Yazdır
Yükselen enflasyon, yüksek seyreden döviz kurları ve siyasi gerginlikler piyasaları altüst etti.
Olumsuz algılarla birlikte para piyasalarında sert hareketlenme görülüyor. Türk Lirası ise günden güne değer kaybediyor.
Böyle olunca bankalar da mevduat faizlerini her geçen gün artırmaya devam ediyor.
Mevduat yarışında faizler yüzde 25'i aşmış durumda.
Dünya Gazetesi yazarı Alaattin Aktaş konuyu köşesine taşıdı.
İşte o yazı:
Henüz bir ay bile geçmedi. Bu köşede 3 Ağustos’ta “Mevduat faizi yüzde 25’e mi gidiyor” diye yazmıştık. Bu soruyu ortaya atarken elimizde bankaların haziran ayında fiilen uygulamış oldukları en yüksek faiz oranları vardı. Haziran ayındaki en yüksek faiz yüzde 21 dolayında bulunuyordu.
Şimdi bankaların temmuz ayında fiilen uyguladıkları en yüksek faiz oranını biliyoruz. Ve artık faizin yüzde 25’e dayandığını görüyoruz.
Bir ya da birden fazla banka temmuz ayı ortalamasında bir aya kadar vadeli mevduata yüzde 24.45 faiz uygulamış durumda.
Gözden kaçırmayalım; bu oran temmuz ayının ortalamasını gösteriyor ve hazirandaki yüzde 21’e göre tam 3.45 puanlık bir artışa işaret ediyor.
Acaba ağustostaki durum nedir dersiniz? Temmuz ayında 3.45 puan artarak ay ortalamasında yüzde 24.45’e ulaşan fiilen uygulanan en yüksek faiz oranının bırakın gerilemesini, sabit kalmasını bile sağlayabilecek bir gelişme yaşanmadığına göre artış eğilimi ağustosta da sürmüş olmalı. Faiz, temmuzdaki hızda olmasa bile ağustosta da en az bir-iki puan artmış ve muhtemelen yüzde 26-27 düzeyine yükselmiştir.
Yedi ayda 8.55 puanlık artış
Bankacılık sisteminin bir aya kadar vadeli mevduata fiilen uyguladığı en yüksek faiz temmuz ayı ortalamasında yüzde 24.45’e ulaşırken geçen yılın aralık ayına göre tam 8.55 puan arttı. Aralık ayındaki ortalama faiz yüzde 15.90 düzeyindeydi.
Ortalama faiz bir ara aralık düzeyinin de altına inmiş ve martta yüzde 15.28 olmuştu. Dolayısıyla temmuz ortalaması, mart ortalamasının 9.17 puan üstünde bulunuyor.
Kamu bankaları hız kesti
Geçen yılın aralık ayında kamu bankalarının uyguladığı faiz bir yıl ve daha uzun vadeli mevduat dışındaki tüm vadelerde en yüksek düzeydeydi.
Merkez Bankası mevduata fiilen uygulanan en yüksek faizi “tüm bankalar” ve “kamu bankaları” ayrımında açıklıyor. Yani tüm bankalar içinde kamu bankaları da yer alıyor. Dolayısıyla aralık ayında örneğin bir aya kadar vadeli mevduata uygulanan yüzde 15.90’lık faiz bu düzeye yalnızca bir ya da birden çok kamu bankası uyguladığı için mi çıktı, yoksa kamu banka ya da bankalarına özel bankalar da eşlik etti mi, bunu bilme şansımız yok.
Ama şunu biliyoruz; aralıktan sonra kamu bankalarının uyguladığı faiz diğer bankaların faizinin altında kaldı. Tablo bunu çok açık bir şekilde ortaya koyuyor. Örneğin temmuz ayında tüm bankalar için yüzde 24.45 olan bir aya kadar vadeli mevduatın faizi kamu bankalarında yüzde 19.95. Kamu bankaları temmuzda bu vade için diğer bankalara göre 4.5 puan daha düşük faiz uygulamışlar.
Ortalama faiz yüzde 18’e yaklaştı
Daha önceki yazılarımızda da açıkladık ama bir kez daha izah etmekte yarar var. Diğer bölümde sözünü ettiğimiz ve temmuz ayı ortalamasında yüzde 24.45’e çıktığını belirttiğimiz faiz, bankaların fiilen uyguladıkları en yüksek oran.
Bu oranı yalnızca bir banka, yalnızca bir müşterisine uygulamış olabilir. Ama bu faiz uygulanmış.
Bir de bankacılık sisteminin mevduat tutarıyla ağırlıklandırılmış faiz oranı var. Bu oran, tüm bankaların ve o vadedeki tüm mevduatın ortalamasını gösteriyor. Daha sonra tüm vadelerin de ortalaması alınıyor:
İşte ortalama oran da yükselme eğiliminde. Merkez Bankası bu verileri haftalık bazda açıklıyor ve son olarak 17 Ağustos’ta biten haftanın verilerine sahibiz. Buna göre, 17 Ağustos haftasında ortalama faiz yüzde 17.69’a yükselmiş durumda. Temmuzun son haftasına göre yaklaşık bir puanlık artış var.
Ortalama faiz, 17 Ağustos haftasında geçen yılın son haftasında yüzde 12.75 olan faizin de 4.94 puan üstünde.