlıklı rakiplere hem de genel verime zarar veriyor. ABD'de eğitim kredileri, Avustralya'da aşırı yüksek konut kredileri ve tekrar temerrüde düşme riski konuşulan Arjantin borçlanmadaki artışa konu en önemli gelişmeler arasında. olurken, küresel ekonomideki bir sonraki kırılmanın bu borçlardan kaynaklanacağını öngören ekonomistlerin sayısı da artıyor.
Artışın yüzde 60'ı Çin ve ABD'den
Uluslararası Finans Enstitüsü'nün (IIF) geçen haftalarda yayınladığı rapora göre küresel borç stoğu 2019'un ilk yarısında 7.5 trilyon dolar arttı. Rapora göre Çin ve ABD ekonomileri borçtaki artışın yüzde 60'ından sorumlu. 2018 yılında 65.7 trilyon dolar olan kamu borçları ise rapora göre 2019'da 70 trilyon dolara ulaşacak. Küresel borcun son on yılda 70 trilyon dolardan fazla artmasının en önemli nedeni rapora göre hükümetler ve finans dışı özel sektör - her iki sektörün de borç stoğu son on yılda 27 trilyon dolar artmış.
Gelişen dünyada özel sektör borcu 30 trilyon doları aştı
Gelişmiş ekonomilerde artış daha çok kamu borcundan kaynaklandı. Bu ekonomilerde kamu borcu on yılda 17 trilyon dolar artışla 52 trilyon dolara ulaştı. Fakat gelişmekte olan ekonomilerde borçtaki artışın lokomotifi özel sektör oldu. Gelişmekte olan ekonomilerde özel sektör borçları 20 trilyon dolar artışla 30 trilyon doları aştı. Bu ekonomilerin borcu 71.4 milyar dolarla yeni bir rekora imza attı. Bu da küresel GSYH'nin yüzde 220'sine yani iki katından fazlasına denk geliyor. IIF raporda bu hızda devam ettiği takdirde 2019 yılında toplam küresel borcun 255 milyar doları geçeceğini öngördüğünü belirtti.
Hane halkı en borçlu olan Avustralya ve Güney Kore
Bu yılın ilk yarısında kamu borçları yüzde 1.5 yükselişle borcun en çok arttığı alan olurken, finans dışı özel sektör de borçlanmada yüzde 1'lik artışla ikinci sıradaydı. Devlete ait özel şirketler gelişmekte olan ekonomilerdeki özel sektörün yarısından fazlasını oluşturuyor ve bu da son on yıldaki artışta en önemli etken oldu. Bank of America Merrill Lynch yayınladığı bir analizde Lehman Brothers'ın çöküşünden bu yana hükümetlerin 30 trilyon dolar, şirketlerin 25 trilyon dolar, hane halklarının 9 trilyon dolar ve bankaların iki trilyon dolar borçlandığını yazdı. Hanehalkı en borçlu ekonomiler Avustralya ve Güney Kore iken ABD'deki eğitim kredileri ise 1.5 trilyon dolara ulaştı. Politika yapıcıların bu soruna önerdiği tüm çözümlerin tek bir ortak noktası var: Daha da borçlanmak...
IIF: Sebebi tahvil piyasalarındaki derinleşme
IIF küresel borca ilişkin raporunda, borç seviyelerindeki bu ciddi yükselişin asıl nedeninin küresel tahvil piyasalarında yaşanan derinleşme olduğunu söyledi. Yatırımcılar küresel belirsizliklerde güvenli liman olarak görülen ABD hazine tahvili gibi varlıklara koştu. Küresel tahvil piyasası 2009 yılında 87 trilyon dolarken, 2019 ortasında 115 trilyon dolar büyüklüğe ulaştı. Devlet tahvilleri 2009'da pazarın yüzde 40'ını oluştururken, bu oran 2019'da yüzde 47'ye ulaştı. Raporda "Tahvil piyasası özellikle gelişmekte olan ekonomilerde büyüdü ve 17 trilyon dolar gibi bir artışla 28 trilyon dolara yaklaştı" denildi.