Yazdır
DENİZ ALTUNTAŞ – FINANSGUNDEM.COM / ÖZEL
Kapalıçarşı’nın ekonomisi Türkiye adına önemli. Çünkü çarşı esnafına göre aynası. Peki, çarşıda hava ne? Esnafın derdi var mı? Ekonomi yönetimine bir mesajları olacak mı? Tüm bu soruların yanıtlarını Finansgundem.com'a konuşan Kapalıçarşı Esnafları Derneği Başkanı Dr. Hasan Fırat veriyor.
Sözlerine ‘dün’le ‘bugün’ü kıyaslayarak başlayan Dr, Hasan Fırat, “Mevsim itibarıyla Ocak ve Şubat her zaman zayıf gider ama bu sene biraz daha sıkıntılı geçti. Önümüzdeki günlerde Paskalya’nın başlamasıyla başta Avrupalı olmak üzere yabancı turistlerin gelmesini ümit ediyorum. Umarım esnafımız, turizmcimiz ve yeme–içme sektörümüz daha iyi işler yapar ve kasalarına bol para girer. Kapalıçarşı bildiğiniz gibi turizme bağlı. Türkler genelde kuyum alışverişi için geliyor. Turist gelecek ki biz de iş yapalım” dedi.
“CİROLAR DÜŞTÜ”
Enflasyon ve dövizdeki gelişmelerin esnafı da olumsuz etkilediğinin altını çizen Fırat, “Doları pahalı alanlar sonra düşmesiyle kayba uğradı. Ürünlerde ve hammaddelerde de doların yükselmesine bağlı olarak yüzde 40’lara varan yükselmeler oldu. Doların yükselmesiyle maliyetler de yükseldi. Fırsatçılar ellerindeki malın fiyatını yükseltti. 40 dolar olan gecelik otel fiyatları da 60-65 dolara çıktı. Çarşıya 2017’den önce yazın 400 bin, kışın 500 bin kişi giriyordu. O sayıları bulma şansımız artık biraz zor. Yabancılar gelmesin diye kendi devletleri bile vizelerde sıkıntı yaratıyor. 150 bin kişilerle günü geçiriyoruz. Cirolarda üçte bire düştü” diye konuştu.
“KİRALARIN ÇOĞU HALA DOLARLA ALINIYOR”
Dolarla dükkan kiralamanın yasaklanmasına rağmen buna sadece bir kısım mal sahibinin uyduğuna işaret eden Dr. Hasan Fırat, “Kiralar genelde dolarla. TL olanda var ama dolar mal sahibinin işin geliyor. Doların yükselmesiyle mal sahipleri zayıf esnafa kiralarında belli oranda indirim yaptı. Dolar bazında peşin alınan kiralar da vardı. Mal sahipleri onları esnaf mağdur olmasın diye taksitlendirdi. Kiralar bazı AVM’lerde hala dolarla ve euroyla alınıyor” şeklinde konuştu.
“3-5 DÜKKAN BOŞ”
Esnafın bütün olumsuzluklara rağmen ayakta kalmak için mücadele ettiğine dikkat çeken Fırat “Çarşıda 3600 tane, hanlarla beraber 4 bin tane esnaf var. 25 bin çalışan var. Sadece 3-5 tane boş dükkan var. Onlar da mirastan dolayı mahkemelik olanlar. İşlerin zayıf gitmesinden dolayı esnaf bir kısım çalışanlarını çıkarmak zorunda kaldı. Dil bilen kaliteli ve tezgahtar gibi personel sıkıntısı çekiyoruz. 5 bine yakın çalışan son bir yılda işten çıkarıldı. Bu durum bizi üzse de ülkede yaşanan sıkıntılar bizi de olumsuz etkiliyor” değerlendirmesini yaptı.
“ESKİ ZENGİN MÜŞTERİ GELMİYOR”
Fırat müşteriler için de şöyle konuştu: “Zengin Arap müşteri eskisi kadar yok. Dubai’den Katar’dan ve Suudi Arabistan’dan gelen zengin müşteriler artık gelmiyor. Turizm Bakanlığı’nın tanıtım çalışmalarını daha çok yapması gerekir.”
“KAPALIÇARŞI’DA İFLAS EDEN ESNAF YOK”
Kapalıçarşı’nın ülke ekonomisinin kalbi olduğunu dile getiren Fırat şunları söyledi: Esnaf şimdilerde Allah’a şükrediyor. En kötü savaş ve deprem zamanlarında bile ikinci gün iş yapmaya başladık. Esnaf kirasını, borcunu ödüyor; iflas eden yok. Piyasaların ve işlerin daha da düzeleceğine inanıyorum. Ülkenin asıl sıkıntısı üretim. Üretim olmadıktan sonra ekonomiyi ayakta tutmak kolay değil. İşsiz sayısı fazla. Geçmişten fabrikaların çoğu ihracat ağırlıklı çalışıyordu. Bizdeki hammadde ve işçilik maliyetlerinim yüksekliği sebebiyle düşük maliyetli Uzakdoğu malları geliyor. Buna çözüm getirilmesi gerekiyor.
“UCUZ FİYATA SURİYELİ ÇALIŞTIRIYORLAR”
Esnafın başta Suriyeli olmak üzere Arap personel çalıştırmayı tercih ettiğini bildiren Fırat sözlerini, “Her şehirde 6 binin üzerinde çalışan Suriyeli var. Geçenlerde Hatay’daydım. 6 bin kişi resmen ucuz fiyata çalışıyor. Çarşıda da artık çok Suriyeli çalışan var. Arapça bildikleri ve ucuz fiyata çalıştıkları için başta kuruyemişçilerde olmak üzere tercih ediliyorlar” şeklinde sürdürdü.
“ALTINA YATIRIM YAPSINLAR”
Doların 2019 sonuna kadar yatay seyrini sürdürmesini beklediklerini belirten Hasan Fırat yatırım konusunda şu tavsiyede bulundu: Altın yükselmeye devam ediyor. Avrupa’dan ve Orta Doğu’dan talep var. Dolar yükselmese de altın ve madenler yükselmeye devam edecek. Her zaman güvenli yatırım kalemi altındır. İnsanlar altından şaşmasın.