Yazdır
Midilli'nin Yera köyünde, 1800’ün sonları... Geçim kaynağı zeytincilik olan adada yaşayan Hasan Efendi, ağaçların bakımı için sık sık komşu köy Komi’ye gidiyor. Bu ziyaretleri sonrasında da köyündeki lakabı ‘Komili Hasan’ oluyor. Ve bu lakap 1878’de Midilli’de kurduğu Dizdarzade Komili Hasan ve Oğulları adlı şirketin tabelasına kadar taşınıyor. Yıllar içinde ise ailesinin soyadına dönüşüyor... Zeytinyağının kalitesi sayesinde Osmanlı Sarayı’nın zeytinyağı tedarikçisi olan Hasan Bey’in ailesine bıraktığı miras da, onbinlerce zeytin ağacı oluyor. Sonra savaş yılları geliyor... 1923-1924’te mübadele ile Midilli’den ayrılmak zorunda kalan aile, ‘karşı kıyıya’, yaşadıkları yere çok benzeyen Ayvalık’a göçüyor.
MARKA EL DEĞİŞTİRİYOR
1930’larda Komili markasını Hasan Bey’in torunlarından Necmi Bey sürdürmek istiyor ve 1937’de ilk marka tescili, Mustafa Komili Oğulları Necmi ve Salih ve Şürekası adıyla yapılıyor. O yıllardan sonra da zeytinyağı denince akla gelen markaların başında geliyor Komili. Necmi Bey’in çocuklarından biri de Halis Komili. Türk Sanayici ve İşinsanları Derneği’ne (TÜSİAD) 1993-1997 döneminde başkanlık yapan Komili ile ailesi 1995’te zeytinyağı markasını dünya devi Unilever’in Unikom şirketine satıyor. Daha sonra 2008’de Anadolu Grubu’nun aldığı Komili Zeytinyağı, geçen yıl ABD’li gıda devi Bunge’nin oluyor. Bu dönemde Komili’nin sabun üretimi de Ülker Grubu’na satılıyor.
BUTİK BİR MARKA İÇİN
Halis Komili uzun yıllardır sessizliğini koruyan bir iş insanı. Ayvalık’tan hiç kopmadı. 1980’lerde Cunda’daki aile yadigarı evini restore ettirdi. Ardından kendisi de Ayvalıklı olan Ümit Boyner ve Cem Boyner’i komşu yaptı. Onları Güler Sabancı ile Suzan Sabancı Dinçer ve Haluk Dinçer çifti izledi. Ardından Rahmi ve Ali Koç, zaten Ayvalık doğumlu Muhtar Kent de bu Cundalı ‘ünlüler kolonisinin’ üyeleri oldu. Ferit Şahenk de sonradan bu koloniye, bölgeye yaptığı yatırımla katıldı.
Zeytinyağında ‘Halis’ bir dava
Halis Bey’in ölmez ağacı denen zeytine tutkusu ise hiç sönmedi. Eşi Alev Komili adına 2010’da Komarin isimli bir şirket kuruldu. Şirketin işleri arasında “zeytin alım satımı, ithalat ve ihracatı yapmak” ve “her türlü zeytinyağı, ayçiçek, mısırözü, fındık ve balık yağlarının toptan ve perakende ticaretini yapmak” vardı. Ancak şirket çok fazla aktif olmadı... Gelelim bugüne... Zeytinyağı ile uğraşan Ayvalıklılar’dan aldığım bilgilere göre, Halis Komili küçük miktarlarda butik bir zeytinyağı yapmak için harekete geçti. Marka ismi olarak da adını, yani ‘Halis Bey’i seçti. Türkçe’de Halis, aynı zamanda sızma zeytinyağını tanımlayan bir kavram.
Ancak Komili’nin yeni sahipleri, sözleşmeye aykırı olduğu iddiasıyla bu faaliyete karşı çıkmışlar. Hatta Komili şirketinin Halis Komili’ye dava bile açtığı belirtiliyor. Komili’nin yeni sahibi Bunge Gıda 117 yıllık bir şirket. Dünyanın en büyük yağlı tohum, nebati yağ ve küspe üreticilerinden biri. Bünyesinde 25 bin kişi çalışıyor. Şimdi 22 yıl önce satılan bir marka ile butik zeytinyağı markası karşı karşıya... Jale Özgentürk / Hürriyet