Yazdır
Fiyatı markette 11.5 liraya kadar çıkan domates, pazarda 6 lira. "Bu domates özel" diyen pazarcıya göre fiyatlardaki artış "mevsimsel." Köy biberi bulabilmek için pazarı dolaşan, fiyatları görünce şaşkınlık geçiren emeklinin tepkisi ise doğal olarak "Vay anam vay" oluyor.
Biraz erken de olsa yine mevsiminde sayılabilecek bir diğer meyve mandalina. Fiyatı: 3.5 lira. Ancak "Şeker gibi abi Hatay'dan 2.5 liraya olur" diyen de var. Elma da çeşit çeşit. Fiyatları 2 lira ile 3 lira arasında. Kış denilince akla gelen sebzelerden ıspanak 5 liraya da var 2 liraya da. Salatalık 3-4 lira. Ama 6 liraya satan da var. Fasülye-barbunya "kardeş kardeş" yan yana tezgâhlarda. Onların da fiyatları ortak: 5 lira. Patlıcan, kabak 3 lira. Biberin "köy" olanı da var, "sivrisi" de. Fiyatları 4 lira. Marul, maydanoz, taze soğan 1 lira, 2 lira.
‘Dolarla alakası yok abi'
Bazı pazarcılar ise "Elimizi vicdanımıza koyalım. Fırsatçılık da var" diyor. "Yoksa geçen hafta 3.5 lira olan domates bir hafta da nasıl 6 lira olur" diye devam ediyor. Ancak "Tarlada 4 lira, bize 5 liraya geliyor. Maliyetler yüksek. Mazot olmuş kaç lira. Yüksek ama aşağıya da satsak zarar ederiz" demeyi de ihmal etmiyor.
"Buğdayı vatandaştan 1 liraya alıyorlar. Yurt dışından 1.5 liraya ithal ediyorlar. Bu adam gelecek yıl buğday eker mi? Madem dışarıdan 1.5 liraya alacaksın, neden kendi insanından almıyorsun? Samanı bile ithal ediyoruz" diye söylenen pazarcılar da var.
TEZGAH FİYATLARI İKİYE KATLANDI
Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır ve Gamze Bal'ın haberine göre, Türkiye genelinde olduğu gibi İstanbul'da da pazar ve market fiyatları cep yakıyor. İlçelere göre fiyatlar değişse de diğer semtlere göre daha uygun fiyatların bulunduğu Avcılar ve Esenyurt pazarında dahi fiyatlar, geçen seneye göre yüzde 50 zamlı. Bir haftalık pazar alışverişini geçen sene 60 TL'ye yapabildiğini aktaran bir vatandaş, bu yıl aynı ürünleri alabilmek için en az 120 TL ile pazara çıkmak gerektiğini anlatarak dert yanıyor.
Avcılar, Esenyurt ve Fatih pazarlarında yalnızca bir kilo domatesin iki hafta önce 2.5 TL iken bu hafta 5 TL'ye satıldığı görülüyor. Marketlerde ise kilosu 12 TL'ye kadar çıkıyor. Fiyatlardaki ani yükselmenin nedenini sorduğumuz pazarcı, hem ürünün azlığından hem de benzine gelen fiyat artışlarından dolayı nakliyatın zamlanmasının tüm ürünlerde zamma sebep olduğunu söylüyor.
Geçen yıl yarım kilosu 4 TL'ye satılan köy biberi bu yıl yüzde 50 zamlanarak 8 TL'ye çıktı.
Pazarcıların aktardığına göre nakliyatın zamlanması sebebiyle fiyatı en fazla artan ürünlerden bir diğeri de salamura yaprak. Geçen yıl kilosunun 13 liraya satılan yaprak, bu yıl Avcılar'da 18 TL, Fatih'te 20 TL'ye satılıyor.
Taze fasulyenin 2017 Eylül'de 7 TL iken 2018 Eylül'de 10 TL'ye yükseldiğini anlatan pazarcılar, geçen sene kilosu 3 liradan satılan salatalığın ise bu yıl 5 TL'ye çıktığını söylüyor. Salatalığın marketlerdeki fiyatı ise 6 TL'den başlıyor. Birkaç ay önce fahiş fiyat artışlarıyla gündeme gelen patates, soğan ve limon fiyatlarının ise düştüğünü görüyoruz. Yaz aylarında kilosu 10 TL'yi aşabilen limon, şimdilerde 5 TL'ye inmiş. Patates-soğan fiyatları marketlerde bile en fazla 3 TL. İthal edilen patatesler ise büyük marketlerde halen 10 TL'ye satılıyor.
Pazar alışverişini yapan vatandaşlar, sebze ve meyve fiyatlarının haricinde marketten yaptıkları diğer ev ve temizlik ürünlerini satın almada da geçen seneye göre zorlandıklarını anlattı. Aynı semtlerde gezdiğimiz marketlerden birinde konuştuğumuz bir vatandaş, bir iki ay önce 30 TL'ye satılan 5 kilo çamaşır deterjanının şimdi 42 TL'ye satıldığını söyledi. Aynı ürünün 2017 Eylül'deki etiketine bakıldığında 28 TL olduğu görülüyor.
Geçen yıl 5 litre sıvı yağını 32 TL'ye aldığını anlatan bir diğer vatandaş da bu yıl aynı ürünün 40-42 TL'ye yükselmesinden şikâyetçi.
Market alışverişi sırasında satın almada en çok güçlük yaşadığı ürünleri sorulduğunda vatandaşlardan biri, "Çay, şeker, çamaşır deterjanı, sabun, şampuan… Saymakla bitmez" diyor. Bu ürünlere son birkaç aydır tuvalet kâğıdının da eklendiğini kaydeden vatandaş, "Geçen sene 32 TL'ye aldığımız tuvalet kâğıdı bu yıl 56 TL'ye çıkmış" diyor.