Yazdır
ABD Merkez Bankası (Fed) aralık toplantısında kimseyi şaşırtmadı ve faiz oranlarını beklentiler dahilinde 0,25 puan artırarak yüzde 1,25-1,50 aralığına çıkardı. Ayrıca 2018 yılında da yine beklenildiği gibi üç faiz artışının gerçekleşeceği öngörüsünde bulundu.
Aralık ayı Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısının bir öncekinden en belirgin farkı, karar vericilerin ekonomik büyüme konusunda daha ‘boğa’ olmasıydı. Aralık toplantısında 2018 için GSYİH artış tahmini yüzde 2,1’den 2,5’e çıkarken, enflasyon tahmini ise daha mütevazı bir artışla 2017 için yüzde 1,6’dan 1,7’ye, 2018 için de yüzde 1,7’den 1,8’e çıktı.
FED Başkanı Janet Yellen, Kongre’de görüşülmekte olan vergi tasarısına da değinerek tasarının, Fed’in gelecek yıla ilişkin büyüme beklentilerini artırmasına yardımcı olduğunu ancak bunun faiz artırımındaki tek unsur olmadığını söyledi. Yellen, tasarıyla kurumlar ve gelir vergisinde öngörülen indirimlerin, ABD’nin GSYİH artışını olumlu etkileyeceğini kaydetti.
Yellen, “Arkadaşlarım ve ben birçok ekonomistin paylaştığı, bu tür vergi indirimlerinin gelecek yıllarda GSYİH artışına katkıda bulunacağı yolundaki genel beklenti ile aynı yönde düşünüyoruz” diye konuştu. Yellen işgücü piyasasındaki olumlu gelişmelerin büyümeye yansıyacağı yönündeki beklentinin de faiz artırımı için diğer neden olduğunu söyledi.
Uzmanlar da maliye politikasının desteğiyle büyümede olumlu gelişmeler öngörüyor. Nasdaq Advisory Solutions’ın kıdemli direktörü, Massud Ghaussy, “Vergi indirimleri gerçekleşirse büyümenin kolaylıkla yüzde 3’ün üzerine çıkacağını göreceğiz” derken, enflasyonun düşük kalmasına dikkat çekti.
ABD ekonomisi, 2017’nin ilk çeyreğine zayıf bir başlangıç yaptıktan sonra ikinci ve üçüncü çeyreklerde yıllık bazda yüzde 3’ün üzerine çıktı. Büyüme üçüncü çeyrekte yüzde 3,3’e çıkarak son üç yılın en yükseğine çıktı. Son çeyrekte ise yıllık yüzde 2,9 GSYİH artışı bekleniyor.
İşsizlik cephesinde ise parlak beklentiler sürüyor. Fed halen yüzde 4,1 seviyesindeki işsizlik oranıyla ilgili 2018 ve 2019 yılları için daha önce yüzde 4,1 olan tahminini; 3,9’a düşürürken, 2020 tahminini de yüzde 4,2’den 4’e indirdi. Yellen, FOMC’nin süregelen yeni iş alanlarını yaratımı, çalışanlara farklı iş fırsatları ve ücret artışları sayesinde işgücü piyasasının güçlü kalmaya devam edeceğini beklediğini ifade etti.
Janet Yellen, FOMC’nin 30-31 Ocak’taki toplantısına son kez başkanlık edecek ve yerini Başkanlığa aday gösterilen Jerome Powell’a bırakacak. Yellen, Powell’ın da kademeli faiz artışı stratejisine yönelik uzlaşmanın taraflarından biri olduğunu ifade ediyor.
Uzmanlar, Yellen’in iyi bir para politikası mirası bıraktığını ancak Powell’ın önemli kararlar ile karşı karşıya kalabileceğini savunuyor. Halen belirtileri görülmeyen bir tehdit Powell yönetimindeki Fed’in baş ağrısı olabilir; enflasyon... Kongre’de yasalaşmayı bekleyen ve tüm kuramların olduğu gibi Fed’in de ekonomi ve faiz öngörülerinin değişmesine neden olacak vergi tasarısı öngörülen senaryoyu değiştirebilir.
Vergi indirimleri, şirketlerin ve hane halkının elinde milyarlarca dolar kalmasına ve bu paranın, tüketim, yatırımları artırarak ekonomiyi hızlandırmasına neden olacak. Yani bugünkü koşullardan daha farklı; daha hızlı faiz artırımını gerektirebilecek bir ekonomik ortam söz konusu olacak. Vergi indirimi ekonomiye hız vereceği gibi enflasyonist baskılara neden olabilir. Bu durumda, Fed daha yüksek faiz oranları ve bilanço küçültme konusunda planlarını hızlandırabilir.
