Yazdır
Türkiye'nin Gayrimenkul Platformu GYODER, gayrimenkul sektörünün alt segmentlerini üçer aylık dönemler halinde irdelediği, ‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2018-3. Çeyrek Raporu’nu yayınladı. GYODER’in, Türk Ekonomi Bankası (TEB) katkılarıyla hazırladığı raporda 2018 yılının ilk 9 ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yabancıya yapılan konut satışlarının %58,5 arttığı vurgulandı. Konut satışlarının, bir önceki çeyrek döneme göre %4,2 arttığı ancak geçen yılın aynı dönemine göre %5,3 düşüş gösterdiğine dikkat çekilen raporda yılın ilk 9 ayı itibarıyla satışların, geçen yılın aynı dönemine göre %2,7’lik bir düşüş göstererek 1 milyon 2 bin 391 adet seviyesinde gerçekleştiği belirtildi.
GYODER (Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği), dünya ve Türkiye ekonomisinden, temel makroekonomik göstergelere, sektör içi üretim rakamlarından, çeşitli istatistiklere kadar önemli bilgiler aktaran ‘GYODER Gösterge’ ile gayrimenkul sektörüne ışık tutmaya devam ediyor. Temel ekonomik verilerin yanı sıra ‘Konut’, ‘Krediler’, ‘AVM’, ‘Ofis’, ‘Lojistik’, ‘Turizm’ ve ‘GYO’ gibi gayrimenkulün tüm alt segmentlerini kapsayan raporda, Prof. Dr. Emre Alkin’in değerlendirmeleri de yer alıyor. Türk Ekonomi Bankası (TEB) katkılarıyla hazırlanarak kamuoyu ile paylaşılan GYODER Gösterge, aynı zamanda GYODER’in web sitesinde yayınlanıyor.‘GYODER Gösterge’ 2018-3. Çeyrek Raporu’nda, gayrimenkul sektörü ile ilgili gelişmeler şu bilgi ve değerlendirmelerle aktarıldı:
Geliştirici firmaların başlattıkları kampanyalarla alıcılara kendi finansman modelleriyle faizsiz uzun vadeli seçenekler sunmasıyla senetle yapılan satışlar, 2018 yılının ikinci çeyreğinde %51,5 dolayında oluştu. Bu rakam bir önceki çeyrek dönemde ise %26,4 düzeyindeydi. Senetli satışların hızlı artışında önemli rol oynayan unsurlardan biri konut kredi faizlerindeki hızlı yükseliş oldu.
2018 yılı Ocak-Ekim döneminde 1 milyon 2 bin 391 konut el değiştirdi
Yıllık yaklaşık 1 milyon 200 bin konutun el değiştirdiği, demografik nedenlerden dolayı 650 bin adet yeni konut ihtiyacının sürdüğü Türkiye’de, gayrimenkul piyasası yavaş yavaş bir dengeye oturmaya başladı. 2018 yılı Ocak-Ekim döneminde Türkiye genelinde 1 milyon 2 bin 391 adet konut el değiştirdi. Bu konutların 256 bin 283 adedi ipotekli satışlardan, 746 bin 108 adedi ise diğer satışlardan oluştu. Geçen yılın aynı döneminde ise Türkiye genelinde 1 milyon 30 bin 728 adet konut satılırken, ipotekli satışların sayısı 363 bin 227 adet, diğer satışlar ise 667 bin 501 adet olarak gerçekleşmişti.
Yabancılara konut satışı üçüncü çeyrekte 24 bin 155 adede ulaştı
2018 yılı üçüncü çeyrek döneminde yaşanan kur artışı, yabancıların konut alımında olumlu etki yarattı. Yılın ilk çeyreğinde %6,1 düzeyinde olan yabancılara konut satış oranı, ikinci çeyrek döneminde
%8,5 düzeyine, üçüncü çeyrek döneminde ise %12,8 düzeyine ulaştı.
Yabancılara konut satışı, 2018 yılı Ocak-Eylül döneminde yüksek bir artışla 24 bin 155 adede ulaştı. 2017 yılının aynı döneminde bu rakam 15 bin 241 adet olarak gerçekleşmişti.İl bazında satışlarda ise
İstanbul 7 bin 895 adet ile liderliğini sürdürürken, en fazla satış yapılan diğer iller ise 5 bin 237 adet ile Antalya ve bin 719 adet ile Bursa oldu. Her ne kadar toplam satışlar içindeki yabancı yatırımcıya satış payı oldukça düşük olsa da özellikle 2018 yılında gerçekleşen satış adetlerinde önemli bir artış yaşandı. Bu eğilimin devam etmesi durumunda yıllık gayrimenkul yatırımları için gelen fon tutarının 5 milyar dolardan 10 milyar dolara çıkması yüksek bir olasılık olarak değerlendirildi.
İndirim kampanyaları sektöre ivme kazandırdı
Yılın ilk yarısı kamu bankalarının önderliğinde yapılan 0,98 faizli konut kredisi kampanyaları sektöre ivme kazandırdı. Eylül ayı itibarıyla Emlak Konut GYO liderliğinde başlatılan ‘Türkiye İçin
Kazanç Vakti’ kampanyası da oldukça ilgi gördü. Konut kredisi faiz oranlarının yüksek olması, yüklenicilerin yaptığı kampanyaların daha çok talep görmesini sağladı.
