Yazdır
Çinli tüketici, dünya ekonomisindeki en önemli şey oldu. Geçen yılın dördüncü çeyreğinde yüzde 6,4 büyüyen ve yapacağı sert bir frenin küresel ekonomiyi de durgunluğa iteceği düşünülen Çin ekonomisinin artık yüzde 78’i iç tüketime dayalı. ABD ile ticaret savaşı Çin’in ihracata dayalı büyümesine set çekmiş gibi gözüküyor. Bu nedenle tüm dünya bu yıl Çinli tüketicilerin ne yapacağını izliyor.
Dördüncü çeyrekteki büyüme rakamı gerçekten moral bozucuydu çünkü bu oran küresel finansal krizin sonrasında 2009’dan bu yana en kötüsüydü. ABD’nin koyduğu ek gümrük vergileri nedeniyle Çin’de imalat sanayi inişe geçti ve kimi fabrikalar kapandı. Pekin yönetimi ise ekonomiyi ivmelendirmek için gözünü tüketicilere dikti.
Uluslararası bir düşünce kuruluşu olan Chatnam House’un Başkanı ve Goldman Sachs’ın eski CEO’su Jim O’Neill, şu anda dünya ekonomisindeki en önemli şeyin Çinli tüketicinin ne kadar harcama yapacağı olduğunu söylüyor. O’Neill Çinlilerin tüketime geri dönmesinin sadece Çin değil, küresel ekonomiyi de kurtaracağını vurgulayarak “Kaygılandığım tek konu Çinli tüketicinin bu yıl yavaşlaması. Umarım olmaz” diye konuşuyor. Çin’in üretim ve ihracata dayalı bir modelden tüketicinin sürücü koltuğunda olduğu modele uzun süreyle planlanmış bir geçiş döneminde olduğunu belirten O’Neill, ekonomideki yavaşlamanın bir kısmının da demografik nedenlerle Pekin tarafından planlandığını savundu.
2018’in tamamında Çin ekonomisi son 28 yılın en düşüğü olan yüzde 6,6 büyüdü ve ekonominin özellikle ABD ile olan ticaret savaşı nedeniyle daha da soğuması bekleniyor. Bu nedenle Çin hükümeti geçen yıl ortasından bu yana istikrar ve ivmeleme önlemleri alıyor.
Artık 13 trilyon dolarlık dev ekonominin itici gücü ihracat değil, iç tüketim olacak. Bütün dünya Pekin yönetiminin tüketimi canlandırmak, tüketicilere destek olmak için neler yaptığını izliyor. Gerçi Pekin yönetimi piyasalara para enjekte ederek, krediye ulaşmayı kolaylaştırarak adımlar atsa da açıklanan veriler yine de pek iç açıcı değil. Çin’de perakende satışlar kasım ayında yüzde 0,5 gibi pek parlak olmayan bir artış gösterdikten sonra aralık ayında da yüzde 0,55 arttı.
Yılın ikinci yarısında tüketici harcamalarındaki dramatik düşüşün en önemli nedeni, otomobil sektöründe satışların frene basması... Yılın ilk aylarında yıllık bazda yüzde 9-10 seviyesinde artan tüketici harcamaları ikinci yarıda yüzde 8-9 bandına indi. Bunun yüzde 50’lik bölümünün otomobil satışlarında her ay görülen yüzde 10’a yakın düşüşten kaynaklandığı belirtiliyor.
2018’in tamamında perakende satışlar yüzde 9 ile son 15 yılın en düşük artışım gösterdi. Çin’de perakende satışlar 1993 ile 2018 arasında yıllık ortalama yüzde 13,9 artmıştı.
Özellikle geçen yılın ikinci yarısındaki düşüş gelirler artarken yaşam maliyetlerinin de yükseldiğini, tüketicilerin kontrollü harcama yapmayı tercih ettiğini gösterdi. 2018’de kişisel bakım yüzde 17, beyaz eşya yüzde 14 ve mobilya harcamaları yüzde 13 ile en çok artan alt gruplar arasında yer alırken, otomobil satışları yüzde 8,5 düştü.
Çin’de otomobil satışları son 20 yıl içinde ilk kez geçen yıl düşüş gösterirken, bu yılın ocak ayında da yıllık bazda yüzde 17,7 gibi sert bir oranda geriledi. Bu oran otomobil satışlarının art arda düşüş gösterdiği son 8 ayın en yükseği...
Çin Otomobil Üreticileri Birliği, ocak toptan satışlarının 2,02 milyon adede gerilediğini, 2019 yılının tamamında bu durumun fazla değişmesinin beklenmediğini bildirdi. Geçen ay hükümet otomobil talebini artırmak için yeni önlemler açıkladı ancak bu teşvikler beklentileri karşılayamadı. Otomobil satışları sadece Çin’de değil Avrupa ve ABD’de artan fiyatlar, siyasi belirsizlikler, dizel modellerden kaçış ve Uber ile Lyft gibi paylaşım ekonomisine dayalı yeni hizmetler gibi nedenlerle düşüyor.
Dünyanın en büyük aracı kurumu BlackRock’un Çin ekonomisi sorumlusu Helen Zhu vergi indirimleri ve Çinli tüketicinin desteği olsa da bu yıl ekonominin 2018’e göre daha da yavaşlayacağını tahmin ediyor.
Capital Economics’in Çin kıdemli ekonomisti Julian Evans-Pritchard ise imalat sanayindeki duraklamaya karşılık hizmetler sektöründeki canlılığın bu yıl büyümeye katkı sağlayacağını belirtti.
