Yazdır
CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, "Kriz ortamındaki yüksek faizler kadar bütçe gelirlerinin giderek artan bir kısmını alan Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) nedeniyle de faiz ödemeleri artıyor. Bu yılın ilk beş ayında faiz giderleri 46,3 milyar liraya çıktı. Geçen yılın aynı dönemine göre faiz harcamaları yüzde 46 arttı." değerlendirmesinde bulundu.
Erdoğdu, yazılı açıklamasında, Kamu Özel İşbirliği uygulamalarına ilişkin gelişmelerin ele alındığı bir raporun Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından Mayıs ayı sonunda yayımlandığını belirterek, altyapı yatırım ihtiyacı göz önünde bulundurulduğunda daha fazla yatırıma ihtiyaç olduğu ima edilen raporda KÖİ projelerinin önemli bir yöntem olarak sunulduğuna dikkati çekti.
Türkiye'de Yap-İşlet-Devret (YİD), Yap-İşlet (Yİ), Yap-Kirala-Devret (YKD) ve İşletme Hakkı Devri (İHD) olmak üzere dört temel Kamu Özel İşbirliği modeli uygulandığını anımsatan Erdoğdu, şunları kaydetti:
"1986 yılından 2018 sonuna kadar; 210 adedi işletmede, 32 adedi ise finansal kapanış ya da yapım aşamasında olmak üzere, toplam yatırım tutarı 63,8 milyar dolar olan 242 Kamu Özel İşbirliği projesi uygulamaya konmuş. Raporda bu yatırımlara dair çeşitli ayrıntılara ve dünyadaki örneklere yer verilmiş. Ancak, rapor yatırım tutarlarını dökerek projelere dair genel bilgiler iletirken, KÖİ kaynaklı yükleri ve bunun yansımalarını örtüyor. KÖİ projeleri kamu hizmet/ürün satın alma, kiralama veya dolaylı garanti yöntemleriyle kur ve talep risklerine karşı koruma sağlanması nedeniyle kur ve talep riskini devlet üzerinde yoğunlaştırdı. Ayrıca Kamu Özel İşbirlikleri bazı sermaye gruplarının palazlandırılması için kullanıldı. Türkiye'de en fazla KÖİ yöntemini kullanan 10 şirket toplamda 205 milyar dolarlık ihale aldı. Doğrudan AK Parti destekçisi olan üç sermaye grubunun aldığı KÖİ ihalelerinin bedeli, Dünya Bankasının raporundaki verilere göre 130 milyar dolar düzeyinde."
Strateji Bütçe Başkanlığı verilerine göre 2003'ten 2019'a kadar bu kapsamda yapılan yatırım miktarının 51,1 milyar dolar olduğunu vurgulayan Erdoğdu, Kredi Garanti Fonu gibi kredi yükümlülükleri dahil edilmeden sadece KÖİ kaynaklı yükümlülükler göz önünde bulundurulduğunda, 2020'de Kamu Özel İşbirliklerine ayrılacak ödeneğin 20,2 milyar lira olmasının beklendiğine dikkati çekti.
Erdoğdu, son 17 yılda kamunun, bankaların ve reel sektörün aldığı dış borç için ödediği faizler toplamının 166 milyar doları aştığına değinerek, şu ifadeleri kullandı:
"Türkiye’de bir yağma düzeni yarattılar. KÖİ mevzuatının dağınık olduğu ve çerçeve bir kanun gerekliliği resmi raporlarda ifade ediliyor. Ancak daha önemli olan husus özel sektörün bütün risklerini toplumsallaştıracak ve yandaş sermaye gruplarına kaynak aktaracak şekilde gerçekleşen iş birliklerine bir son verilmesi, bu yağma düzeninin sona ermesi. Mevcut yükler Türkiye'nin AK Parti döneminde içine sokulduğu faiz cenderesiyle birlikte ele alınmalı. Kriz ortamındaki yüksek faizler kadar bütçe gelirlerinin giderek artan bir kısmını alan KÖİ nedeniyle de faiz ödemeleri artıyor. Bu yılın ilk beş ayında faiz giderleri 46,3 milyar liraya çıktı. Geçen yılın aynı dönemine göre faiz harcamaları yüzde 46 arttı."