Oppenheimer Asset Management’m kıdemli yatırım stratejisti John Stoltzfus, Fed’in enflasyonun aniden canlanmaya başladığını gözlemlemesi halinde, normalleşme yolunda çok hızlı adımlar atmak zorunda kalacağını vurguluyor.
Kimi ekonomistler, Fed’in 2018’de “yüzde 3,9 işsizlik” öngörüsünü de “muhafazakar” olarak nitelendirerek yüzde 3,5 tahmini yapıyor ve ücret artışlarının da enflasyonist baskıya neden olabileceğini savunuyor. Ayrıca vergi indirimlerinin ABD’nin borç stokunu gelecek 10 yılda 1,4 trilyon dolar artıracak olmasından dolayı daha yüksek ve daha hızlı artan faiz oranları söz konusu olabilecek.
İşte bu noktada yeni Fed Başkanı Powell’ın nasıl bir strateji izleyeceği merak ediliyor. Powell hızlanan bir ekonomide canlanan fiyat artışlarıyla, Yellen’in düşük enflasyon mirasını arayabilir ve hatta Fed’in 2018 için üç faiz artışı da ürkek bir karar olabilir.
FED’İN YENİ PATRONU POWELL
Ya rüzgar tersine dönerse?
*ABD Başkanı Donald Trump tarafından seçilen ve Senato tarafından onaylanarak şubat başında göreve başlaması beklenen Fed Başkanı Jerome Poy/ell, daha önceki konuşmalarında merkez bankasının beklenenden daha hızlı faiz artırmasına neden olacak küçük bir enflasyon riskinin söz konusu olduğunu söyledi.
*Durum şimdilik Powell’in dediği yönde gelişiyor. Kasım ayı verileriyle, işsizlik beklenenden daha hızlı düşerken, ücret artışlarında canlanma yok. İşsizliğin 17 yılın en düşüğü olan yüzde 4,1 seviyesine indiği ortamda, Powell’in Senato Bankacılık Komitesi üyelerine yaptığı konuşmada dile getirdiği gibi "Ekonomide aşırı ısınma belirtisi ve işgücü piyasasında gerginleşme belirtisi yok. Bu durumda Fed faiz oranlarını sadece kademeli olarak artıracak.”
İşte bu nedenle aralarında Uluslararası Finans Enstitüsünün kıdemli ekonomisti Robin Brooks’un da bulunduğu birçok ekonomist, mevcut koşullar devam ettiği sürece Powell’in “güvercin bir başkan” olacağını söylüyor. Brooks, “Ekonomistten ziyade bir yatırım bankacısı olan Powell, eskisine oranla daha fazla verilere göre hareket eden bir Fed yönetimi ile karşımızda olacak” diyor.
*Bluebay Asset Management’ın kredi stratejisi başkanı David Riley de, ABD ekonomisini 2018’de de devam edecek güçlü bir momentumda devralmasından dolayı, Powell'in faiz artırımlarına planlandığı gibi devam edeceğini söylüyor. Ancak enflasyon ve ücretlerin de en yakından izleyeceği göstergeler olacağını vurguluyor ve yüzde 2 enflasyonu Fed’in hedefinden ziyade tavan olarak kabul edeceğini belirtiyor.
*64 yaşındaki Powell, Princeton Üniversitesinde politika lisansı, George Üniversitesinde de hukuk doktorası yaptı ve uzun yıllar yatırım bankacılığı sektöründe çalıştı. Daha sonra düşünce kuruluşu Bipartisan Policy Center’ın başkanlığını yürüttü. 2011 yılında Başkan Obama tarafından Fed yönetim kuruluna seçildi.
*Halen Fed yönetim kurulunun en zengin üyesi olan Powell, 19,7-55 milyon dolar arasında olduğunu belirttiği servetiyle başkan olduğunda da 1934-48 arasında başkanlık yapan bir başka bankacı Marrlner Eccles’ten sonra en zengin başkan olacak.
*Powell ayrıca 40 yıldan uzun bir süre sonra ekonomi derecesi olmayan bir başkan olacak. Önceki başkanlar Alan Greenspan, Ben Bernanke ve halen görevdeki Janet Yellen doktoralı ekonomistlerdi. Powell’in Fed’in yönetiminde geçen beş yılda merkez bankasının teknik detaylarını ve makro ekonomiyi öğrendiği belirtiliyor.(LEVENT GÜRSES/FORBES TÜRKİYE DERGİSİ)