Konut kredisi hacmi 198 milyar TL’yi aştı
2018yılı Ağustos ayı sonunda konut kredisi hacmi 198 milyar TL’yi aştı. 2017 yıl sonunda %45,6 olan kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı, 2018 yılı üçüncüçeyreğinde %48,2 olarak gerçekleşti. Yerli özel ve yabancı mevduat bankalarının payı ise 2017 yıl sonunda %47,5 seviyesinden 2018 yılı 3.çeyreğinde %45,1 seviyesine geriledi. Takipteki konut kredilerinin toplam konut kredilerine oranı ise 2017 yılı ağustos ayında %0,44 seviyesinde iken
2018 Ağustos ayı itibarıyla %0,43 olarak gerçekleşti.
İstanbul’da ofis arzı 6,08 milyon metrekareye yükseldi
2018 yılı üçüncü çeyrek döneminde İstanbul’da 85 bin 881 metrekare yeni ofis alanının pazara girmesiyle toplam arz 6,08 milyon metrekareye çıktı. Bu dönemde boşluk oranı %24,62 olarak gerçekleşti.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca hazırlanan ve Ekim ayında yürürlüğe giren düzenlemeye göre tüm kira sözleşmeleri TL’ye dönüştürülmeye başlandı. Pazarın yeni düzenlemeye adapte olmasının etkileri sonraki çeyrek dönemlerde gözlemlenebilecek. Ayrıca yeni düzenlemeyle ofis yatırımlarının varlık değerinin dolar bazında azalmasıyla, yabancı yatırımcı ilgisinin ivme kazanacağı öngörülüyor.
AVM sayısı Ekim sonu itibarıyla 448’e ulaştı
Türkiye genelinde 2017 yıl sonu 429 olan toplam AVM sayısı, 2018 Ekim sonu itibarıyla 448’e ulaştı. 2018 yıl sonuna kadar yeni açılacak alışveriş merkezleriyle bu sayının 488’e ulaşması, toplam kiralanabilir alanın da 16 milyon 352 bin metrekareyi geçmesi bekleniyor. 2018 yılı üçüncü çeyrek sonu itibarıyla 63 ilde AVM bulunuyor. 18 il henüz AVM ile tanışmadı. Ancak önümüzdeki iki yıllık süreçte AVM ile tanışmayan illerin sayısının 16’ya düşmesi bekleniyor.
En fazla alışveriş merkezine sahip iller, İstanbul (145), Ankara (38), İzmir (28) şeklinde sıralanıyor. Toplam kiralanabilir alan stoku 13 milyon 326 bin metrekare olurken, İstanbul toplam stokun yaklaşık
%39’unu oluşturuyor.
2018’in ilk 8 ayında 27 milyon turist geldi, kişi başı harcama arttı
2017 yılının ilk 8 ayı içerisinde Türkiye’ye gelen toplam yabancı ziyaretçi sayısı yaklaşık 21,98 milyon olurken, 2018 yılının ilk 8 ayında bu rakam 27,02 milyona yükseldi. Yabancı turistin %32,8’i
İstanbul’a, %32,4’ü Antalya’ya, %7,3’ü Muğla’ya geldi. Gelen turist sayıları 2017’nin ilk 8 ayı ile karşılaştırıldığında yaklaşık %23’lük bir artış yaşandığı görüldü. Bu durum, 2016 yılında düşüşe geçen turizm sektörünün 2017 yılında başladığı toparlanma ivmesinin devam ettiği şeklinde yorumlandı. 2018 yılının ilk 6 ayında Türkiye’ye gelen
14.8 milyon yabancı turistin yapmış olduğu harcamalar kişi başı ortalama 629 dolar olarak belirlendi. 2017 yılının ilk 6 ayı sonunda rakamın 592 dolar olduğu göz önünde bulundurulduğunda, son yılda kişi başı harcamalarda artış yaşandığı görülüyor. ‘İşletme’ ve ‘yatırım belgeli’ tesis sayıları incelendiğinde, Türkiye genelinde toplam 457 bin 842 oda kapasitesi ile 3.854 işletme belgeli, 107 bin 167 oda kapasitesi ile bin adet yatırım belgeli konaklama tesisi olduğu görülüyor. İşletme belgeli tesislerde ilk sırayı 783 tesis ve 207 bin oda kapasitesi ile Antalya alıyor. İkinci sırada 566 tesis ve 56 bin oda kapasitesi ile İstanbul geliyor. 399 işletme belgeli tesise sahip olup, oda arzı 52 bin olan Muğla ise üçüncü sırada yer alıyor.
Sanayi ve lojistik tesisi kiralama talepleri azaldı
Türkiye’nin birincil lojistik pazarları olan İstanbul Kocaeli bölgesinde, yaklaşık 9.93 milyon metrekare toplam depo stokunda 5.99 milyon metrekare ticari kullanım amaçlı lojistik arzı yer alıyor. 2018 yılı üçüncü çeyrek itibarıyla, %12 oranında bir boşluk bulunuyor.
İnşaat halindeki projelerin hacmi ise yaklaşık 977 bin metrekare olarak kayıt altına alındı ve söz konusu projelerin tamamına yakını ticari kullanım amaçlı lojistik arzı olarak görülüyor. Sanayive lojistik tesisi kiralama taleplerinde kayda değer bir azalma gözlenirken kiralama işlem hacmi geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla %61 düşüş gösterdi.
GYO’ların piyasa değeri 22,7 milyar TL
Borsa İstanbul, 2018 yılı üçüncü çeyrekte 96,773 puandan seyrine başladı. GYO endeksi de üçüncü çeyrekte 35,115’den başladığı seyrini çeyrek sonunda 32,342 ile tamamladı. GYO Piyasa değeri verileri 2018
2. çeyrek bazında açıklandı. Bu dönemde toplam 33 GYO’nun Türk Lirası bazlı değeri 22,7 milyar, dolar bazlı değeri ise 4,9 milyar oldu.
Beklenti ve Güven endekslerinde ise Beklenti Endeksi çeyrek sonunda
90,4 değerine, Güven Endeksi ise 59,3 seviyesine geriledi.