Türk bankalarında yabancı rüzgarı

Türkiye bankacılık sektöründeki yabancı payı yüzde 50’yi buluyor. Son yıllarda sektöre girişte en çok Körfez sermayesi etkin oldu. Sektöre girişte önce Avrupa bankaları atak davranırken dünya ekonomisinde 2008’de yaşanan krizle ortalık darmadağın oldu. Uluslararası bankalar değil büyüme, bulundukları ülkelerdeki varlıklarını satarak zararlarını azaltmaya yöneldiler. Bütün bu küçülme planlarının Türkiye bankacılık sektörüne etkisi ise Körfez sermayesi lehine işledi. Likiditenin bol olduğu Körfez bölgesinden Türkiye’ye diğer alanlarda olduğu gibi bankacılıkta da sermaye girişi yaşandı. Körfez’in bu etkisi bir tarafa bırakılırsa, Türkiye’de bankacılık sektöründeki yabancı hakimiyetinin isimlere yansıyan gerçek etkisi ise şöyle:

- HSBC: HSBC Bank adıyla adlandırılan banka, İngiliz asıllı, uluslararası finansal vebankacılık faaliyetleri yürüten bir şirket. HSBC’nin açılımı, “Hong Kong and Shangai Banking Corporation.” 2001’deki bankacılık krizinde Demirbank’ı 350 milyon dolara satın aldı. Demirbank’ın satıştan önceki değeri 1 milyar doların üstündeydi.

- BBVA: BBVA ismini 2010’da duyduk. İspanya’da doğan, günümüzde de Banco Santander‘den sonra ülkenin en büyük 2. bankası olan BBVA’nın kökeni 160 yıl önce yapılan ticari bir girişime dayanıyor. 1857’de İspanya’nın Bilbao şehrinde bir Ticaret Heyeti kurulması kararlaştırılmış. Bölgedeki ekonomik faaliyetlerin canlanması için Banco de Bilbao (Bilbao Bankası) kurulur. Bu günümüzdeki BBVA (Banco Bilbao Vizcaya Argentaria)’dır. Doğuş Grubu’ndan Garanti’yi satın alan BBVA, kısa bir süre önce Garanti’nin Türkiye’deki adının BBVA Garanti olacağını açıkladı.

- ENBD: Emirates NBD, Dubai’de kurulmuş bir bankacılık grubu. Emirates Bank International (EBI) ve Dubai Ulusal Bankası (NBD) arasındaki Emirates NBD 2007 birleşmesi, Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) ikinci ve dördüncü büyük bankaları birleştirerek bölgesel bir konsolidasyon oldu. Grubun BAE, Mısır, Suudi Arabistan Krallığı, Singapur, İngiltere, Hindistan, Çin ve Endonezya’da temsilcilikleri var. Emirates NBD, DenizBank’ın tamamını bu hafta içinde 15 milyar 480 milyon lira, (2.77 milyar dolar) karşılığında Rus Sberbank’tan satın aldı.

- ICBC: Çinli, Industrial and Commercial Bank of China (ICBC), Tekstil Bankası’nı (Tekstilbank) çoğunluk hisselerini dört yıl önce GSD Holding’ten satın alarak, Türkiye’de faaliyete geçen ilk Çin bankası oldu. Banka Türkiye’de ICBC Turkey Bank olarak faaliyet gösteriyor.

- QNB: QNB, Afrika ve Ortadoğu’da büyüdükten sonra komşu coğrafyalara da açılmaya başlayan Katarlı bir banka. Açılımı, “Qatar National Bank”. QNB, 2016’da NBG Finansbank’ı Yunanlı gruptan satın alarak Türkiye sektörüne girdi. Türkiye’de QNB Finansbank olarak faaliyet gösteriyor.

- ING: Hollanda merkezli bir bankacılık grubu. 2007’de Türkiye’de ordu mensuplarına hizmet veren Oyak Bank’ı Oyak Grubu’ndan satın alarak Türkiye’ye girdi. Bankanın adı ING Bank olarak değişti. Avrupa, Kuzey ve Latin Amerika, Asya ve Avustralya’da faaliyet gösteren grup, Türkiye’de dijital bankacılığa ağırlık veriyor. Bankacılıkta yaşanan dijital değişimi öne çıkaran Grup, Türkiye’de ING Bank yerine ING ismiyle faaliyet gösteriyor.

Tabelalar değişiyor

Türkiye bankacılık sektörü uluslararası küresel bankacılığın yaşadığı rüzgardan payını büyük oranda sermaye değişimi ve bunun beraberinde isim değişikliğiyle aldı.

Türkiye’de yabancı banka denince yıllar önce HSBC ve sayısı az bir kaç banka akla gelirken, şimdi sektörde neredeyse yerli sermaye ve isimli bankalar parmak ile anılır hale geldi.

Bu sermaye değişiminde Körfez sermayesi etkili olurken, en son Avrupa bankalarından İspanyol BBVA Garanti’nin adında BBVA Garanti değişikliği yaptı. BBVA’nın global CEO’su ise Türkiye’de Garanti Bankası’nın genel müdür yardımcısı olarak görev yapıp daha sonra BBVA’ya Onur Genç.

Hollanda sermayeli ING Grubu ise Oyak Bank’ı satın aldıktan sonra Banka’nın adını ING Bank olara değistirmişti. Türkiye bankacılık sektöründe sıfırdan lisans alarak kurulan Odebank’ın sahibi ise Bank Audi. Bank Audi, merkezi Lübnan’da bulunan ve 11 farklı ülkede, kurumsal, ticari, bireysel, yatırım ve özel bankacılık da dahil olmak üzere bankacılığın tüm alanlarında faaliyet gösteren bölgesel bir bankacılık grubu.

Tekfen Grubu’nun kurduğu Tekfen Bank ise önce Euorbank Tekfen (Lüksemburg sermayeli) daha sonra Burgan Bank oldu. Önce Yunanlıların aldığı bankacılık sektöründe etkin olan işadamı Hüsnü Özyeğin’inin bankası Finansbank ise yine Körfez sermayeli QNB’nin ve bankanın adı QNB Finansbank olarak değişti.

Samruk Kazyna Kazakistan Devlet Varlık Fonu ise, Şekerbank'ın yüzde 19,37 hissesine sahip.

Sektörde dördünce kez el değiştiren DenizBank ise Rus Sberbank’tan Birleşik Arap Emirlikleri bankası NDB’ye geçti. Bankanın kendi markasıyla faaliyetlerini sürdüreceği açıklandı ama devir teslim yeni gerçekleştiği için DenizBank markasında da ilerleyen dönemlerde küresel rüzgar etkisi yaşanabilir. İtalya UniCredit Grubu ile eşit ortaklı paya sahip olan Koç Grubu ise Yapı Kredi’de marka ve ismi koruyor. (Kadife Şahin / Milliyet)