Piyasa araştırma firması eMarketer, Çin’de bu yıl perakende satışların yüzde 7,5 artmasını bekliyor. Kritik günlerde yapılan alışverişin hacmi de bu tahminleri destekliyor.
Özellikle geçen 11 Kasım yeryüzündeki en büyük perakende olayıydı; Çin Bekarlar Günü... Ali Baba o gün satışlarını ikiye katladığını ve tek bir günde cirosuna 30,8 milyar dolar eklediğini bildirdi. Ancak aylık perakende satış artışının yüzde 0,5, yıllık bazda ise 2003’ten bu yana en düşük rakam olan 8,1 olması kafaları karıştırdı.
Ayrıca 5 Şubat’taki Çin Yeni Yılı’nda da perakende satışlar 2018’e göre yüzde 8,5 artsa da pek memnuniyet verici olmadı. Çünkü satışlar 2018 Yeni Yılı’nda 2017’ye göre yüzde 10,2 artmıştı. Bu nedenle yeni yılda daha zayıf tüketici harcamaları ekonominin yavaşladığı işaretlerinden biri olarak kabul edildi.
Bir hafta süren ailelerin bir araya geldiği ve hediyelerin verildiği ay yeni yılı tatili Çin’de özel tüketim harcamaları için bir barometre olarak kabul ediliyor. Ticaret Bakanlığı 4-10 Şubat arasındaki tatilde perakende ve yiyecek-içecek şirketlerinin 1 trilyon Yuan (148,3 milyar dolar) ciro elde ettiğini bildirdi.
Yatırım bankası Nomura’nın uzmanları, hükümetin Yeni Yıl harcama verilerini yayınladığı 2005’ten bu yana ilk kez tek basamaklı artış kaydedildiğini belirterek bunun Çinli tüketicilerin daha fazla kemer sıktığını gösterdiğini vurguladı.
Çin yönetimi büyümeyi tüketim yoluyla canlandırmak için önemli adımlar atıyor. Ekim ayında vergiye tabi aylık gelir miktarı 5 bin Yuana çıkarıldı. Ardından para politikası gevşetildi. Çin Merkez Bankası bankalar için borçlanma kotalarım kasım ve ocak aylarında iki kez indirdi. Rezerv gereksinim oranında iki kez yapılan indirim ile piyasaya 800 milyar Yuan enjekte edildi.
Yerel hükümetlere tahvil ihraç etmeleri konusundaki kotalar gevşetildi. 2019’da yüksek hızlı tren ağının yüzde 45 artırılarak 3 bin 200 kilometreye çıkarılması planlandı.
İş piyasasını güçlendirecek bir başka adım da iş güvenliğinde standartları artırıcı yönde atıldı. Çin’de işsizlik oranı şehirlerde yüzde 3,8 ile tarihi düşük seviyede. Resmi veriler kuşkulu olsa da 100 büyük
şehirdeki çalışma ofislerinin arz-talep verileri imalat sanayindeki zayıflamanın hizmetler sektöründeki işgücü talebi ile telafi edildiğini gösteriyor.
Çin takviminde 5 Şubat’ta Domuz Yılma girildi. Astroloji uzmanlarına göre bu yılda doğanlar iyi huylu, sakin ve şanslı olacak. Ancak iyi bir ekonomik iklimde doğmadıkları kesin... Belki de 2020’deki Fare Yılı’nda doğacakları daha da kötü bir ekonomik ortam bekliyor.
BU YIL 5,6 TRİLYON DOLAR OLACAK
Çin’in tüketimi ABD’yi geçiyor
Her ne kadar Çin ekonomisi ve Çinli tüketiciler frene bassa da, Çin’in yarattığı ekonomik büyüklükler yabana atılacak cinsten değil. Muazzam Çin ekonomisi yüzde 6 civarında büyüse de, örneğin bu yıl Avusturalya büyüklüğünde bir ekonomi yaratacak.
Çin'deki perakende satışlar da bu yıl ilk kez ABD’yi geçecek. Piyasa araştırma firması eMarketer, 2019’da Çin’de toplam perakende satışların yüzde 7,5 artarak 5,6 trilyon dolara ulaşmasını bekliyor. Buna karşılık ABD’de perakende satışlar ise yüzde 3,3 büyüyerek 5,5 trilyon dolar alacak.
eMarketer’e göre dünyanın en kalabalık ülkesindeki perakende satışlar yüzde 7.5 artarak ABD’deki yüzde 3.3’lük tüketim büyümesinin üzerine geçecek ve tarihte ilk kez Çin tüketimi ABD’dekinin üzerine çıkacak. Araştırmaya göre Çinli tüketicinin önceki yıllara göre daha az harcamasına rağmen büyüklüğünü ve dinamizmini koruyacak. Özellikle online satış kanalları gelişmeye devam edecek.
Dünyanın en büyük perakendecisi Ali Baha’nın 2019’da Çin’deki satışları yaklaşık yüzde 20 artacak. Ancak Alibaba’nın 2016’da yüzde 70 olan Çin e-ticaretindeki payının bu yıl yüzde 53’e düşeceği tahmin ediliyor.
eMarketer’in verilerine göre 2019’da Çin’deki online perakende satışlar küresel online satışların yüzde 56’ına ulaşacak. Bu oran 2022’de ise yüzde 63'e çıkacak. ABD’nin 2019’daki payı ise yüzde 17 olacak ve 2022’de yüzde 15’e düşecek. (LEVENT GÜRSES/FORBES TÜRKİYE DERGİSİ)