Yazdır
Toplumun geniş bir kesiminin borçları hızla artıyor. Bir yandan artan işsizlik diğer yandan yüksek enflasyon ile eriyen maaşlar ve hayat pahalılığı ailelerin harcayabilecekleri geliri azaltıyor. Tüm bunlarla birlikte daha fazla borçlanan hanehalkının borçları hızla artıyor. Türkiye'de 29 milyon vatandaşın banka gibi finansal kurumlara 541.7 milyar liralık borcu var. Kişi başı ortalama borç 18 bin lirayı geçiyor. Hanehalkının Eylül 2016'da 464.4 milyar lira olan borcu 12 ayda 77.3 milyar lira (yüzde 16.6) artış gösterdi. Ailelerin borçlarının yüzde 90.9'u bankalara, kalanı ise finansman şirketleri, TOKİ ve varlık yönetim şirketlerine dağılmış durumda.
İHTİYAÇ KREDİLERİ ARTTI
Merkez Bankası'nın yayınladığı yılın son Finansal İstikrar Raporu'na göre, hanehalkı bankalara 491.8 milyar lira, finansman şirketlerine ise 15.2 milyar lira borçlu. TOKİ ise ailelerden 16 milyar lira alacaklı. Aileler en çok ihtiyaç kredisi kulanmışlar. 206 milyar lira ihtiyaç kredisi borçları var. Bir yılda yüzde 19.2 oranında artan ihtiyaç kredisi borcu toplam borcun yüzde 38'ini oluşturuyor. Ardından 204 milyar liradan fazla olan konut kredisi borçları geliyor. Ailelerin konut kredisi borcu bir yılda yüzde 19 oranında artış göstermiş. Kredi kartlarından olan borçları 95.8 milyar liraya ulaşıyor.
18.7 MİLYAR LİRA VARLIK'A GİTTİ
Diğer taraftan, bankalar kanuni takibe düşmüş geri ödenmesi zor kredileri, belli bir oranda indirim yaparak varlık yönetim şirketlerine (VYŞ) satıyor. Bu şirketler bankalara 1 liralık borç için ortalama 11 kuruş ödeme yapıyor. Kredi borcu olan kişi banka ile değil o şirket ile muhatap oluyor. Varlık yönetim şirketlerine satılan borçların toplamı ise 2016 Eylül ayına göre yüzde 32.7 artışla 18.7 milyar liraya ulaşmış durumda.
Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) eylül ayı raporuna göre, bankalara bireysel kredi ve kredi kartları ile borçlanan kişi sayısı son bir yılda 3 milyon artarak 29 milyona ulaştı, ortalama kredi bakiyesi ise 18 bin TL düzeyinde gerçekleşti.
Eylül ayı itibarıyla 158 bin kişi ilk kez bireysel kredi kullanırken, 136 bin kişi ilk kez kredi kartı, 35 bin kişi konut kredisi, 81 bin kişi ise ilk kez kredili mevduat hesabını kullandı.
FİNANSMAN ŞİRKETİNE YÖNELDİK
Yılın son Finansal İstikrar Raporu hanehalkının ihtiyaç kredilerinde finansman şirketlerine kayış başladığını gösteriyor. Hanehalkı finansman kaynağı olarak çoğunlukla bankaları tercih ederken, geçtiğimiz yıldan itibaren ihtiyaç kredisine konu olacak borçlanmalarda finansman şirketlerini tercih etmeye başladı.
Tüketicilerin büyük oranda taşıt alımlarına yönelik kullandıkları finansman şirketleri tarafından sağlanan ihtiyaç kredileri 2017 yılı Eylül ayı itibarıyla 4.5 milyar TL'ye ulaşmış. Bu arada Merkez Bankası'nın raporunda bireysel kredi kartı bakiyesinin özellikle 2017 yaz aylarında arttığına dikkat çekiliyor.
Bireysel kredi kartı harcamalarının enflasyon etkilerinden arındırılmış yıllık değişiminde de artış gözlenirken, bu artışın turizmin 2016 yılına göre bir miktar canlanması ile beraber artan paket tur fiyatları ve dönemsel olarak artan harcama eğilimlerinden kaynaklandığı belirtiliyor. Mehtap ÖZCAN ERTÜRK / Sözcü